Η ενότητα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ και οι ευθύνες της ηγεσίας
Τοποθέτηση στην Περιφερειακή Συνδιάσκεψη Κρήτης.
Χρήστος, Κουρουνιώτης
2010-01-23
Το πρόβλημα που μας απασχολεί αυτό το διάστημα είναι η ενότητα, πρώτα η ενότητα του κόμματός μας, του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, αλλά και γενικότερα η ενότητα της Αριστεράς.
Θεωρώντας ως (αυτονόητα;) δεδομένη τη στρατηγική επιλογή του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό, δηλαδή απορρίπτοντας το ενδεχόμενο πολιτικής αλλαγής χωρίς την ενεργό υποστήριξη της πλειονότητας των κατοίκων της χώρας, υπάρχουν τρείς εναλλακτικές τακτικές για ένα κόμμα της Αριστεράς.
α) Η πρώτη είναι η προσπάθεια συγκρότησης ενός πλειοψηφικού ρεύματος γύρω από την Αριστερά. Αυτό προϋποθέτει τη συνεργασία ομάδων με διαφορετικές απόψεις, πάνω σε ένα πρόγραμμα πολιτικής συμφωνίας. Στην Ελλάδα αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή μεγάλου μέρους των οπαδών του ΠΑΣΟΚ, των δυνάμεων που συσπειρώνονται γύρω από το ΣΥΡΙΖΑ, μέρους των οπαδών του ΚΚΕ, των υποστηρικτών της πολιτικής οικολογίας και άλλων.
Για να συγκροτηθεί αυτή η συνεργασία πρέπει να αλλάξουν νοοτροπία οι περισσότερες δυνάμεις της Αριστεράς. Πρέπει να εγκαταληφθεί η μισαλλοδοξία της απόλυτης ορθότητας, η υποτιθέμενη ιδεολογική καθαρότητα. Απαιτείται ειλικρινής διάθεση διαλόγου με άλλες δυνάμεις, αποφασιστικότητα για δημιουργικές συνθέσεις και για συμβιβασμό, στη βάση ενός προγράμματος αποδεκτού, ή τουλάχιστον ανεκτού, από όλες τις δυνάμεις.
Απαιτείται ένα πρόγραμμα το οποίο να μην περιορίζεται στα οράματα του απώτερου μέλλοντος, αλλά να προσφέρει λύσεις στα πολιτικά προβλήματα του παρόντος, τα προβλήματα της οικονομίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και στα προβλήματα της καθημερινότητας των πολιτών. Όχι ένα πρόγραμμα ασαφές και γεμάτο αντιφάσεις, που να το ερμηνεύει ο καθένας όπως θέλει. Απαιτείται ένα σαφές πρόγραμμα, προϊόν σύνθεσης και συνειδητών συμβιβασμών, το οποίο θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις ευαισθησίες των μειοψηφιών, χωρίς να αρνείται την ύπαρξη πλειοψηφουσών απόψεων. Ένα πρόγραμμα στο οποίο όλες οι συνεργαζόμενες ομάδες να μπορούν να δουν κάτι από τους στόχους τους.
Παράλληλα με το πρόγραμμα, απαιτείται μία ισχυρή κινηματική διάσταση, η οποία να αναδεικνύει τα προβλήματα και να συσπειρώνει γύρω από συγκεκριμένες, ώριμες διεκδικήσεις το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών, μέσα από τις οποίες θα προωθούνται οι διαρκείς ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, που αποτελούν τον πυρήνα του δημοκρατικού δρόμου προς το σοσιαλισμό με σεβασμό στο περιβάλλον.
β) Η δεύτερη εναλλακτική τακτική είναι αυτή του κόμματος διαμαρτυρίας. Εδώ υπάρχει περιθώριο για ιδεολογική καθαρότητα και ασυμβίβαστες θέσεις. Η έμφαση δίδεται στην κινηματική διάσταση, με στόχο τη συσπείρωση συγκεκριμένων ομάδων, γύρω από προχωρημένες διεκδικήσεις, που αναδεικνύουν τα αδιέξοδα του συστήματος. Αυτή είναι μία αμυντική τακτική, που επικεντρώνεται στην υπεράσπιση κεκτημένων, αλλά δεν στοχεύει στην ουσιαστική αλλαγή του συστήματος που καταγγέλει.
γ) Η τρίτη εναλλακτική τακτική είναι αυτή του κόμματος προγραμματικής πρωτοπορίας, το οποίο επεξεργάζεται θέσεις και καταθέτει προτάσεις, χωρίς να είναι σε θέση να προωθήσει άμεσα την υλοποίησή τους. Στόχος του είναι, μέσα από τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων, να επηρεάσει άλλους πολιτικούς σχηματισμούς. Ένα τέτοιο κόμμα δεν θέτει ως προτεραιότητα την επέκταση της επιρροής του σε ευρύτερα στρώματα, και έχει περιορισμένες δυνατότητες άμεσης παρέμβασης στα μαζικά κινήματα.
Η επιλογή της πρώτης τακτικής ήταν που οδήγησε, πριν 20 χρόνια, στη δημιουργία του ενιαίου ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Αναδιατύπωση αυτής της πολιτικής, με μια προσπάθεια ενίσχυσης της κινηματικής διάστασης, και υπέρβασης της πολυδιάσπασης της Αριστεράς, ήταν ο Χώρος Διαλόγου της Αριστεράς. Σε αυτή τη βάση συγκροτήθηκε αρχικά, ως εκλογική συμμαχία διαφορετικών κομμάτων και οργανώσεων, μαζί με ανέντακτους αριστερούς, ο ΣΥΡΙΖΑ. Η συγκρότηση της εκλογικής συμμαχίας δεν σημαίνει οτι αυτομάτως εξασφαλίζονται οι αλλαγές στη νοοτροπία που είναι απαραίτητες για την επιτυχία της. Η καχυποψία και η εμπάθεια έχουν βαθειές ρίζες και δεν μπορούν εύκολα να εκριζωθούν.
