Ο πειρασμός του αυταρχισμού
Πάσχος, Μανδραβέλης
Απογευματινή, 2005-01-26
Πολλοί πολιτικοί απέκτησαν απόλυτη εξουσία και φίμωσαν τον Τύπο. Ποτέ στην ιστορία ο Τύπος δεν απέκτησε απόλυτη εξουσία και ποτέ δεν φίμωσε τους πολιτικούς.
David Brinkley (αμερικανός δημοσιογράφος)
Έχει δίκιο ο καλός συνάδελφος κ. Αντώνης Παπαγιαννίδης όταν καταγράφει τον «πειρασμό του αυταρχισμού» της κυβέρνησης για τα του Τύπου («Το Βήμα» 25.1.2005). Κάθε εξουσία μπαίνει σ’ αυτόν τον πειρασμό. Ανέκαθεν. Κι επειδή κάθε εξουσία ρέπει προς τον αυταρχισμό γι’ αυτό κι εφευρέθηκαν τα Συντάγματα. Αυτά είναι βασικές αρχές δικαίου που στόχο έχουν να περιορίσουν τις θεσμικές εξουσίες, ώστε ο πειρασμός να μην πραγματώνεται. Πλην ίσως του ελληνικού Συντάγματος, το οποίο αντί να μαντρώνει τις πραγματικές εξουσίες προστατεύοντας τον Τύπο, στην ουσία μαντρώνει τον Τύπο ανάλογα με τις επιταγές της εξουσίας.
Οι νάρκες του αυταρχισμού είναι καιρό φυτεμένες στον καταστατικό χάρτη της χώρας. Πριν την ανεκδιήγητη αναθεώρηση του Συντάγματος το 2000. Όσα προβλέπει το άρθρο 14 υπήρχαν και υπάρχουν (με την σιωπή όλων μας) από το 1974. Οπότε, ναι! το άρθρο του νομοσχεδίου περί βασικού μετόχου που προέβλεπε κλείσιμο εφημερίδων πιθανότατα θα ήταν συνταγματικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα ήταν και φιλελεύθερο, διότι το Σύνταγμά μας δεν είναι φιλελεύθερο. Θα είχαμε ένα ακόμη μέτρο ανελευθερίας του Τύπου στο νομοθετικό μας corpus. Δίπλα σ’ όλα τα’ άλλα: νομοθεσία περί αγωγών, νομοθεσία για κατασχέσεις βιβλίων κ.λ.π.
Υπάρχει διάχυτη η κουλτούρα ανελευθερίας στη χώρα. Ο «πειρασμός του αυταρχισμού» είναι παρών στο πολιτικό μας σύστημα. Σε όλους τους πολιτικούς χώρους. Από την εποχή που ο πρώην πρόεδρος της Βουλής κ. Απόστολος Κακλαμάνης φίλτραρε την εικόνα της Ολομέλειας και λογόκρινε την εικόνα των Επιτροπών της Βουλής (και τώρα θέλει να έχει και λόγο στα μοντάζ που κάνουν στα δελτία ειδήσεων), οι πολιτικοί πατούν σε υπαρκτές αδυναμίες (και σκάνδαλα και βρωμιές) του Τύπου για να νομοθετήσουν περιορίζοντας την ελευθερία της έκφρασης συνολικά.
Η ελληνική κοινωνία έχει φτιάξει μύθους σχετικά με τα ΜΜΕ. Τους ασπάζονται όλοι, μέχρι και οι κυβερνώντες. Ένας από κείνους –που κι εμείς οι δημοσιογράφοι θεωρήσαμε βολικούς– είναι της απεριόριστης 4ης εξουσίας. Τον αφήσαμε να γιγαντωθεί, βαυκαλιζόμενοι πως είμαστε κομμάτι του μηχανισμού που διαφεντεύει τον τόπο. Δεν καταλάβαμε πως η εξουσία των ΜΜΕ είναι εικονική –οι τρεις κατά Μοντεσκιέ συντεταγμένες εξουσίες έχουν το μονοπώλιο της βίας, άρα είναι πραγματικές εξουσίες. Φτιάχνουν νόμους, συλλαμβάνουν, δικάζουν. Ότι και να γράψει ένας δημοσιογράφος δεν έχει την επίπτωση στη ζωή ενός πολίτη που θα έχει η ετυμηγορία ενός δικαστή, ή ψήφιση ενός νόμου, ή εφαρμογή αυτού του νόμου. Ότι και να πει ένας δημοσιογράφος δεν μπορεί να έχει επίπτωση παρά μόνο αν οι έχοντες την πραγματική εξουσία –η κυβέρνηση, οι νομοθέτες, οι δικαστές– ενστερνιστούν και εφαρμόσουν τα λεγόμενα των δημοσιογράφων. Η «εξουσία» των τελευταίων είναι ανύπαρκτη αν οι κατέχοντες την πραγματική εξουσία αδιαφορήσουν. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η «4η εξουσία», είναι το γεγονός ότι οι κατέχοντες τις τρεις πραγματικές εξουσίες δεν αδιαφορούν. Με άλλα λόγια δεν θα υπήρχε διαφθορά των δημοσιογράφων αν κάποιοι δεν «τους τα έδιναν», δεν θα υπήρχε διαπλοκή αν οι πολιτικοί δεν διαπλεκόταν, δεν θα υπήρχε «τέταρτη εξουσία» αν οι υπόλοιπες τρεις έκαναν καλά την δουλειά τους. Και οι λειτουργοί των τριών τελευταίων έχουν ορκιστεί να κάνουν καλά την δουλειά τους. Ανεπηρέαστοι.
Ένα πράγμα πρέπει να καταλάβουμε. Η μετάθεση των ευθυνών που έχουν οι λειτουργοί των τριών συντεταγμένων εξουσιών στις πλάτες των λειτουργών της τέταρτης και καταϊδρωμένης εξουσίας βολεύει τους πρώτους, ενώ οι τελευταίοι δεν δείχνουν να καταλαβαίνουν τι τους ξημερώνει. Όταν το καταλάβουν –αν το καταλάβουν– θα είναι αργά. Οι περιορισμοί στην ελευθερολογία θα πέσουν στα κεφάλια όλων. Δικαίων και αδίκων. Και μην απατόμαστε: τους πρώτους φοβούνται. Τους δεύτερους έτσι κι αλλιώς τους έχουν σε κάποια λίστα...
Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=414