H αύρα και το γκρι
Νίκος, Αλιβιζατος
Η Καθημερινή της Κυριακής, 2009-10-11
Στη μνήμη του Νικήτα Λιοναράκη, που αυτές τις μέρες θα το χαιρόταν.
Δίχως άλλο, η κυβέρνηση Παπανδρέου αποπνέει μιαν αύρα, που είχαμε πολύ καιρό να νιώσουμε. Οχι μόνον γιατί ηλικιακά είναι η νεότερη κυβέρνηση της σύγχρονης Ελλάδας. Ούτε γιατί μετέχουν σ’ αυτήν περισσότερες γυναίκες από ποτέ άλλοτε. Αλλά κυρίως γιατί, αν και πιο ολιγάριθμη, φαντάζει πολύχρωμη και ζωντανή μπροστά στο καταθλιπτικό γκρι της προηγούμενης.
Προκρίνοντας τον ενθουσιασμό από την πείρα και την ανανέωση από το παιχνίδι των ισορροπιών, ο κ. Παπανδρέου δείχνει να έχει αντιληφθεί ότι η πλειοψηφία που του χάρισε τη μεγάλη νίκη της περασμένης Κυριακής διαφέρει όχι μόνον από εκείνην που έφερε για πρώτη φορά το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, το 1981, αλλά και από την άλλη που το επανέφερε το 1993. Λιγότερο αγκυλωμένη ιδεολογικά από την πρώτη, πιο ανοιχτή στον έξω κόσμο από τη δεύτερη, φαίνεται πιο προσγειωμένη στην εποχή της και από τις δύο.
Κοντολογίς, αγανακτισμένη από την παρατεταμένη καθήλωση της τελευταίας εξαετίας, η πλειοψηφία της 4ης Οκτωβρίου μοιάζει προπάντων να ψάχνει το καινούργιο, αδιαφορώντας για το τι ακριβώς χρώμα θα έχει αυτό. Αρκεί να είναι αποτελεσματικό. Ετσι, όπως πιστεύω, παρά την οικονομική κρίση, ο Γιώργος Παπανδρέου έχει μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών απ’ όσα είχαν ο πατέρας του και ο κ. Κ. Σημίτης.
Με αυτά τα χαρακτηριστικά, όπως παρατηρούσε προ ημερών και ο Αντ. Καρκαγιάννης, η νέα πλειοψηφία δεν θα είναι απλώς πιο ευμετάβλητη. Θα είναι προπαντός πιο ανυπόμονη από τις προηγούμενες. Από την ταχύτητα με την οποία η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου θα κινηθεί, θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό η αξιοπιστία και, εντέλει, η επιτυχία της.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει ότι η αντιμετώπιση του δημοσίου ελλείμματος και των επιπτώσεων της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα καθορίζει επί μακρόν την ατζέντα και αυτής της κυβέρνησης. Αρκεί να θυμηθούμε ότι και τα πέντε νομοσχέδια του «προγράμματος των 100 ημερών» έχουν αναγγελθεί ως οικονομικά.
Το παιχνίδι, ωστόσο, δεν νομίζω ότι θα παιχτεί σε αυτό το επίπεδο, ούτε στην πράσινη ανάπτυξη, στην οποία ο κ. Παπανδρέου έχει επενδύσει τόσο πολλά. Τα σχετικά μέτρα θα αργήσουν φυσιολογικά να αποδώσουν και κανείς δεν περιμένει άμεσα αποτελέσματα. Αντίθετα, πολλά θα κριθούν, κατά τη γνώμη μου, από τα μέτρα που η νέα κυβέρνηση θα πάρει για να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος.
Ο κ. Παπανδρέου έχει τοποθετήσει στην κορυφή των προτεραιοτήτων του το τρίπτυχο διαφάνεια, λογοδοσία και αξιοκρατία. Εξίσου ψηλά ιεραρχεί και την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Καθώς η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη γνωστοποιήσει ποια συγκεκριμένα μέτρα προτίθεται να πάρει, είναι πρόωρο να διατυπωθούν από τώρα εικασίες και παραινέσεις. Θα περιορισθώ λοιπόν σε μερικά «πεζότερα» για το πρακτέο των πρώτων μηνών.
