Το Ιράν σε φάση παθητικής αντίστασης
Έρβαρντ, Αμπραχαμιάν
Συνέντευξη στην Ελένη Τσερεζόλε, Αυγή της Κυριακής, 2009-07-06
Ο ιστορικός της Μέσης Ανατολής εξειδικεύεται στα ζητήματα του Ιράν (αρμενικής καταγωγής, έχει γεννηθεί στο Ιράν και σπουδάσει στο Λονδίνο). Διδάσκει στο κολέγιο Μπαρούχ στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ενώ και τα έξι βιβλία του αφορούν στη γενέτειρά του - το τελευταίο που εκδόθηκε το 2008 αφορά στη σύγχρονη ιστορία του Ιράν ενώ αυτό που γράφει αυτή την περίοδο αφορά στο αμερικανοκίνητο πραξικόπημα του 1953. Ο Αμπραχαμιάν θεωρεί ότι η "συγκρουσιακή περίοδος" έχει λήξει και ότι τώρα εισερχόμαστε σε μια εποχή "παθητικής αντίστασης", που ταιριάζει με τη σιϊτική παράδοση.
- Έχετε την αίσθηση ότι τώρα η μάχη έχει μεταφερθεί από τους δρόμους, στο παρασκήνιο της εξουσίας;
Όχι, δεν συμφωνώ με την ανάλυση αυτή. Πιστεύω ότι η μάχη έχει τελειώσει, δεν γίνεται τίποτε στα παρασκήνια - αυτό είναι υπερβολικό. Όπως υπερβολικές είναι και όσα λέγονται για τον ρόλο του Ραφσαντζανί, οι πιθανές πιέσεις προς τον ανώτατο αρχηγό… Όχι. Οι διαδηλώσεις κατεστάλησαν με τη βία και δεν πιστεύω ότι ο λαός προσπαθεί να προκαλέσει το καθεστώς στους δρόμους, γιατί το τίμημα είναι υψηλό, σκοτώνεται κόσμος. Σε ό,τι λοιπόν αφορά τις διαδηλώσεις, το καθεστώς τις κατέστειλε γιατί διαθέτει τη στρατιωτική δύναμη - έχει τους Φρουρούς της Επανάστασης, τους μπασίτζ, έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει βία, την οποία δεν είχε ο σάχης. Έτσι, βραχυπρόθεσμα, το καθεστώς είναι ασφαλές. Μακροπρόθεσμα όμως το καθεστώς έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό τη νομιμοποίησή του - πιστεύω ότι το 80% της νομιμοποίησης αυτής στηριζόταν στη λαϊκή στήριξη και σε εκλογές, έστω κι αν αυτές δεν ήσαν απόλυτα ελεύθερες υπήρχε πάντα η δυνατότητα εκλογής μεταρρυθμιστών στην προεδρία ή στη Βουλή. Η σημερινή νοθεία των εκλογών έβαλε τέλος στη δυνατότητα αυτή. Ο κόσμος που μέχρι τώρα θεωρούσε την Ισλαμική Δημοκρατία, «δημοκρατία», παύει σήμερα να στηρίζει το πολίτευμα, γιατί θεωρεί ότι έχει μεταβληθεί σε κυριαρχία των ιμάμηδων, ένα καθεστώς που αντλεί τη νομιμοποίησή του από την εκπροσώπηση του Θεού…
- Η παρέμβαση του Χαμενεί υπέρ του Αχμαντινεζάντ, μετά από τις εκλογές, δεν τον ταύτισε με έναν από τους υποψήφιους, μειώνοντας έτσι το κύρος του;
Τάχθηκε 100% με μια παράταξη, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι πλέον υπεράνω των υποψηφίων. Ο Χομεϊνί προσπαθούσε να είναι υπεράνω…
- Ορισμένοι λένε ότι αν ζούσε, ο Χομεϊνί δεν θα είχε αυτή τη συμπεριφορά…
Ας μην τον υπερεκτιμούμε. Αλλά πάντα επιδίωκε να είναι υπεράνω, και συνήθως δραστηριοποιούνταν παρασκηνιακά. Το μεγάλο λάθος του Χαμενεί ήταν που πήρε τόσο ανοικτά θέση υπέρ ενός υποψηφίου. Και βέβαια δεν διαθέτει και τη χαρισματικότητα του Χομεϊνί. Και τώρα θεωρείται ένας από «αυτούς», ένας από τους ιερωμένους που κάνουν πολιτική.
- Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα για το κίνημα των μεταρρυθμιστών;
Ο Μουσαβί είναι σε κατʼ οίκον περιορισμό, δεν μπορεί να διοργανώσει διαμαρτυρίες, οι γύρω του έχουν συλληφθεί. Θα σας εξηγήσω το εξής: στη σιϊτική παράδοση υπάρχουν δύο παραδείγματα. Η πρώτη έχει να κάνει με τον ιμάμη Χουσείν που έγινε μάρτυρας - αυτό το παράδειγμα χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει το σύμπλεγμα του μάρτυρα. Υπάρχει και η παράδοση του ιμάμη Χασάν, σύμφωνα με την οποία αν δεν συμφωνείς με μια κατάσταση, αποσύρεσαι, δεν στηρίζεις την κυβέρνηση, γιατί τη θεωρείς παράνομη…
- Εισερχόμαστε δηλαδή κατά τη γνώμη σας σε μια περίοδο παθητικής αντίστασης;
Παθητική αντίσταση με την έννοια ότι ο κόσμος δεν υποστηρίζει πλέον την κυβέρνηση, δεν συμπαθεί το καθεστώς, διαδίδει φήμες, απαξιώνει την κυβέρνηση. Και αυτό είναι βέβαια πάρα πολύ επικίνδυνο για την Ισλαμική Δημοκρατία, που πάντα καυχάται ότι εκπροσωπεί τον λαό. Αν το 80% του λαού είναι αγανακτισμένο, τότε αυτό είναι μια πολύ εύθραυστη βάση για ένα καθεστώς.
