Νόμοι πολλοί, αποτέλεσμα κανένα
Αντώνης, Μανιτάκης
Κυρ. Ελευθεροτυπία, 2005-01-16
Φαύλος κύκλος κατάντησε η αντιμετώπιση της «διαπλοκής». Επί δεκαπέντε χρόνια συζητάμε και ακούμε να παίρνονται μέτρα γι’ αυτήν και αποτέλεσμα δεν βλέπουμε. *Επί δεκαπέντε χρόνια κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση αλληλο-καταγγέλλονται για συνένοχοι της διαπλοκής ή εμφανίζονται ως οι ασυμβίβαστοι πολέμιοί της, χωρίς να αλλάζει το σκηνικό ή το επιχείρημα. Επί 15 χρόνια ο ένας νόμος διαδέχεται τον άλλο, με μέσο όρο αγρανάπαυσης διετία ή τριετία (ν.1866/1989, 2173/1993, 2328/1995, 2644/1998, 3021/2002, νομοσχέδιο 2004), και το τέρας της διαπλοκής μένει άτρωτο.
*Αναθεωρήθηκε το Σύνταγμα το 2001 με στόχο μεταξύ των άλλων να παταχθεί στη ρίζα της η διαπλοκή και ακόμη περιμένουμε την πολιτική εξουσία να μας εξηγήσει, γιατί ξεφούσκωσε τόσο σύντομα η εμβέλεια του άρθρου 14 παρ. 9Σ, για το οποίο όλοι συμφωνούσαν και όλοι ή οι περισσότεροι υπερθεμάτιζαν το περιεχόμενό του;
*Μόλις εκδόθηκε ο εκτελεστικός του Συντάγματος νόμος, κρίθηκε από το ΣτΕ, ως προς τις εξαιρέσεις από τα ασυμβίβαστα των συγγενών και συζύγων, αντισυνταγματικός.
*Ηρθε, τέλος, η νέα κυβέρνηση και ανήγγειλε νέο νόμο κατά της διαπλοκής και αρχίσαμε πάλι από την αρχή. Και η αντιπαράθεση κυβέρνησης αντιπολίτευσης ξανάρχισε με τον ίδιο τρόπο, σαν να μην μεσολάβησε τίποτε, σαν να μην διδαχτήκαμε τίποτε, σαν να μην αλλάζει τίποτε σε αυτόν τον τόπο. Και εύλογα διερωτάται κανείς:
-Γιατί τόση συζήτηση και τόσο πολιτικό πάθος με τόσο μικρή αποτελεσματικότητα;
- Φταίνε, αλήθεια, οι νόμοι που είναι κακοί και αναποτελεσματικοί ή φταίει η κακή και ανεδαφική σύλληψή τους, ή μήπως αυτοί που τους έφτιαξαν δεν ήθελαν κατά βάθος ποτέ να εφαρμοστούν και τους ψήφισαν για τα προσχήματα;
- Μήπως όλα αυτά δεν είναι παρά ένα καλοστημένο παιγνίδι, μια πολιτική διαμάχη με προσχήματα και για τα προσχήματα, για να τρέφονται τα Μέσα και για να δικαιολογούνται οι πολιτικές αντιπαραθέσεις;
*Και όμως δεν θεωρώ, παρόλα αυτά, τη συζήτηση και τους νόμους για την διαπλοκή μάταιη ή ανώφελη υπόθεση και ούτε τις προσπάθειες που καταβάλλονται περιττές. Αντίθετα, πιστεύω ότι δεν πρέπει να ναρκοθετηθεί η προσπάθεια του τωρινού νομοθέτη και αυτό φαίνεται να κάνει η αξιωματική αντιπολίτευση, για λόγους μικροπολιτικούς.
