Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Ο άθλος της Δουνκέρκης και ο Συνασπισμός

Μανόλης Ι., Βελεγράκης

Αυγή, 2009-10-23


Οι πανηγυρισμοί στην Κουμουνδούρου για το «ανέλπιστο», «ιδιαίτερα θετικό μέσα στις συνθήκες που επιτεύχθηκε» εκλογικό αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου καλά κρατούν. Υπάρχουν άλλωστε πολλοί λόγοι για τους οποίους πρέπει να είναι χαρούμενοι οι άνθρωποί της: Ο πρόεδρος εκλέχτηκε βουλευτής με μεγάλο αριθμό σταυρών, ο αδικηθείς πρώην ευρωβουλευτής ξαναβρήκε βουλευτικό έδρανο, αυτό που λέμε μηχανισμός εξασφάλισε ένα κάποιο ρόλο για τα επόμενα χρόνια. Δεν τους το προσάπτω: Έχουν κάθε λόγο να είναι ανακουφισμένοι, όπως ο απρόσεκτος οδηγός ενός αυτοκινήτου που πέφτει, λόγω υπερβολικής ταχύτητας, σε ένα γκρεμό, σώνεται με λίγες αμυχές και βέβαια δηλώνει ευτυχισμένος - χωρίς ωστόσο να σκέφτεται να οδηγεί με μεγαλύτερη φρόνηση.

Έτσι ακριβώς και στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, το εκλογικό αποτέλεσμα υπερέβαινε τις προβλέψεις που οι περισσότεροι έκαναν για την επίδοσή του, έχοντας υπόψη όσα συνέβησαν στο διάστημα μετά τις ευρωεκλογές και ιδίως όσα έγιναν στο τραγικό τετραήμερο 3 ώς και 6 Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, το γεγονός ότι μας λυπήθηκαν περισσότεροι από όσους περιμέναμε να επιβραβεύσουν την τακτική ψηφολεκτικής επαιτείας την οποία εφαρμόσαμε δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε και να μην αναλύσουμε πρωταρχικά τα εξής δύο απλά πράγματα: Πρώτον, ότι περίπου 50.000 συμπολίτες μας δοκίμασαν, όπως σωστά ειπώθηκε το βράδυ των εκλογών του 2007, και δεν έμειναν ευχαριστημένοι από την επιλογή τους. Δεύτερον, ότι ενώ τέσσερις μόλις μήνες πριν αναγγέλθηκε ως εκλογικός στόχος το 10%, το κεντρικό σύνθημα στις τελευταίες εθνικές εκλογές ήταν μόλις 3% και μία ψήφος.

Για τα παραπάνω δεν φταίνε βέβαια τα κωμικοτραγικά που συνέβησαν μέχρι να αποφασιστεί αν ο ΣΥΝ είναι κόμμα ή συνιστώσα, αν θα κατέβει μόνος ή ως ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, αν επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο Τσίπρας ή ο Αλαβάνος, αν ο Αλαβάνος μένει ή φεύγει, αν ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ θα εκλεγεί με ή χωρίς σταυρό, αν θα ανέβουν στην εξέδρα ένας, τρεις, πέντε ή έντεκα, αν θα εκλέξουν βουλευτή οι συνιστώσες κ.λπ. Όπως ακριβώς η συντριβή της Νέας Δημοκρατίας δεν οφείλεται στην επιλογή Καραμανλή για τον χρόνο των εκλογών αλλά στα πεπραγμένα και τις παραλείψεις της απελθούσας κυβέρνησης, που άνοιξαν τον δρόμο στο ΠΑΣΟΚ.

Ορισμένοι θέλουν να παραστήσουν το εκλογικό αποτέλεσμα για τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ ως το νέο «Άθλο της Δουνκέρκης». Θεωρούν δηλαδή ότι, όπως οι Βρετανογάλλοι το 1940 διέσωσαν τα στρατεύματα τους και έτσι συνέχισαν και στη συνέχεια νίκησαν τον πόλεμο, παρόμοια ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, αφού διασώθηκαν στην τελευταία εκλογική μάχη, θα φτάσουν αργά ή γρήγορα στην οικοδόμηση της Μεγάλης Αριστερής Πλειοψηφίας που ονειρεύονται.

Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα και όσα προηγήθηκαν δείχνουν στην πραγματικότητα τα όρια του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ, στη σημερινή του μορφή, και αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «στρατηγική Αλαβάνου», την οποία διεκπεραίωσε τούτη τη φορά η νέα ηγεσία του ΣΥΝ. «Στρατηγική Αλαβάνου» σημαίνει «επιδιώκουμε πολλούς από τους λίγους και όχι λίγους από τους πολλούς», με άλλα λόγια καλύτερα να απευθυνθούμε στο 15%-20% της κοινωνίας στο οποίο έχουμε περισσότερες πιθανότητες να κερδίσουμε, παρά σε ολόκληρη την κοινωνία. Δεν θα ήθελα να ισοπεδώσω την προσέγγιση αυτή: Καλύπτει μια έλλειψη που υπήρχε στον λόγο και την πρακτική μας, αγκυρώνει τον χώρο μας σε συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα, δίδει ορισμένο ταξικό αντίκρισμα στην πολιτική παρουσία μας. Ωστόσο, η τακτική αυτή υποτιμά την ανάγκη συμμαχιών (πρώτα από όλα κοινωνικών και, εφόσον επιτευχθούν τέτοιες, και πολιτικών), την ανάγκη να συντονισθούμε με ανάγκες και αναζητήσεις ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Από την άποψη της εκλογικής απήχησης, η στρατηγική αυτή συναντά τα όριά της, διότι εξασφαλίζει το κατώφλι του 3%, θέτει όμως και ένα ταβάνι που δεν ξεπερνά το 5-7%, ποσοστό με το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι «η ξεχασμένη κοινωνία» θα έχει φωνή, αλλά πάντως όχι καλύτερη ζωή.

Θέλω να πω ότι ανακύπτει το θεμελιώδες δίλημμα του ΣΥΝ και της ριζοσπαστικής Αριστεράς γενικότερα στη χώρα μας, καθώς υφίσταται σοβαρή απόκλιση πολιτικών κατευθύνσεων σε όλα τα επίπεδα (θέσεων, στρατηγικής, μεθοδολογίας) στο εσωτερικό του χώρου. Τα διλήμματα στην πολιτική και τη ζωή δεν είναι οπωσδήποτε κακά ή επικίνδυνα, γιʼ αυτό δεν υπάρχει λόγος να αποφεύγονται. Μπορούν ωστόσο να εξελιχθούν σε πρόβλημα όταν ακριβώς δεν απαντώνται.

Αποτελεί λοιπόν επείγουσα ανάγκη να εξετάσουμε την ανανοηματοδότηση του σοσιαλισμού και όχι την ιδεολογική αναβάπτιση παλαιότερων μορφών του. Είναι επείγον να προβληματιστούμε πως θα απαλλάξουμε τη βασική ιδεολογική μας πλατφόρμα, τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία, από κάθε μονολιθικότητα και θα την καταστήσουμε ανοικτή σε νέα αιτήματα που τίθενται στη μετα-βιομηχανική εποχή, τις απαρχές της οποίας ζούμε μόλις την τελευταία εικοσαετία. Είναι εξαιρετικά σημαντικό συνεπώς να πείσουμε για την επικαιρότητα του σοσιαλισμού αναδεικνύοντας τον πυρήνα της αριστερής σκέψης, την προτεραιότητα της αξίας της εργασίας, ως παράγοντα της παραγωγής, έναντι του κεφαλαίου, και το δικαίωμα του εργαζόμενου ανθρώπου στην απόλαυση θεμελιωδών συλλογικών αγαθών. Να μιλήσουμε όμως με όρους σύγχρονους, πείθοντας για την αναπτυξιακή διάσταση της σκέψης και της πολιτικής μας, επιχειρηματολογώντας όχι μόνον για την οικολογική αλλά και για την οικονομική σημασία της προάσπισης κοινωνικών και περιβαλλοντικών αγαθών.

