Ενα χαστούκι στον τουρκικό στρατό
ΑSLI, AYDINTASBAS
ΤΟ ΒΗΜΑ, 2010-03-03
Θα έπρεπε να πανηγυρίζω. Δεκάδες αξιωματικοί των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, εν ενεργεία και απόστρατοι, συνελήφθησαν με την κατηγορία της συνωμοσίας κατά της εκλεγμένης κυβέρνησης του ισλαμιστικών καταβολών Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Οι 5.000 σελίδες των εγγράφων που προσγειώθηκαν στα γραφεία μιας μικρής αντιμιλιταριστικής εφημερίδας στα τέλη του Ιανουαρίου έδειχναν ότι οι στρατιωτικοί σχεδίαζαν να ανατινάξουν ιστορικά τζαμιά της Κωνσταντινούπολης, να καταρρίψουν τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη και να συγκεντρώσουν χιλιάδες ύποπτους ισλαμιστές σε στάδια προκειμένου να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για πραξικόπημα.
Το γεγονός ότι ο στρατός λέει ότι το σχέδιο ήταν μια «άσκηση προσομοίωσης» , ένα σενάριο βασισμένο στην πιθανότητα μιας εσωτερικής σύγκρουσης, δεν έχει καμία σημασία. Ο πανίσχυρος τουρκικός στρατός έχει πραγματοποιήσει τέσσερα πραξικοπήματα εις βάρος εκλεγμένων κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια της σύντομης ιστορίας της χώρας. Αν και ο στρατός υπήρξε η μεγαλύτερη εκσυγχρονιστική δύναμη κατά τη δημιουργία μιας φιλοδυτικής κοσμικής δημοκρατίας από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον περασμένο αιώνα, η σκληροπυρηνική ερμηνεία που αποδίδει στην εκκοσμίκευση και στον ρόλο της στην πολιτική φαντάζει αναχρονιστική σε πολλούς Τούρκους σήμερα. Γι΄ αυτό θα έπρεπε να χαίρομαι για τις συλλήψεις, να γιορτάζω με την άκρα Αριστερά και την ισλαμιστική Δεξιά για τη νίκη της δημοκρατίας.
Κατά κάποιον τρόπο όμως βρίσκω τον εαυτό μου- μαζί με τους περισσότερους Τούρκους- να στέκεται αμήχανα μπροστά σε αυτή τη σύγκρουση εξουσίας μεταξύ του στρατού και της «ανερχόμενης τάξης των ανοιχτά θρησκευόμενων που εκπροσωπούνται από την κυβέρνηση του ΑΚΡ», όπως την αποκαλεί ο «Εconomist».
Από το 2007 και έπειτα έχουμε γίνει μάρτυρες της σύλληψης, ανάκρισης και φυλάκισης δεκάδων ένστολων με την κατηγορία της απόπειρας πραξικοπήματος. Πολλές φορές οι κατηγορίες και τα έγγραφα διέρρευσαν σε φιλοκυβερνητικές εφημερίδες προτού φθάσουν στα γραφεία των εισαγγελέων. Σε μερικές από αυτές τις περιπτώσεις- όπως στην υπόθεση «Εργκενεκόν», για την οποία κρατούνται ήδη 200 άνθρωποι- η πραγματικότητα και η φαντασία μπλέκονται με τέτοιον τρόπο ώστε δημοσιογράφοι της αντιπολίτευσης, πρώην στρατηγοί και αρχηγοί του οργανωμένου εγκλήματος να βρίσκονται επί μήνες όλοι μαζί στις ίδιες φυλακές για συμμετοχή σε μια οργάνωση της οποίας την ύπαρξη μερικοί εξ αυτών ούτε καν τη γνώριζαν. Τα προβλήματα στη νομική διαδικασία περιπλέκονται ακόμη περισσότερο εξαιτίας των εκτεταμένων υποκλοπών συνομιλιών 119.000 δημοσιογράφων, στρατηγών και δικαστικών από την