Τη μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει άμεσα η νέα κυβέρνηση την υπαινίχθηκε ο Συνήγορος του Πολίτη, στην πρώτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου: θα εμπιστευθεί άραγε τη δημόσια διοίκηση ή θα επιδοθεί στο παιχνίδι των φανερών και των καλυμμένων διώξεων που δοκίμασαν (με καταστροφικά σημειωτέον αποτελέσματα) όλες οι κυβερνήσεις της χώρας μας μετά το 1974, κάθε φορά που άλλαζε η πλειοψηφία; Γιατί μπορεί μεν να μην εκδόθηκαν, όπως παλαιότερα, συντακτικές πράξεις και ψηφίσματα για την απομάκρυνση των αντιπάλων και την αποκατάσταση των ημετέρων, πλην όμως το ίδιο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται τώρα με διαφορετικά, με πιο «νομότυπα» μέσα που, δυστυχώς για όλους μας, το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν τόλμησε να τα αμφισβητήσει.
Παρά τις φαινομενικά δρακόντειες εγγυήσεις του Συντάγματος -και με πρόσχημα τη δήθεν «αναδιοργάνωση» της δημόσιας διοίκησης- εκατοντάδες ανώτεροι και ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί και υπάλληλοι αδρανοποιήθηκαν, απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους ή αναγκάσθηκαν να παραιτηθούν, για να εξυπηρετηθούν κομματικές σκοπιμότητες της στιγμής. Οι ρυθμίσεις με τις οποίες πραγματώθηκε η βαλκανική αυτή εκδοχή του spoil system ψηφίσθηκαν τόσο από το ΠΑΣΟΚ (μετά τις εκλογές του 1981 και του 1993), όσο και από τη Νέα Δημοκρατία (μετά τις εκλογές του 1990 και του 2004). Η τελευταία μάλιστα ματαίωσε όλα τα θετικά βήματα που είχαν γίνει στο πεδίο αυτό επί κυβερνήσεων Σημίτη.
Θέλω να πιστεύω ότι ο κ. Γ. Ραγκούσης δεν θα υποκύψει στις πιέσεις που σίγουρα θα δεχθεί από τους συνδικαλιστές της παράταξής του για να επαναλάβει το εγχείρημα. Και ότι, για να επανορθώσει τις βέβαιες αδικίες των τελευταίων ετών, δεν θα αναστατώσει για πέμπτη φορά, μέσα σε 35 χρόνια, τη δημοσιοϋπαλληλική ιεραρχία.
Η άλλη μεγάλη πρόκληση για τη νέα κυβέρνηση σχετίζεται με την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και της αξιοπιστίας των ανεξάρτητων αρχών. Η επαναφορά του συστήματος της αυτοδιοίκησης των μεγάλων δικαστηρίων και η ενίσχυση χωρίς καθυστέρηση των ανεξάρτητων αρχών με προσωπικό και μέσα είναι τα αυτονόητα βήματα προς την ορθή κατεύθυνση. Ταυτόχρονα, σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των δημόσιων δαπανών, προέχει να εγκαταλειφθεί το ταχύτερο η τυπολατρία και ο νομικισμός (συνώνυμα της αδράνειας και της αναποτελεσματικότητας) και να εισαχθούν μέθοδοι όχι μόνον λογιστικής αποτίμησης, αλλά και μέτρησης της αποδοτικότητας των ελεγχόμενων υπηρεσιών. Από τις στήλες της «Καθημερινής» (25.9.2009), η Εύη Χατζηανδρέου υπενθύμιζε πρόσφατα τους οργανισμούς που από χρόνια έχουν συσταθεί για τον σκοπό αυτό στις ΗΠΑ (GAO και ΟΤΑ) και την Αγγλία (ΝΑΟ). Δεν μπορεί να είναι η μόνη στην Ελλάδα που τους γνωρίζει.
Το σακίδιο και τα αθλητικά παπούτσια της κ. Τίνας Μπιρμπίλη στην τελετή ορκωμοσίας συμβολίζουν, όπως πιστεύω, καλύτερα από εκατοντάδες λέξεις το διαφορετικό πνεύμα που η νέα κυβέρνηση θέλει να μεταδώσει. Οχι γιατί ήταν ενδυματολογικώς προκλητικά, αλλά γιατί η νέα υπουργός Περιβάλλοντος ήταν αυθεντική όταν τα φορούσε. Δεν ήταν «δήθεν».
Θέλω να πιστεύω ότι θα εξακολουθήσει να τα φοράει με την ίδια ειλικρίνεια όταν, σε λίγες μέρες, θα κληθεί να αποφασίσει για την εκτροπή του Αχελώου. Για να παραμείνει η αύρα και να μην ξανάρθει το γκρι.
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3959