Τα όσα ακολουθούν είναι προσπάθεια δημιουργικής κρητικής στο συνεδριακό κείμενο της «ανανεωτικής» πτέρυγας.
Είναι ένα κείμενο που εμπεριέχει, Διάχυτες, μερικές βασικές ιδέες - όχι νεοπλατωνικές - που πηγάζουν από την ελληνική πραγματικότητα. Όντας διάχυτες χάνουν ικανότητα χάραξης ιχνών για άνοιγμα μιας καινούργιας αφήγησης.
Ας έλθουμε στην πιό διάχυτη και, κατά κάποιον τρόπο, αιχμηρή πρόταση, που είναι εκείνη της «οικολογίας». Ας αφήσουμε στην άκρη το γεγονός ότι οι καινούργιες αφηγήσεις έχουν ανάγκη από καινούργιους αφηγητές για να γίνουν πιστευτές, και ας πάμε στη ουσία.
Μια διαφορετική απάντηση στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης και του νεωτερισμού η αριστερά μπορεί να την εύρει μόνον αν συμβάλει στην συνάντηση των επιστημονικών και πολιτισμικών κατηγοριών της οικολογικής βιωσιμότητας με εκείνες της οικονομίας και των δικαιωμάτων, και αν αυτή η συντάντηση εσωτερικοποιθεί. Αυτή η πολιτισμική ανανέωση είναι η μόνη ικανή να ενισχύσει την αυτονομία της και να αναζωογονήσει στις δυνάμεις της αριστεράς την συνείδηση του συγκεκριμένου ιστορικού της ρόλου.
Η προπτική των δραματικών κλιματικών αλλαγών - δεν πρόκειται πια για φάντασμα της οικολογικής αντίθεσης - φέρνει στην επιφάνεια την αναγκαιότητα εδώ και τώρα αποδοχής της «λογικής ή της ηθικής του ορίου». Δεν είναι πια δυνατό να καλλιεργείται ακόμα η αυταπάτη της απεριόριστης και χωρίς ποσοτικά και ποιοτικά όρια μεγέθυνσης. Τα περιβαλλοντικά κριτήρια πρέπει – εδώ και τώρα - να συνδέονται συστηματικά με τις πολιτικές για τη βιομηχανία, την εργασία και την έρευνα κλπ, διαφορετικά αυτές αδειάζονται από κάθε ιδανικό φορτίο και κατεύθυνση αλλαγής. Απαιτούν δηλ. την αναγκαιότητα χάραξης ριζικών μεταρρυθμιστικών επιλογών στη λειτουργία του κράτους και των διαφόρων θεσμών του και θα κινούνται στην κατεύθυνση της δόμησης των αντιστοίχων μπλόκ εξουσίας. Και για ένα παραπάνω λόγο: ότι η οικολογική αντίθεση αγκαλιάζει και τις «συνθήκες παραγωγής» και τις αντιθέσεις της, που σε συνδυασμό με τις προοπτικές του ανθρώπινου γένους φέρνει στην επιφάνεια το γεγονός ότι στους καινούργιους κοινωνικούς αγώνες «εμπεριέχεται, εμφανής ή λανθάνουσα, μια οικουμενική διεκδίκηση»: εκείνη του εκδημοκρατισμού των διεθνών σχέσεων, του κράτους κλπ.
