Γενικό όνειρο
Ανδρέας, Πανταζόπουλος
Ελευθεροτυπία, 2009-02-07
Την περασμένη εβδομάδα μια μεγάλη γενική απεργία κατέβασε στους δρόμους της Γαλλίας εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες, σύμφωνα με τα συνδικάτα που οργάνωσαν τις διαδηλώσεις, δυόμισι εκατομμύρια άτομα. Με γενικά αιτήματα την υπεράσπιση της αγοραστικής δύναμης και την απασχόληση, η συγκεκριμένη κινητοποίηση παρέμεινε αρκετά αφηρημένη ως προς τους διεκδικητικούς της στόχους. Δεν προκλήθηκε από κάποιο συγκεκριμένο γεγονός, ούτε υπέδειξε συγκεκριμένες λύσεις για την υπέρβαση μιας διάχυτης κοινωνικής δυσφορίας ιδιαίτερα ορατής μετά τη διεθνή οικονομική κρίση. Επρόκειτο περισσότερο για μια αμυντική, «αντιστασιακή» κινητοποίηση των μισθωτών του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα, πράγμα που καθρεφτιζόταν και στα αφηρημένα συνθήματα των διαδηλωτών. Κανένα σύνθημα δεν μπόρεσε να επιβληθεί και να εκφράσει τη συλλογική τους θέληση, αν υποθέσουμε ότι υπήρχε μια τέτοια θέληση.
Ενα από αυτά τα συνθήματα, αν και αυτό εξαιρετικά αφηρημένο, διέσπασε ωστόσο την αντικειμενική συνθηματολογική απροσδιοριστία, και είναι ιδιαίτερα ενδεικτικό για να προσπαθήσει κανείς να καταλάβει μια ειδική διάσταση αυτής της κινητοποίησης. Ηταν το περίεργο σύνθημα «γενικό όνειρο», που με τη μορφή αυτοκόλλητου μοιράστηκε σε αρκετούς διαδηλωτές. Οι οποίοι και το υιοθέτησαν, ανάγοντάς το σε κεντρικό τους «αίτημα». Το γενικό όνειρο προέκυψε από την αφαίρεση του πρώτου γράμματος της γαλλικής λέξης απεργία, αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα στη θέση τους: η γενική απεργία έγινε γενικό όνειρο.
Ποιο είναι αυτό το γενικό όνειρο, το οποίο μοιάζει να συμμερίζονται τόσο πολλοί και τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι; Ποιο είναι αυτό το όνειρο, που χωρίς να καταργεί τη διαφορετικότητα φτιάχνει κοινότητα πεπρωμένου; Αραγε, αυτό το γενικό όνειρο εκφράζει μια επιθυμία αναδιοργάνωσης μιας φαντασιακής κοινότητας πολιτών που σήμερα είναι ατομικιστικά κατακερματισμένη, χωρίς κοινούς στόχους, χωρίς κοινά προτάγματα; Μια τέτοια ερμηνεία, πράγματι, προτάθηκε: το γενικό όνειρο αποτυπώνει μια «κοινά συμμεριζόμενη θέληση να δειχθεί ότι μια ορισμένη Γαλλία υπάρχει πάντα».
Σε μια πρόσφατη ομιλία του, ο φιλόσοφος Μαρσέλ Γκοσέ έλεγε ότι η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση βρήκε την Αριστερά πολύ πιο ανέτοιμη από τη Δεξιά. Κι αυτό, γιατί η Αριστερά, σε αντίθεση με τη Δεξιά, δεν έχει στη διάθεσή της το ιδεολογικό εργαλείο του πραγματισμού. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να συνοδεύσει με σχετική αξιοπιστία τις αγωνίες του κόσμου. Πώς να εννοήσουμε αυτόν τον «πραγματισμό»; Μα, ως εγγενή δυνατότητα, ως την κατ’ εξοχήν πολιτική ιδιότητα κομμάτων, οργανώσεων και ελίτ, αφ’ ενός να προσπαθούν να καταλάβουν χωρίς αλαζονεία τις συνθήκες ύπαρξης των ανθρώπων, αφ’ ετέρου να μη θεωρούν ότι αυτό που λείπει σήμερα είναι απλώς οι αρμόζουσες τεχνικές «διακυβέρνησης» προκειμένου να «ελεγχθεί» η παγκοσμιοποίηση. Με την έννοια αυτήν, ο Γάλλος φιλόσοφος θα κάνει την εξής κρίσιμη παρατήρηση: ότι κατά τα τελευταία χρόνια η πολιτική δεν έχει τόσο παρακμάσει σε θεσμικό επίπεδο, όσο σε διανοητικό. Με άλλα λόγια, ότι η κρίση της πολιτικής δεν αφορά τόσο τη θεσμική της διάσταση, αυτούς καθεαυτούς τους μηχανισμούς της, τους κανόνες της, αλλά το περιεχόμενό της. Η πολιτική χωρίς περιεχόμενο, χωρίς κοινά σύμβολα, είναι μια τεχνική διαχείρισης, περισσότερο ή λιγότερο «καλή», πάντα όμως χωρίς επιβεβαίωση, χωρίς ενεργητική κοινωνική νομιμοποίηση.
Αν είναι το περιεχόμενο που δίνει νόημα στους θεσμικούς μηχανισμούς, το γενικό όνειρο των διαδηλωτών, ευεπίφορο προφανώς σε κάθε εργαλειοποίηση, εκφράζει μια ζωτική ανάγκη: αυτήν της επιστροφής του μύθου στην κοινή ζωή.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3214