*Ο νέος νόμος για τη διαφάνεια και τον βασικό μέτοχο κινείται στα χνάρια των παλαιών, διέπεται από την ίδια ελεγκτική και γραφειοκρατική φιλοσοφία. Είναι σαφώς πιο αυστηρός και πιο λεπτομερειακός από τους προηγούμενους και έχει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως και εκείνοι, ενός πολύπλοκου και δυσεφάρμοστου ή ανεδαφικού νόμου. Ακολουθεί, πάντως, πιστά και μάλιστα μέχρι τα ακραία όρια τις εντολές του -εκτρωματικού για ορισμένους- άρθρου 14 παρ. 9Σ, γι’ αυτό και δεν καταλαβαίνω πώς δεν καταλαβαίνουν όλοι όσοι βάλλουν κατά του νόμου, ότι έμμεσα βάλλουν κατά του Συντάγματος.
Ο νομοθέτης είναι πλέον αιχμάλωτος, μεταξύ των άλλων, και της συνταγματικής αναθεώρησης:
Α. Ετσι, η έννοια του «βασικού μετόχου», που καθιερώθηκε ως η κεντρική έννοια της νομοθεσίας κατά της διαπλοκής, απόκτησε την ιδιότητα αυτή με την αναθεώρηση και προβλέπεται πλέον από το Σύνταγμα στο άρθρο 14Σ.
Η ερμηνεία και εφαρμογή της είναι, πράγματι, προβληματική και θέτει σοβαρά ζητήματα εναρμόνισης με το εταιρικό δίκαιο και τη νομοθεσία για το Χρηματιστήριο. Ποιος είναι, αλήθεια, ο βασικός μέτοχος και γιατί είναι κάποιος που έχει μόνο 1% των μετοχών;
Β. Τα ασυμβίβαστα και για τους συγγενείς και συζύγους μπορεί να είναι σε ορισμένες περιπτώσεις άδικα ή και παράλογα για μια οικονομία της αγοράς, έτσι όμως τα θέλησε ο συντακτικός νομοθέτης.
Μήπως δεν γινόταν στη πράξη καταδολίευση των σκοπών του νόμου μέσω των συγγενών και συζύγων, και μάλιστα στην Ελλάδα, μια χώρα με επιχειρήσεις οικογενειο-κρατούμενες; Αν η εφαρμογή του ασυμβιβάστου των συγγενών γίνεται συχνά ανεπιεικής ή και παράλογη, τότε χρειάζεται θεραπεία η διατύπωση του εκτελεστικού νόμου και όχι αναίρεση του κανόνα.
Γ. Η ονομαστικοποίηση των μετοχών των εταιρειών ΜΜΕ, δημιούργημα του νόμου 2328/1995, δύσκολα συμβιβάζεται, πράγματι, με την ανοικτή οικονομία και το κοινοτικό δίκαιο, είναι όμως το μόνο μέσο για να γίνει εφικτός ο έλεγχος διαφάνειας και να γίνουν γνωστοί οι ιδιοκτήτες των Μέσων.
- Πώς συμβιβάζονται τα δύο;
Εκεί είναι η τέχνη του νομοθέτη και εκεί χρειάζεται επίκληση του Συντάγματος.
Δ. Το ασυμβίβαστο του ιδιοκτήτη των Μέσων και του εργολάβου δημοσίων έργων -διεθνής πρωτοτυπία- αποτελεί πάγια αρχή της νομοθεσίας μας με συνταγματική πλέον ισχύ και θεωρήθηκε μέσο απαραίτητο κατά της διαπλοκής. Δεν αρκεί φυσικά από μόνο του να φέρει την άνοιξη και χρειάζεται να συνδυαστεί με ένα σωρό άλλα, αλλά είναι βασικό μέτρο, αν πιστεύουμε στην αξία της διαφάνειας.
*Η συζήτηση, χωρίς προσχήματα και πολιτικαντισμούς, για το νέο νόμο χρειάζεται κατά την γνώμη μου να επικεντρωθεί σε δύο άξονες:
α) πόσο εφαρμόσιμος και αποτελεσματικός είναι σε σχέση με την προϊσχύουσα νομοθεσία και
β) πόσο υπηρετεί τις αρχές της «διαφάνειας», της «πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης», της μη «συγκέντρωσης και ελέγχου περισσοτέρων μέσων ενημέρωσης» και κυρίως της αποτροπής αθέμιτων μέσων επηρεασμού και εξάρτησης πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.
*Ποια θα είναι η τύχη του νέου νόμου; Την απάντηση ας την δώσει ο αναγνώστης.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=406