Ευρωσύνταγμα: ένα τολμηρό όραμα για το μέλλον
Σωτήρης, Ντάλης
Ελευθεροτυπία, 2005-02-16
Οι εννέα στους δέκα Ευρωπαίους πολίτες γνωρίζουν λίγο ή καθόλου τις ρυθμίσεις του Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Αυτό έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο με τη συμμετοχή 25.000 πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η έρευνα αποκάλυψε ότι μόνο το 11% των Ευρωπαίων πολιτών έχει ακούσει για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, το 56% γνωρίζει ελάχιστα για το Σύνταγμα, ενώ το 33% δηλώνει ότι δεν έχει την παραμικρή ιδέα για τη Συνταγματική Συνθήκη. Το μόνο θετικό στοιχείο που κατέγραψε το Ευρωβαρόμετρο είναι ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες, έστω κι αν δεν γνωρίζουν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, υποστηρίζουν αυτό το ιστορικό βήμα σε ποσοστό 49%, ενώ εναντίον είναι το 33% των Ευρωπαίων.
Το πιο ανησυχητικό εύρημα της έρευνας είναι ότι η θετική γνώμη για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα είναι χαμηλότερη στις χώρες εκείνες που θα διοργανώσουν δημοψήφισμα για την έγκρισή του (Ισπανία, Βρετανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Γαλλία).
Οσο για τους Ελληνες, ένας στους δύο (ποσοστό 49%) δηλώνει ότι δεν έχει ακούσει τίποτε για το νέο Σύνταγμα, ενώ το 45% των ερωτηθέντων απάντησε ότι κάτι έχει ακούσει αλλά δεν γνωρίζει πολλά πράγματα. Μόνο το 6% των συμπατριωτών μας δηλώνει επαρκώς ενημερωμένο για το Σύνταγμα. Τέλος, με ποσοστό 32%, οι Ελληνες βρίσκονται στην 20ή θέση των «φιλο-συνταγματικών» Ευρωπαίων.
Η επικύρωση της Συνταγματικής Συνθήκης από όλες τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποτελεί τη μεγάλη προσδοκία των εμπνευστών του νέου Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Θα πρέπει, όμως, να λήξει η διαδικασία της επικύρωσης, με δημοψηφίσματα ή με έγκριση από τα εθνικά κοινοβούλια, και το Ευρωσύνταγμα να βγει αλώβητο από ορισμένες «κακοτοπιές». Πρώτη στη σειρά των επικυρώσεων είναι η Ισπανία, όπου ο ισπανικός λαός θα αποφανθεί με δημοψήφισμα στις 20 Φεβρουαρίου. Οι ιβηρικοί οιωνοί είναι καλοί κι αυτό οφείλεται κυρίως στην πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση Θαπατέρο, η οποία επανέφερε την Ισπανία στην ομάδα της πρωτοπορίας (avant-garde) της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως έχει αποκαλέσει ο Ζακ Ντελόρ εκείνες τις χώρες που ενδιαφέρονται για τη βαθύτερη ενοποίηση. Θα ακολουθήσουν δημοψηφίσματα και σε άλλες χώρες της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων είναι και οι τρεις μεγαλύτερες, η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία.
Η νέα Συνταγματική Συνθήκη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως θεμέλιο της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης των «25» και της «ανοιχτής κοινωνίας», για να θυμηθούμε και τους όρους του Καρλ Πόπερ. Οπως γράφει και ο καθηγητής Δημήτρης Τσάτσος στο νέο του βιβλίο, «Το αξιακό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης» (εκδόσεις «Παπαζήση»), η νέα Συνθήκη για ένα Σύνταγμα της Ευρώπης βαθαίνει και διευρύνει ακόμη περισσότερο το ενωσιακό αξιακό σύστημα και καθιστά ρητά, με το άρθρο 2, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, το κράτος δικαίου, καθώς και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κοινές αξίες όλων των κρατών-μελών και θεμέλια της ενωσιακής τάξης.
Με το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα επιτυγχάνεται τόσο η συγχώνευση των διαφορετικών συνθηκών σε ένα ενιαίο κείμενο όσο και η μετάβαση από μια εξαιρετικά πολύπλοκη κοινοτική πραγματικότητα σε μία και μοναδική οντότητα, την Ευρωπαϊκή Ενωση, που θα διαθέτει ενιαία νομική προσωπικότητα, γεγονός που θα οδηγήσει στην ουσιαστική αναβάθμιση της παρουσίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη διεθνή κοινότητα.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση κατάφερε στη μέχρι σήμερα πορεία της, μέσα από συμβιβασμούς τις περισσότερες φορές, να διαμορφώσει έναν όλο και διευρυνόμενο χώρο ειρήνης και ευημερίας, δημοκρατίας, ελευθερίας, δικαιοσύνης και ασφάλειας. Ετσι και οι 25 χώρες που διαπραγματεύθηκαν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα έπρεπε να καταλήξουν σε ένα κείμενο που θα εδραιώνει, από τη μια πλευρά, τα μέχρι σήμερα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και θα επιφέρει, από την άλλη πλευρά, τέτοιες θεσμικές καινοτομίες που θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της Ενωσης, τόσο στο εσωτερικό της όσο και στη διεθνή σκηνή. Ο συμβιβασμός στον οποίο κατέληξε η Ενωση ήταν αναπόφευκτο να αφήσει εκτός Ευρωπαϊκού Συντάγματος ορισμένες προτάσεις, οι οποίες αναμφίβολα θα μπορούσαν να επιφέρουν περαιτέρω βελτιώσεις στην ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία. Ομως, η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης δεν κλείνει με την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, αντιθέτως γίνεται περισσότερο δημοκρατική και ουσιαστική και η Ευρώπη, έχοντας το Σύνταγμα ως ένα πολύ γερό θεμέλιο, θα μπορεί να αναλάβει καλύτερα από ποτέ την κοινωνική ευθύνη της.
Σήμερα, οι υπέρμαχοι του Ευρωπαϊκού Συντάγματος ελπίζουν πλέον σε μια μεγαλύτερη ταύτιση των Ευρωπαίων πολιτών με την Ε.Ε., ενώ αντίθετα οι πολέμιοι του Ευρωπαϊκού Συντάγματος διαβλέπουν έναν δύσκολο δρόμο, που οδηγεί σε ενίσχυση της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών. Οσο για τους ευρωσκεπτικιστές, μπορούν να παρηγορηθούν με την ιδέα πως για πρώτη φορά προβλέπεται η δυνατότητα εξόδου ενός κράτους-μέλους από την Ε.Ε.
* Ο Σωτήρης Ντάλης είναι πολιτικός επιστήμονας - διεθνολόγος
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=445