Αφρική - Κίνα, συμμαχία
Κάκη, Μπαλλή
Κυριακάτικη Αυγή, 2009-11-15
Στις αρχές της εβδομάδας, μια είδηση πέρασε στα ψιλά -στη σκιά των λαμπρών εορτασμών για την 20ή επέτειο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Μια είδηση από την άλλη άκρη του κόσμου, εκεί που 20 και κάτι χρόνια πριν δεν έπεσε κανένα τείχος. Αντιθέτως, πνίγηκε στο αίμα η εξέγερση των φοιτητών στην πλατεία της Ουράνιας Γαλήνης. Η Κίνα, λοιπόν, την ώρα των εορτασμών στο Βερολίνο, υπέγραφε με μια ντουζίνα χώρες της Αφρικής συμφωνία για τη χορήγηση δανείων ύψους 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Λίγες μέρες πριν υποδεχθεί η κινεζική ηγεσία στο Πεκίνο τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Μπάρακ Ομπάμα στην παρθενική του επίσκεψη, ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο δήλωνε στους Αφρικανούς ομολόγους του στη σύνοδο κορυφής Κίνας - Αφρικής, στο αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ ελ Σάιχ, ότι η «αυτοκρατορία του κέντρου» θα τους βοηθήσει να στήσουν τουλάχιστον 100 μονάδες παραγωγής «καθαρής ενέργειας» και θα τους στηρίξει στον αγώνα τους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η δραστηριοποίηση της Κίνας στην Αφρική δεν είναι καινούργια. Χρόνια τώρα -και με επιταχυνόμενη ταχύτητα από το 2006- η Κίνα είναι πανταχού παρούσα στη Μαύρη Ήπειρο. Αγοράζει μαζικά τις πρώτες ύλες της και δίνει τεράστια οικονομική βοήθεια για την κατασκευή μεγάλων έργων. Με κινέζικα λεφτά φτιάχνονται δρόμοι, σιδηροτροχιές, λιμάνια, φράγματα και εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Ενίοτε χτίζονται και στάδια και πομπώδη κυβερνητικά παλάτια, αρκεί η όποια αφρικανική κυβέρνηση να δεσμευτεί ότι θα πουλάει για πολλά χρόνια στην Κίνα τα μέταλλά της ή το πετρέλαιό της. Οι Κινέζοι δεν θέτουν πολιτικές προϋποθέσεις. Αρκεί να τηρούνται οι συμφωνίες για τις μπίζνες. Αρχικά παίζουν το ρόλο του αγοραστή στην Αφρική, στερεώνουν όμως και τις βάσεις ώστε να αποκτήσουν νέες αγορές στην περιοχή. Και παράλληλα αυξάνουν την πολιτική επιρροή τους σʼ αυτή τη μεριά του κόσμου.
Στον αστερισμό της ανάκαμψης
Ο σημαντικότερος ίσως λόγος που η είδηση για τα κινέζικα δάνεια στην Αφρική πέρασε στα ψιλά δεν ήταν το «δυτικοκεντρικό» των μέσων ενημέρωσης. Τώρα πια τα τεκταινόμενα περί την Κίνα ενδιαφέρουν το σύμπαν. Απλώ, είναι πάρα πολλές οι οικονομικές ειδήσεις που έρχονται από την «αυτοκρατορία του κέντρου». Με κυρίαρχες τις όλο και πιο εντυπωσιακές ειδήσεις της ανάκαμψης.
Την ώρα που οι χώρες της γηραιάς ηπείρου προσπαθούν να χαρούν με κάθε σημάδι... δειλής υπέρβασης της ύφεσης, η Κίνα έχει αναλάβει με περισσή άνεση τον ρόλο της οικονομικής ατμομηχανής του πλανήτη. Το τρίτο τρίμηνο του 2009 παρουσίασε ρυθμό ανάπτυξης 9%, ενώ με τη δίψα της για πρώτες ύλες συντηρεί το ράλι των τιμών του πετρελαίου και του χαλκού. Μόνο το τελευταίο δίμηνο, το ισχυρότερο κρατικό fund της χώρας, η China Investment Corporation (CIC), επένδυσε σχεδόν 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια σε ομίλους πρώτων υλών στην Ινδονησία, τη Ρωσία, τον Καναδά και το Καζακστάν, ενώ συνολικά οι επενδύσεις της Κίνας στον έξω κόσμο αυξήθηκαν το τελευταίο τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο πέρσι κατά 190% και έφτασαν τα 20,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα, η Κίνα προσπαθεί να μειώσει κάπως την εξάρτησή της από τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα -αν και εξακολουθεί να διαθέτει αποθεματικά αξίας τουλάχιστον 800 δισεκατομμυρίων δολαρίων- και αυξάνει αργά αλλά σταθερά τις πιέσεις της για αντικατάσταση του δολαρίου από παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Το κεντρικό ερώτημα που απασχολεί όλους είναι κατά πόσο η ανάπτυξη της Κίνας θα συνεχιστεί και πού καραδοκούν -εάν καραδοκούν- οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι. Να σημειωθεί, πάντως, ότι μέχρι στιγμής όλοι όσοι προφήτευαν ότι είναι θέμα χρόνου να αποσταθεροποιηθεί η κινεζική οικονομία- είτε για οικονομικούς είτε για κοινωνικούς λόγους, έχουν διαψευσθεί.