- α. Μια πρόταση που στοχεύει στην επίτευξη των τριών 20% πρέπει να συνοδεύεται και από τις αλλαγές που απαιτούνται στη λειτουργία των διαφόρων θεσμών κλπ. Η επίτευξη των τριών 20% - πρόκειται για μια τεχνολογική επανάσταση - απαιτεί την ενεργό συμμετοχή της Τ.Α. στις διάφορες βαθμίδες της στον ενεργειακό σχεδιασμό, καθώς συλλογικών, επιστημονικών, και εθελοντικών εκφράσεων της κοινωνίας. Η συλλογιστική αυτή ενυπάρχει στο «Πρωτόκολλο του Κιότο». Και για ένα επιπλέον λόγο: ότι το πέρασμα από ένα συγκεντρωτικό σύστημα παραγωγής σε ένα διάχυτο στο χώρο απαιτεί και δημιουργεί συμμετοχή, συναίνεση και αναδιανομή πλούτου. Επόμενα είναι αναγκαίο να παλαίψουμε να υπάρχει στον «Καλλικράτη» και αν χρειάζεται – προοπτικά – και στο Σύνταγμα η αναγκαία μεταρρύθμιση - π.χ επιτροπή κεντρικής κυβέρνησης περιφερειών, ρόλος των περιφερειών στην επιλογή των χώρων για τα ενεργειακά εργοστάσια και εγκαταστάσεις, ενεργειακά παραγωγικά διαμερίσματα κλπ.
- β. Το κύριο, σήμερα, στην ελληνική οικονομία, είναι η εξοικονόμηση και ορθολογική χρήση της ενέργειας• μετά, στη σειρά, ακολουθούν οι ΑΠΕ για δύο σημαντικούς λόγους:
Πρώτο: Είναι πιά σημαδιακή η σπατάλη και η μη ορθολογική χρήση της ενέργειας στη χώρα μας, επόμενα εκείνο που προέχει είναι η καταπολέμηση της σπατάλης και η αύξηση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας και η ορθολογική χρήση των ενεργειακών πηγών.
Η θερμική ή ηλεκτρική kWh που εξοικονομείται στοιχίζει λιγότερο από αυτή που παράγεται. Αν η συνολική κατανάλωση ενέργειας το 2007 ήταν 33,5 Μτιπ (Μεγατόνοι ισοδύναμοι πετρελαίου), το 2020 πρέπει να έχουμε μια κατανάλωση λιγότερο από 30,0 Μτιπ. Άλλο είναι το κόστος επικέντρωσης των ΑΠΕ σε ένα ενεργειακό σύστημα όπου για το 2020 έχει γίνει εξοικονόμηση 25-30% (της ενέργειας που θα καταναλώνονταν) που είναι δυνατή και άλλο το κόστος άν η εξοικονόμηση αυτή αγγίξει το 20%.
Δεύτερον: Η ορθολογική χρήση και εξοικονόμηση, λόγω της διάχυτης μορφής της, του χαρακτήρα έντασης εργασίας, των υλικών και των τεχνολογιών που μπορεί – στην πλειοψηφία τους – να παραχθούν στον ελλαδικό χώρο, είναι αυτή που μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στην επιδίωξη του στόχου των 100.000 νέων θέσεων εργασίας και στην αναδιανομή εισοδήματος. Η συμβολή των ΑΠΕ – λόγω του γεγονότος ότι οι αναγκαίες τεχνολογίες είναι στην μεγάλη τους πλειοψηφία εισαγόμενες, άλλο είναι προοπτικά το πρόβλημα της παραγωγής των τεχνολογιών αυτών (κύρια της φωτοβολταϊκής) στην χώρα μας - θα συμβάλλουν σε μικρότερο ποσοστό και θα έχουν μεγαλύτερη ένταση κεφαλαίου.
-Μεγάλης όμως σημασίας για την αγροτική οικονομία και την μικρομεσαία επιχείρηση – και βέβαια για τη μεγάλη – είναι:
Πρώτον: υποχρεωτικές ενεργειακές νόρμες, και επιδότηση της αντικατάστασης των ηλεκτρικών κινητήρων, με άλλους υψηλού βαθμού απόδοσης (στους κινητήρες καταναλώνεται σχεδόν το 40% της ηλεκτρικής ενέργειας).
Δεύτερον: επιδότηση της αύξησης της ενεργειακής αποτελεσματικότητας των παραγωγικών διαδικασιών και των προϊόντων με την χρήση των καλύτερων διαθέσιμων τεχνολογιών.
