Πρόσθετα μέτρα ετοιμάζει ο Γ. Παπανδρέου

Ελίζα, Παπαδάκη

Κυριακάτικη Αυγή, 2010-01-31


Οι αποδόσεις ρεκόρ των ελληνικών ομολόγων, προϊόν έντονων κερδοσκοπικών πιέσεων, υποχώρησαν κάπως προχθές Παρασκευή, μετά τις υποστηρικτικές δηλώσεις για την Ελλάδα πολλών Ευρωπαίων παραγόντων. Σε απανωτές συνεντεύξεις του από το Νταβός, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου διαβεβαίωνε μεγάλα διεθνή μέσα για τη βούληση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει άμεσα τη δημοσιονομική κρίση της χώρας. Τις επόμενες μέρες θα αποσαφηνισθεί σε ποια μέτρα θα μεταφραστεί η κυβερνητική αποφασιστικότητα.

Καθώς η εικόνα της ελληνικής οικονομίας διαγράφεται εξαιρετικά δύσκολη, εντάθηκε η συζήτηση τις τελευταίες μέρες γύρω από σενάρια "διάσωσης" της Ελλάδας από τους εταίρους της Ευρωζώνης, τις κυβερνήσεις μεγάλων χωρών (Γαλλία, Γερμανία) με τη συμβολή και της Επιτροπής, όπως γράφτηκε στη "Monde" ιδίως. Διαψεύσθηκαν από όλες τις πλευρές, ενώ ο κ. Παπανδρέου επαναλάμβανε διαρκώς την πρόθεση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τη δημοσιονομική κρίση με τα κατάλληλα μέτρα, χωρίς να καταφύγει σε βοήθεια απ’ έξω. Οι κατηγορηματικές δηλώσεις του επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια ότι η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωζώνης και μια χώρα μέλος της Ευρωζώνης αποκλείεται να χρεωκοπήσει, μαζί με τα θετικά σχόλια των Θαπατέρο, Γιουνκέρ, Λαγκάρντ κ.ά., συνέβαλαν στην υποχώρηση των κερδοσκοπικών πιέσεων.

Την Τετάρτη θα εκδοθεί η γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ελληνικό πρόγραμμα σταθερότητας, στην οποία θα στηριχθεί η απόφαση του Συμβουλίου Ecofin στις 15-16 Φεβρουαρίου. Η Επιτροπή αναμένεται να διατυπώσει επιφυλάξεις ως προς τη δυνατότητα να εισπραχθούν τα προβλεπόμενα δημόσια έσοδα, ως προς την επάρκεια των επιχειρούμενων περικοπών στις δαπάνες, αλλά και ως προς την ασάφεια των μεταρρυθμίσεων, του ασφαλιστικού ιδίως. Στον κ. Παπανδρέου έχει διαμηνυθεί ότι αν οι επιφυλάξεις αυτές παραμείνουν, έστω και μαζί με κάποια θετικά σχόλια, στην απόφαση του Ecofin, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να συνεχισθεί χειρότερη η επιθετικότητα των αγορών κατά της χώρας. Και συνομιλητές του, με πρώτον τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, εκτιμούν ότι θα προχωρήσει άμεσα σε πρόσθετα μέτρα - "Είμαι τώρα πολύ πιο αισιόδοξος", δήλωσε χαρακτηριστικά μετά από συνάντησή τους ο κ. Γιώργος Προβόπουλος.