Το γεγονός είναι οτι, με τις εξελίξεις στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, ουσιαστικά εγκαταλείπεται η τακτική της συγκρότησης πλειοψηφικού ρεύματος γύρω από την Αριστερά, και παρά τις διακυρήξεις για τρίτο πόλο και τους οραματισμούς για το τέλος του δικομματισμού, ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, διαχεόμενος μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ, μετεξελίσσεται σε κόμμα διαμαρτυρίας.
Υποβαθμίζονται τα προγραμματικά στοιχεία, και εγκαταλείπεται η προσπάθεια σύνθεσης και συμβιβασμού. Τα 15 Σημεία του ΣΥΡΙΖΑ, προκύπτουν μέσα σε λίγες μέρες, με προφανή στόχο να προκαταλάβουν το Πρόγραμμα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, το οποίο αποτελεί προϊόν μακρόχρονης και επίπονης εργασίας και δημιουργικής σύνθεσης.
Προωθείται η λογική της ιδεολογικής καθαρότητας, και μάλιστα με παράξενα επιλεκτικό τρόπο: ενοχλούν οι θέσεις της Ανανεωτικής Πτέρυγας για τον Αριστερό Ευρωπαϊσμό, ενώ καταπίνονται οι θέσεις της εθνικιστικής και λαϊκίστικης σοσιαλδημοκρατίας του ΔΗΚΟ, και οι απόψεις των αρνητών του δημοκρατικού δρόμου.
Ταυτόχρονα, καταλύονται οι δημοκρατικές διαδικασίες στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, μέσα στις αυθαίρετες μαζώξεις του ΣΥΡΙΖΑ, που από τη μία μέρα στην άλλη αποκτούν αποφασιστικές αρμοδιότητες, και καταργούν τα συγκροτημένα όργανα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Οι εκπρόσωποι του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ στο ΣΥΡΙΖΑ συχνά προωθούν προσωπικές επιλογές, προκαταλαμβάνοντας ή αγνοώντας τα συλλογικά όργανα του κόμματος.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, κάποιοι σύντροφοι, βλέποντας το αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται το εγχείρημα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, φαίνεται να στρέφονται προς την τρίτη τακτική, τη δημιουργία μίας οργάνωσης προγραμματικής πρωτοπορίας. Προσωπικά δεν βλέπω πολλές πιθανότητες επιτυχίας μίας τέτοιας προοπτικής. Αλλά εάν συνεχιστεί η διάλυση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ και η αντικατάστασή του από ένα μόρφωμα χωρίς δημοκρατικές διαδικασίες, χωρίς προγραμματικές δεσμεύσεις, έρμαιο των προσωπικών πολιτικών των στελεχών και της εμπάθειας των συνιστωσών, θα είναι προφανές οτι το πείραμα που ξεκίνησε το 1989, μετά από μία δύσκολη πορεία, απέτυχε. Θα βρισκόμαστε σε μία καινούργια κατάσταση, στην οποία ο κάθε ένας και η κάθε μία πρέπει να επανεξετάσει τους όρους συμμετοχής του.
Είναι ευθύνη της ηγεσίας του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ να προσπαθήσει να ανατρέψει την κατάσταση. Αντί να επιρρίπτονται όλες οι ευθύνες στη λειτουργία των τάσεων, και να επιδιώκεται ο περιορισμός της δημοκρατικής λειτουργίας του κόμματος, πρέπει η ηγετική ομάδα να αναλάβει τις ευθύνες της και να ξεκαθαρίσει τη στάση της. Θέλει το ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ ενωμένο, κορμό της πολιτικής συμμαχίας του ΣΥΡΙΖΑ, ή αποδέχεται τη διάσπαση του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ως μία κάποια λύση; Θα επιτρέπει στους εκφραστές της μισαλλοδοξίας να λοιδωρούν τα στελέχη του κόμματος, ή θα ξεκαθαρίσει προς κάθε κατεύθυνση οτι όλα τα στελέχη και τα μέλη του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ αποτελούν τον κορμό του ΣΥΡΙΖΑ, και δεν μπορούν να τίθενται όροι για τη συμμετοχή τους; Θα αναζητηθούν δημιουργικές διαδικασίες ενσωμάτωσης των ανέντακτων αριστερών στο ΣΥΡΙΖΑ, ή θα χρησιμοποιούνται αυτοί ως πρόσχημα με στόχο την υποβάθμιση του ρόλου του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ;
Αυτά είναι τα προβλήματα. Ένα έκτακτο συνέδριο του κόμματος δεν θα τα λύσει, εάν δεν υπάρχει η βούληση να λυθούν. Δεν θα σταματήσουν οι επιθέσεις στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ από μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε θα αδρανήσουν οι φυγόκεντρες δυνάμεις μέσα στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ εάν δεν αναληφθούν αμέσως οι απαραίτητες πρωτοβουλίες, που θα δηλώσουν με σαφήνεια την επιλογή της ηγεσίας να διασφαλίσει την ενότητα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, ως εκφραστή της ανανεωτικής και της ριζοσπαστικής Αριστεράς, κορμού του πολιτικού συμμαχικού σχήματος του ΣΥΡΙΖΑ, που επιδιώκει την ενότητα όλων των δυνάμεων που στοχεύουν στο δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό.
Χρήστος Κουρουνιώτης
Μέλος της Γραμματείας της Ν.Π.Ε. Ηρακλείου
Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4307