Προσοχή: Ο καπιταλισμός μπορεί να βλάψει σοβαρά την υγεία σας
Anjana, Ahuja
The Times, ΤΟ ΒΗΜΑ, 2009-03-14
Για μια κομμουνιστική χώρα που επεδίωκε να δώσει καπιταλιστικά διαπιστευτήρια οι μαζικές ιδιωτικοποιήσεις αποτέλεσαν εγκληματική κίνηση. Στην κυριολεξία. Στη Ρωσία, όταν η πώληση των κρατικών εταιρειών της είχε φτάσει στο απόγειο, ο δείκτης θανάτων ενηλίκων εργαζομένων αυξήθηκε κατά 18% και το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε κατά περίπου πέντε χρόνια.
Ανδρες σε ηλικία που μπορούσαν να εργάζονται ξαφνικά στερήθηκαν τόσο τη δουλειά τους όσο και την υγειονομική περίθαλψη που συνήθως τη συνόδευε. Βρέθηκαν έτσι εκτός ενεργού πληθυσμού πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο και πολλοί από αυτούς έπιναν ένα ή δύο μπουκαλάκια κολόνιας που χρησιμοποιούσαν μετά το ξύρισμα.
Αυτή είναι, σε καρικατούρα, η αμφιλεγόμενη θέση των David Stuckler, Laurence Κing και Μartin ΜcΚee που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο ιατρικό περιοδικό «Τhe Lancet». Ο κ. Stuckler και ο κ. Κing είναι κοινωνιολόγοι στην Οξφόρδη και στο Κέιμπριτζ αντίστοιχα και ο κ. ΜcΚee είναι καθηγητής της Ευρωπαϊκής Δημόσιας Υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου.
Οι τρεις καθηγητές ισχυρίζονται ότι οι βεβιασμένες μαζικές ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν σε πολλά κράτη της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και του πρώην ανατολικού μπλοκ συνέπεσαν σαφώς με μια αύξηση των θανάτων.
Υποθέτουν δε ότι το κύριο συνδετικό στοιχείο των δύο γεγονότων είναι η ανεργία, που σαφώς συμβάλλει στην κακή υγεία και στο άγχος, αλλά και στην υιοθέτηση καταστροφικών συνηθειών που μικραίνουν τη ζωή, όπως ο αλκοολισμός.
Δεν προξενεί έκπληξη το γεγονός ότι ο παγκοσμίου φήμης οικονομολόγος Τζέφρι Σακς, υπερασπιστής της «θεραπείας-σοκ», της κατάργησης δηλαδή του ελέγχου στις τιμές και των κρατικών επιδοτήσεων, δεν είναι καθόλου διατεθειμένος να «δεχθεί» ένα εκατομμύριο πτώματα κομμουνιστών έξω από την πόρτα του. Αντιλέγει πως δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ ιδιωτικοποιήσεων και θανάτων. Υποστηρίζει ότι η αύξηση της κατανάλωσης επικίνδυνων αλκοολούχων ποτών στη Ρωσία δεν οφείλεται στην ανεργία αλλά στην εγκατάλειψη της αντιαλκοολικής εκστρατείας. Ακόμη, πως η διαβόητη φτωχή σοβιετική δίαιτα πρέπει να φέρει κάποια ευθύνη. Αυτό το τελευταίο αποτελεί μια παράδοξη επιλογή για τον καθηγητή: η δίαιτα δεν μπορεί να εξηγήσει την ξαφνική αύξηση των θανάτων.
Οι ακαδημαϊκοί ανταπαντούν ότι «οι χώρες που ο καθηγητής Σακς θεωρεί πως πραγματοποίησαν επιτυχώς τη μετάβαση στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς τα κατάφεραν ακριβώς επειδή δεν ακολούθησαν τις συμβουλές του».
Ο δρ Stuckler και o καθηγητής ΜcΚee αναφέρουν ότι η έρευνά τους αφορά την επιδημιολογία, όχι την ιδεολογία. Στόχος τους ήταν να κοιτάξουν βαθύτερα στο υψηλό ανθρώπινο τίμημα που είχε η πτώση του κομμουνισμού στην Ευρώπη, γεγονός που δεν αμφισβητείται. Η UΝΙCΕF υπολογίζει ότι ευθύνεται για τρία εκατομμύρια πρόωρους θανάτους. Τα Ηνωμένα Εθνη εκτιμούν ότι δέκα εκατομμύρια άνδρες εξαφανίστηκαν στη διάρκεια της μετάβασης από τον κομμουνισμό στην ελεύθερη αγορά.
Το προσδόκιμο ζωής έπεσε σε πολλές από τις χώρες αυτές. Στους ρώσους άνδρες που επλήγησαν ιδιαίτερα το προσδόκιμο ζωής έπεσε από τα 64 στα 58 χρόνια μεταξύ των ετών 1991 και 1994.
Η ανεργία και ο καταστροφικός αλκοολισμός (με κατανάλωση ακόμη και κολόνιας που χρησιμοποιείται για μετά το ξύρισμα) διαπιστώθηκε ότι ήταν δύο σοβαροί παράγοντες για την εξέλιξη αυτή. Αλλά γιατί ορισμένες χώρες, όπως η Ρωσία και το Καζακστάν, υπέστησαν μεγαλύτερη αύξηση των θανάτων ανάμεσα στους πληθυσμούς τους από ό,τι άλλες χώρες που πραγματοποίησαν την ίδια μετάβαση από τον κομμουνισμό στην ελεύθερη αγορά όπως η Σλοβενία; Ο δρ Stuckler αποφάσισε να προσαρμόσει τους αριθμούς και το χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας μετάβασης με τη διαίσθησή του: πως ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιήθηκαν οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να αποτελεί το «κλειδί». Οπως συνοψίζουν οι συγγραφείς: «Κάθε διαταραχή της κατεστημένης κοινωνικής τάξης δημιουργεί συνθήκες μεγάλου κοινωνικού άγχους».
Πιο απλοποιημένα, οι χώρες που πραγματοποίησαν με μεγάλη ταχύτητα τη μετάβαση στον καπιταλισμό φαίνεται να υποφέρουν περισσότερο. Αυτές που υιοθέτησαν πιο αργές διαδικασίες βγήκαν σχεδόν αλώβητες από τη διαδικασία. Κατά μέσον όρο, οι χώρες που εφήρμοσαν προγράμματα μαζικών ιδιωτικοποιήσεων είδαν τους θανάτους ανδρών ηλικίας από 15 ως 59 ετών να αυξάνονται κατά 13%. Συνολικά πρόκειται για ένα εκατομμύριο επιπλέον θανάτους. Οι συγγραφείς της μελέτης στο «Τhe Lancet» πιθανολογούν ότι οι χώρες που εφήρμοσαν τη θεραπεία-σοκ στις οικονομίες τους μαζί με το παλαιό καθεστώς κατέστρεψαν και το δίχτυ ασφαλείας των εργαζομένων. Πολλοί Ρώσοι ζούσαν σε «πόλεις της μιας εταιρείας»: όταν οι εταιρείες και οι θέσεις εργασίας σε αυτές εξαφανίστηκαν, το ίδιο συνέβη και με την υγειονομική περίθαλψη, τη φροντίδα των παιδιών και την κοινωνική ισορροπία.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3359