Εντός της εβδομάδος έχει προγραμματιστεί να ανακοινωθούν οι βασικές γραμμές του φορολογικού νομοσχεδίου, θα ακολουθήσει η εισοδηματική πολιτική για το Δημόσιο, ενώ ενδέχεται να επισπευσθούν αποφάσεις σχετικά με τις συντάξεις. Ζητούμενο είναι μέτρα που να μπορούν να διαβαστούν σε μετρήσιμη επίπτωση για τη μείωση του ελλείμματος. Οι προοπτικές για τις εισπράξεις των δημοσίων εσόδων διαγράφονται δυσμενείς για τους πρώτους μήνες του έτους, οι διαλυμένες από την προηγούμενη περίοδο υπηρεσίες δεν έχουν ανασυγκροτηθεί, επιπλέον εφοριακοί και τελωνειακοί, δυσφορώντας με τις απώλειες εισοδήματος που θα υποστούν, έχουν αποφασίσει απεργίες, ενώ η επιδεινούμενη ύφεση μειώνει τη φορολογητέα ύλη. Εκτός από τους κοινοτικούς, άλλωστε, και εγχώριοι επιχειρηματικοί κύκλοι θεωρούν ότι οι συνθήκες απαιτούν ένα "πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης", ανάλογο με εκείνο της διετίας 1986-87, όπως έλεγαν, που θα επέβαλλε προσωρινά, για μία διετία, πλήρες πάγωμα μισθών, αμοιβών και συντάξεων, θα ανέστελλε τον 14ο μισθό, και από την άλλη πλευρά θα αύξανε τους συντελεστές φορολόγησης των κερδών μέχρι και στο 45%. Τα μέτρα δεν αρκεί να περιοριστούν στις δημόσιες δαπάνες και τα έσοδα. Πρέπει να καλύψουν ολόκληρη την οικονομία, διότι πέρα από το δημόσιο έλλειμμα και το χρέος χρειάζεται να αντιμετωπισθεί η μεγάλη απώλεια ανταγωνιστικότητας.

Πρόσφορη λεία για κερδοσκόπους τα ελληνικά ομόλογα

Ο χορός των κερδοσκόπων γύρω από τα ελληνικά ομόλογα ήρθε αναπάντεχα, μετά την, κατά διεθνή ομολογία, απροσδόκητη επιτυχία που είχε η έκδοση του πενταετούς ομολόγου στις 26 Ιανουαρίου. Αφορμή ήταν λεπτομερείς πληροφορίες που δημοσίευσαν οι "Financial Times" για προσπάθειες της Ελλάδας, να καλύψει σημαντικό μέρος των δανειακών της αναγκών από την Κίνα. Διαψεύσθηκαν, τόσο στην Αθήνα, όσο και από την Goldman Sachs που φερόταν να τις προωθεί, αλλά το δημοσίευμα πρώτα, και η διάψευση κατόπιν, εκτίναξαν την Πέμπτη το spread των ελληνικών ομολόγων πάνω από τις 400 μονάδες βάσης. Τόσο μεγάλη διαφορά στις αποδόσεις κρατικών ομολόγων χώρας μέλους της Ευρωζώνης από εκείνες των γερμανικών ομολόγων που λαμβάνονται ως βάση σύγκρισης ποτέ δεν είχε παρουσιαστεί αφότου δημιουργήθηκε το ευρώ. Τροφοδοτήθηκαν έτσι οι αμφιβολίες ως προς τη δυνατότητα της χώρας μας να εξυπηρετεί το χρέος της, κατʼ επέκταση και για τη βιωσιμότητα και τη συνοχή ολόκληρης της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης.

Απλουστεύοντας συχνά, όταν ανεβαίνει το spread γράφουμε ότι αυξήθηκε το κόστος του δανεισμού. Όμως η οποιαδήποτε διακύμανση του spread από μέρα σε μέρα δεν επηρεάζει άμεσα ούτε το κόστος νέου δανεισμού του Δημοσίου, ούτε το κόστος της εξυπηρέτησης του υφισταμένου χρέους. Συνιστά ένδειξη για το κόστος που θα είχε ένα νέο δάνειο τη συγκεκριμένη στιγμή, με μεγαλύτερη αβεβαιότητα και αργότερα. Μια τέτοια ένδειξη οπωσδήποτε πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Αλλά εφόσον νέος δανεισμός δεν επιχειρείται - τη συγκεκριμένη στιγμή - στο χρέος που έχει συσσωρευθεί ισχύουν τα επιτόκια που ήδη γνωρίζαμε: από ένα 3,7% σε εκδόσεις του 2008 π.χ., μέχρι το 6,2% της περασμένης Δευτέρας. Δεν άλλαξε κάτι ούτε το 405 της Πέμπτης, ούτε το 360 της Παρασκευής.

Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, οι δανειακές ανάγκες του πρώτου τριμήνου ήσαν χαμηλές. Με τα 8 δισ. που συγκεντρώθηκαν, ακριβά έστω, με το ομόλογο της περασμένης Δευτέρας φαίνεται επομένως έχουν καλυφθεί. Οπότε σε νέο μεγάλο δανεισμό (για 11-12 δισ.) θα πρέπει να βγει το Δημόσιο στις αγορές ξανά τον Απρίλιο. Έως τότε θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει όχι μόνον η κυβερνητική πολιτική, αλλά και η ανοχή της κοινωνίας.