Φυσικά και ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας, ριζοσπαστική αριστερά δεν σημαίνει μόνον υπεράσπιση της προτεραιότητας της εργασίας, δεν σημαίνει μόνον δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου μεταξύ της μισθωτής εργασίας και των κατόχων των μέσων παραγωγής. Σημαίνει και υπεράσπιση της παραγωγικής εργασίας έναντι παρασιτικών φαινομένων, έναντι της διαφθοράς, έναντι της δραματικής σπατάλης πόρων που συντελείται ιδίως στον δημόσιο τομέα της οικονομίας. Διότι τελικά δεν θα μπορούμε να υπερασπίσουμε τον δημόσιο χαρακτήρα κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών, χωρίς να μην είμαστε πρωτοπόροι στην ποιοτική αναβάθμισή τους. Συνοπτικά, χρειαζόμαστε έναν ανοικτό σοσιαλιστικό ριζοσπαστισμό και ένα πολιτικό λόγο που σε τελική ανάλυση θα ανταποκρίνεται στην επωνυμία του κόμματος που είναι και αυτή «πολυσυλλεκτική» και όχι φυσικά σκληρά ταξική: Συνασπισμός της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας.

Η τελευταία προεκλογική περίοδος ανέδειξε ορισμένες ηγετικές δυνατότητες του Αλ. Τσίπρα και ιδίως την ικανότητά του να αρθρώνει πειστικό πολιτικό λόγο, αφού βέβαια και ο ίδιος αντιλήφθηκε ότι πρέπει να απευθύνεται στο πλατύτερο δυνατό ακροατήριο και να προβάλλει τον προγραμματικό και ρεαλιστικό χαρακτήρα των θέσεών μας. Μένει να επιδείξει τα ίδια ηγετικά χαρακτηριστικά και προς το εσωτερικό, όπου στο πρώτο αυτό διάστημα προεδρίας διέπραξε λάθη τα οποία αδίκησαν πρώτα από όλους τον εαυτό του. Ένα από τα βασικά καθήκοντα του προέδρου του ΣΥΝ στο προσεχές διάστημα είναι να μπορέσει να απαντήσει κατά τρόπο καθαρό και περιεκτικό στο δίλημμα που θέσαμε παραπάνω.

Το ζήτημα δεν μπορεί να εκκρεμεί sine die. Η πολιτική κυριαρχία του ΠΑΣΟΚ και η διαφαινόμενη εισαγωγή εκλογικού συστήματος, με συνδυασμό αφενός μονοεδρικών περιφερειών, όπου, ενόψει των σημερινών συσχετισμών, η αριστερά έχει ελάχιστη τύχη, αφετέρου λίστας με παράλληλη διατήρηση της πριμοδότησης του πρώτου κόμματος, μπορούν να θέσουν νέο σκόπελο στην κοινοβουλευτική, πολιτική και κοινωνική παρουσία της αριστεράς. Άλλωστε η αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού σε διπολική βάση φαίνεται να αποτελεί βασική στρατηγική επιδίωξη του Γ. Παπανδρέου. Είναι συνεπώς επείγον να διαμορφώσουμε πολιτικές θέσεις, στρατηγική και μεθοδολογία που θα μας επιτρέψουν να προσεγγίσουμε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Διαφορετικά δεν θα αργήσει η μέρα οπότε θα διαπιστώσουμε ότι αποφύγαμε την οριζόντια διάσπαση (Ανανεωτικοί - Ρεύμα - Σύμμαχοι), αλλά ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια ακόμα χειρότερη διάσπαση, αυτή ανάμεσα στην κοινωνία και τον πολιτικό φορέα της Ανανεωτικής/Ριζοσπαστικής Αριστεράς.

* Ο Μανόλης Βελεγράκης είναι μέλος της Π.Κ. Δικηγόρων του ΣΥΝ

Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=3985