- Μπορούμε να κάνουμε λόγο για πολιτική ανυπακοή;
Ναι, γίνεται λόγος για κάτι τέτοιο. Αλλά είναι δύσκολο γιατί μπορεί κανείς να συλληφθεί, να βασανιστεί στις φυλακές. Κατά τη γνώμη μου, πρόκειται περισσότερο για παθητική αντιπολίτευση. Στο Ιράν αυτή τη μορφή πήρε η αντιπολίτευση επί Σάχη. Μπορεί κανείς να σαμποτάρει το καθεστώς με το να μη πιστεύει ό,τι αυτό λέει.
- Της ανατροπής του σάχη είχαν προηγηθεί πολλοί μήνες αναταραχών, μπορεί να συμβεί το ίδιο και τώρα;
Όχι, γιατί το σημερινό καθεστώς δεν έχει κανένα πρόβλημα να κάνει χρήση εκτεταμένης βίας. Από την πλευρά του, ο σάχης από την αρχή δεν μπορούσε να στηριχθεί στον στρατό. Σήμερα το καθεστώς έχει τη στήριξη των Φρουρών της Επανάστασης και των μπασίτζ, που είναι πρόθυμοι να πυροβολήσουν πολίτες.
- Πώς κρίνετε τη μέχρι σήμερα στάση του Ραφσαντζανί;
Ο Ραφσαντζανί δεν θέλει αντιπαράθεση με τον υπέρτατο ηγέτη. Και ο λόγος είναι ότι δεν έχει την εξουσία για κάτι τέτοιο. Είναι επικεφαλής του Συμβουλίου των Ειδημόνων…
- Που θεωρητικά μπορεί να ανατρέψει τον Ανώτατο Οδηγό…
Ναι, θεωρητικά. Αλλά ο Ραφσαντζανί δεν διαθέτει την πλειοψηφία του Συμβουλίου για να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο. Εξελέγη πρόεδρος του Συμβουλίου μόνο και μόνο γιατί ο αντίπαλός του ήταν ένας δεξιός, ανισόρροπος! Ήταν ένας προστατευόμενος του Αχμαντινεζάντ. Το Συμβούλιο των Ειδημόνων δεν ψήφισε λοιπόν υπέρ του Ραφσαντζανί αλλά κατά του αντιπάλου του!
- Υπάρχει το ενδεχόμενο δημιουργίας κάποιου μετώπου κληρικών με κύρος, όπως ο αγιατολάχ Μονταζερί, κατά του καθεστώτος και της αρχής βελαγιάτ ι φακίχ;
Θα σας επαναλάβω τη γνωστή φράση: «Πόσες μεραρχίες διαθέτει ο Πάπας;» Ο Μονταζερί έχει μεγάλο κύρος αλλά είναι εκτός των διαδρόμων της εξουσίας από το 1988. Ασκεί συχνά κριτική στο καθεστώς, αρκετοί τον σέβονται αλλά δεν είναι σε θέση να ασκήσει ουσιαστική πίεση. Υπάρχουν κι άλλοι κληρικοί ηγέτες που δεν θέλουν να συνδεθούν με το καθεστώς αλλά δεν έχουν πράγματι την ικανότητα να αντιπαρατεθούν μαζί του. Θα περιμένουν λοιπόν να δουν τι θα κάνει ο Μουσαβί κι οι άλλοι - πρόκειται δηλαδή για παθητική αντίσταση.
- Πάντως ο Αχμαντινεζάντ δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι κέρδισε τις εκλογές; Ποια η γνώμη σας; Υπήρξε τελικά νοθεία;
Θα το έθετα ως εξής: ο Αχμαντινεζάντ έχει εκλογική βάση. Πήρε ψήφους. Αλλά δεν πιστεύω ότι απέσπασε το 51% που απαιτείται για επικράτηση από τον πρώτο γύρο. Έκαναν νοθεία για να μην υπάρξει δεύτερος γύρος. Οι εκλογές ήσαν υπό έλεγχο ακόμη και πριν από τις διαδηλώσεις. Αν υπήρχε δεύτερος γύρος, οι διαδηλώσεις υπέρ του Μουσαβί θα ήσαν νόμιμες, όλο και περισσότερος κόσμος θα δραστηριοποιούνταν, θα έβγαιναν στους δρόμους.
- Οι νεοσυντηρητικοί στις ΗΠΑ "θρηνούν επειδή ο Ομπάμα ότι δεν στηρίζει τον αγώνα του ιρανικού λαού. Πώς κρίνετε τη στάση του Αμερικανού προέδρου;
Είναι πολύ καλή. Αποφεύγει την ανάμειξη στην ιρανική πολιτική. Τις τελευταίες ημέρες έκανε βέβαια κάποιες δηλώσεις που μπορούν να θεωρούν ως επέμβαση. Αλλά το βασικό είναι ότι μόλις ανέλαβε, σταμάτησε την αμερικανική χρηματοδότηση προς αντιπολιτευόμενες ιρανικές ομάδες και αυτό είναι καλή ένδειξη ότι δεν θέλει να αναμειχθεί στην ιρανική πολιτική.
Εκτύπωση στις: 2024-04-16
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3693