Τι είναι αυτό που κινεί το spread;

Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ελλάδας (όπως και όλων των άλλων χωρών) διαμορφώνονται καθημερινά στις αγορές, συγκεκριμένα στη λεγόμενη δευτερογενή αγορά, όπου οι κάτοχοι τίτλων του ελληνικού χρέους μπορούν να τους εμπορεύονται, να πωλούν και να επαναγοράζουν. Η τιμή στην οποία εκάστοτε ανταλλάσσονται αυτοί οι τίτλοι, υψηλότερη ή χαμηλότερη της ονομαστικής τιμής κατά την έκδοσή τους και στην οποία θα εξοφληθούν όταν λήξουν, είναι συνάρτηση της προσφοράς και της ζήτησης: πέφτει όταν προσφέρονται πολλοί τίτλοι προς πώληση, ανεβαίνει όσο περισσότεροι επενδυτές ενδιαφέρονται να αγοράσουν. Όταν πέφτει η τιμή η απόδοση μεγαλώνει, και αντίστροφα. Αναφέρουμε ένα εντελώς υποθετικό παράδειγμα για να γίνει αυτό κατανοητό αριθμητικά: Αν κάτοχοι των ελληνικών πενταετών ομολόγων της έκδοσης της περασμένης Δευτέρας αποφάσιζαν να πωλήσουν ένα μεγάλο αριθμό, δεν υπήρχε μεγάλη αγοραστική προθυμία, και η τιμή τους έπεφτε στο 98% της αρχικής ώσπου να βρεθούν νέοι αγοραστές, τότε η απόδοσή τους θα έφτανε αυτόματα το 8,2% (2%+6,2% το επιτόκιο), οπότε το spread από 350 μονάδες βάσης (δηλαδή 3,5%) κατά την έκδοση θα έφτανε τις 550 μονάδες βάσης (εφόσον η απόδοση του γερμανικού ομολόγου είχε παραμείνει αμετάβλητη).

Η συμπεριφορά των επενδυτών στις αγορές ομολόγων επηρεάζεται γενικά από τις οικονομικές εξελίξεις. Στις ΗΠΑ, ας πούμε, όταν πάνε άσχημα τα κέρδη των τραπεζών ή της βιομηχανίας και οι μετοχές στην Ουόλ Στριτ πέφτουν, οι επενδυτές φεύγουν από τις μετοχές και συρρέουν για ασφάλεια στους αμερικανικούς κρατικούς τίτλους, των οποίων η τιμή ανεβαίνει και η απόδοση, αντίστοιχα, μειώνεται.

Για να έρθουμε στα δικά μας, όταν ανακαλύπτεται ότι το ελληνικό δημόσιο έλλειμμα, και ιδίως το χρέος και η προοπτική του, είναι πολύ χειρότερα από όσο επίσημα αναγνωριζόταν, και καλλιεργούνται ανησυχίες ως προς τη δυνατότητα του ελληνικού κράτους να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις προς τους πιστωτές του, ως προς το ενδεχόμενο δηλαδή τα ελληνικά ομόλογα να μην μπορούν εξοφληθούν στη λήξη τους, τότε συμβαίνουν δύο πράγματα: Πρώτον, κάτοχοι ελληνικών τίτλων πουλάνε στη δευτερογενή αγορά, η τιμή τους πέφτει και η απόδοση ανεβαίνει. Δεύτερο και σημαντικότερο, η αγορά νέων ελληνικών τίτλων κρίνεται ότι συνεπάγεται μεγαλύτερο ρίσκο, οπότε στο επιτόκιο ενσωματώνεται και ένα «ασφάλιστρο κινδύνου» που καθιστά το κόστος του δανεισμού μας υψηλότερο.

Επιπλέον υπάρχει, προφανώς, και ένα τρίτο: η κερδοσκοπία. Κάτοχοι ελληνικών ομολόγων πωλούν για να συμπαρασύρουν και άλλους, να πέσει η τιμή, να επαναγοράσουν φτηνά και να πωλήσουν όταν θα ξανανέβει σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, κερδίζοντας αυτόματα από τη διαφορά.


Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4326&export=word