αστυνομία. Πολλές ηχογραφήσεις ιδιωτικών συζητήσεων είδαν το φως της δημοσιότητας μέσω Διαδικτύου. Ετσι, όταν ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ο στρατηγός Ιλκέρ Μπασμπούγ, διαμαρτύρεται για έναν «ασύμμετρο ψυχολογικό πόλεμο εναντίον του στρατού», πολλοί Τούρκοι συμφωνούν. (Λίγο ύστερα από αυτή τη δήλωση του Μπασμπούγ ιστοσελίδα φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «φιλοξένησε» μια μυστική συνομιλία του με ομάδα αξιωματικών). Μη με παρεξηγήσετε. Οι Τούρκοι είμαστε λογικοί άνθρωποι. Δεν θέλουμε ο στρατός να μπλέκεται στην πολιτική, ακόμη και αν σκοπός είναι η απόκρουση του ριζοσπαστικού ισλαμισμού. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε από μόνοι μας μέσω της ψήφου μας στις εκλογές. Αλλά επίσης δεν μας αρέσει οι πολιτικοί να ανακατεύονται με τον πιο αξιοσέβαστο θεσμό του έθνους. Οι συλλήψεις και οι υποκλοπές σίγουρα αμαύρωσαν την εικόνα του στρατού, όμως αυτός δεν παύει να είναι ο πλέον σημαντικός θεσμός για τους περισσότερους Τούρκους, οι οποίοι μεγάλωσαν με το σύνθημα «Κάθε Τούρκος είναι στρατιώτης». Παρ΄ όλα τα μειονεκτήματά του σε εσωτερικό επίπεδο, ο τουρκικός στρατός- ο δεύτερος μεγαλύτερος στο ΝΑΤΟ μετά τον στρατό των ΗΠΑυπήρξε η κινητήριος δύναμη πίσω από τον δυτικό προσανατολισμό της Τουρκίας μέσα σε μια αφιλόξενη γειτονιά.
Πρέπει οι στρατηγοί να εγκαταλείψουν ορισμένες εξουσίες; Σίγουρα. Ο τουρκικός στρατός πρέπει να υποστεί μια σημαντική ψυχολογική μεταμόρφωση, αποδεχόμενος ότι το τιμόνι της κοσμικής δημοκρατίας πρέπει να το αναλάβουν οι πολιτικοί θεσμοί.
Οι στρατηγοί πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η κυριαρχία τους στην πολιτική ζωή έχει τελειώσει. Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, ο εξευτελισμός των ενόπλων δυνάμεων με κατηγορίες που ενίοτε μοιάζουν ενορχηστρωμένες για μια πολιτική βεντέτα δεν με καθιστούν αισιόδοξη για το μονοπάτι που έχουμε χαράξει. Οι παράνομες κρατήσεις και οι πολιτικά καθοδηγούμενες δίκες ήταν η τακτική που ακολουθούσε ο στρατός στην εκστρατεία του κατά των ισλαμιστών και των κούρδων εθνικιστών.
Αυτός δεν είναι τρόπος για να αντιμετωπίσει το παρελθόν της μια δημοκρατία. Καθώς η κυβέρνηση Ερντογάν βρίσκεται σε μετωπική σύγκρουση με τους στρατηγούς, καθυστερεί τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα, στο Σύνταγμα και στην ελευθερία του λόγου. Οι δικαστές, ο επιχειρηματικός κόσμος και η κοινωνία είναι βαθιά διχασμένοι. Με την περιφρόνηση που δείχνει η κυβέρνηση προς τους επικριτές της και τον εκφοβισμό κάποιων μέσων ενημέρωσης δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξη για το επόμενο επεισόδιο αυτού του δράματος.
----
Η Ασλί Αϊντιντασμπάς είναι αρθρογράφος στην τουρκική εφημερίδα «Μilliyet».
Εκτύπωση στις: 2024-04-26
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4407