Προβλέψεις για το άμεσο μέλλον
Η πλειοψηφία των οικονομικών αναλυτών εκτιμά ότι η αναπτυξιακή πορεία της χώρας θα συνεχιστεί. Χάρη στο πρόγραμμα αναθέρμανσης της οικονομίας, ύψους 4 τρισεκατομμυρίων γουάν, και των επιπλέον πιστώσεων στις επιχειρήσεις -που υπολογίζονται περίπου σε ένα τρισεκατομμύριο δολάρια-, η κινεζική οικονομία συνεχίζει να καλπάζει. Οι αναλυτές της Barclays Capital εκτιμούν ότι στο σύνολο του 2009 ο ρυθμός ανάπτυξης θα φτάσει το 8,6%, ενώ για το 2010 προβλέπουν ένα ακόμη πιο χορταστικό 9,6%. «Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και η περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών θα στηρίξουν ακόμη περισσότερο τον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης το 2010», αναφέρει σε έκθεσή της για την κινεζική οικονομία το τμήμα μελετών της Barclays.
Αντίθετα, οι επιφυλακτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι οι εξαγωγές της Κίνας δεν έχουν συνέλθει ακόμη -κι ότι αυτό εγκυμονεί κινδύνους. Τον Σεπτέμβριο του 2009 οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 15,2% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρσι, ενώ η μείωσή τους στο δεύτερο τρίμηνο είχε ξεπεράσει το 21%. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Morgan Stanley, Στίβεν Ρόατς, εκτιμά ότι το αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας είναι εύθραυστο: «Οι Κινέζοι ποντάρουν περισσότερο στην προσφορά παρά στη ζήτηση κι αυτό μακροπρόθεσμα δεν εξασφαλίζει την αειφόρο ανάπτυξη για κανένα έθνος του κόσμου». Ο Ρόατς, μάλιστα, είναι σίγουρος ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας θα αρχίσει να επιβραδύνεται από τα μέσα του 2010.
Καβγάδες για το νόμισμα
Το ρενμίμπι –έτσι ονομάζει η Κίνα το νόμισμά της, όταν το χρησιμοποιεί για τις συναλλαγές της με τον έξω κόσμο- είναι εδώ και χρόνια στο επίκεντρο έντονων συζητήσεων και αντιπαραθέσεων. Οι Ευρωπαίοι, που υποφέρουν όλο και περισσότερο από την κατρακύλα του δολαρίου, ζητούν να διοργανωθεί μια διάσκεψη με θέμα την ισοτιμία του ρενμίμπι. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, πάλι, στην εξαμηνιαία έκθεσή του ασκεί κριτική στην Κίνα «για την έλλειψη ευελιξίας στις συναλλαγματικές ισοτιμίες». Ουσιαστικά οι ΗΠΑ, χρόνια τώρα, πιέζουν για ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος- με σχεδόν μηδενική επιτυχία. Στην πράξη, η κεντρική τράπεζα της Κίνας κρατά από τον Ιούλιο του 2008 σταθερή την ισοτιμία έναντι του αμερικανικού νομίσματος- παρά τις πιέσεις. Πάντως, οι αγορές ποντάρουν μάλλον στην αναβάθμισή του και υπολογίζουν ότι εντός της χρονιάς θα ισχυροποιηθεί κατά τουλάχιστον 3% έναντι του δολαρίου.
Ο κίνδυνος της φούσκας
Αν και η παγκόσμια οικονομική κρίση φρέναρε προς στιγμήν τους φόβους -τόσο της κινεζικής ηγεσίας όσο και του υπόλοιπου κόσμου- για υπερθέρμανση της κινεζικής οικονομίας, η υψηλή ανάπτυξη που διατηρεί η χώρα εγκυμονεί πληθωριστικούς κινδύνους αλλά και τον κίνδυνο να δημιουργηθεί μια «φούσκα» στις τιμές των ακινήτων και των μετοχών. Ο αναλυτής της Societe Generale, Ντίλαν Γκρις, εκτιμά ότι «η Κίνα θα μπορούσε να εξελιχθεί στη μεγαλύτερη φούσκα που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης». Στη σχετική μελέτη του παραλληλίζει την κατάσταση στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας με την Ιαπωνία της δεκαετίας του 1970- η οποία μετά από μια μακριά φάση ταχύτατης ανάπτυξης βούλιαξε σε μακροχρόνια ύφεση και αποπληθωρισμό.
Οι αναλυτές της Barclays για την κινεζική οικονομία, πάντως, υπολογίζουν ότι μέχρι το τέλος του 2010 ο πληθωρισμός στην Κίνα θα έχει φτάσει το 4%, πρωτίστως λόγω της αύξησης των τιμών των πρώτων υλών, αλλά και των ακινήτων. Οι ομόλογοί τους της Morgan Stanley, αντίθετα, θεωρούν μάλλον ακίνδυνες τις όποιες πληθωριστικές πιέσεις. Εξίσου αντικρουόμενες είναι οι εκτιμήσεις για το αν δημιουργείται φούσκα στις τιμές των μετοχών και των ακινήτων. Το βέβαιο είναι ότι ο γενικός δείκτης στο χρηματιστήριο της Σαγκάης έχει κερδίσει από την αρχή της χρονιάς ένα 71%, ενώ οι τιμές των ακινήτων στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη Σεντζέν αυξήθηκαν τον Σεπτέμβριο κατά 11% σε σχέση με πέρσι. Ωστόσο, ακόμη κι διογκωθεί και στη συνέχεια σκάσει μια φούσκα στα κινεζικά ακίνητα, δεν θα είναι τόσο μεγάλη απειλή για τη χώρα, πόσο μάλλον για τον υπόλοιπο κόσμο. Σε αντίθεση με την αμερικανική αγορά ακινήτων, που στηρίζεται σε ποσοστό άνω του 75% στον δανεισμό, ενώ οι υποθήκες στις ΗΠΑ τιτλοποιούνται και μεταπωλούνται, η κινεζική είναι σαφώς υγιέστερη.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4056