-γ. Σχετικά με τις ΑΠΕ πρέπει να διαμορφώνεται μια πρόταση που από τη μια μεριά συμβάλλει στην εγκατάσταση του 20% της ενέργειας που καταναλώνεται συνολικά, ενώ από την άλλη θα συμβάλλει στη δόμηση του εναλλακτικού ενεργειακού προτύπου (διάχυτου στο χώρο και στην κοινωνία), προκαλώντας και μια δικαιότερη ανακατανομή των πόρων, και επόμενα του εισοδήματος. Γι’ αυτό ακριβώς το λογο πρέπει:
Πρώτον: να παρθούν μέτρα, ώστε η διάχυτη εγκατάσταση να υπερκεράσει την συγκεντρωποιημένη (δηλ. τα μεγάλα πάρκα) ιδίως στην Φ.Β. ενέργεια. Δεν μπορεί να προτείνουμε για την εκμετάλλευση των ΑΠΕ – που ειναι διάχυτες στο χώρο – τη συγκεντρωτική λογική των ορυκτών καυσίμων και του ουρανίου. Από την άλλη μεριά, ένα μεγάλο ποσοστό αυτής της παραγωγής θα χανόταν στις απώλειες του συστήματος μεταφοράς και διανομής.
Δεύτερον: να καταργηθεί η επιδότηση στην εγκατάσταση ιδίως των αιολικών (που είναι ήδη ανταγωνιστικά), της βιομάζας, σταδιακά και σύντομα των Φ.Β.
Τρίτον: να επιδιωχθεί η προώθηση του ηλιακού θερμοδυναμικού, πρόκειται για τεχνολογία του αμέσου μέλλοντος.
Όμως η σωστή εκμετάλλευση, για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, των διάχυτων ενεργειακών πηγών απαιτεί τον εκσυγχρονισμό του ηλεκτρικού συστήματος μεταφοράς και διανομής, καθώς και κατασκευή εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Και αυτό για να μειωθούν, σύγχρονα, οι απώλειες που είναι σημαντικές.
δ. Αν λάβουμε υπ’ όψη ότι το 55-60% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από το λιγνίτη, πρέπει αναγκαστικά να γίνουν ορισμένες επιλογές, διαφορετικά κάνουμε στρουθοκαμηλισμό και φτηνό λαϊκισμό, λέγοντας απλά μείωση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων.
Πρώτον: Αύξηση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας των ατμοηλεκτρικών σταθμών παραγωγής, και μείωση των απωλειών του συστήματος μεταφοράς και διανομής.
Δεύτερον: Αύξηση της συμμετοχής του φυσικού αερίου στην παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας και ενίσχυση της συμπαραγωγής στη βιομηχανία και στην αστική θέρμανση (όπου είναι δυνατό: νοσοκομεία, κλπ).
Τρίτον: Υποχρέωση των ενεργειακών επιχειρήσεων – με την εφαρμογή της οδηγίας της Ε.Ε – για παροχή προϊόντων και υπηρεσιών εξοικονόμησης ενέργειας.
- ε. Δεν νοείται διάχυτο στο χώρο – δημοκρατικό και αποκεντρωμένο – ενεργειακό σύστημα, χωρίς την χρήση της συμπαραγωγής με φυσικό αέριο (τουλάχιστον για την ιστορική φάση που διανύουμε), βιοαέριο, βιομάζα κλπ
4. Η οικολογική αναδιάρθρωση της πολιτικής απαιτεί μια οργάνωση της πολιτικής αγκυροβολημένη στη διακυβέρνηση του χώρου και των προβλημάτων. Με τέτοιο τρόπο που να συμβάλλει στο ξεπέρασμα του διαχωρισμού μεταξύ αρχών, προγραμματικών προτάσεων και πολιτικών επιλογών. Και αυτό γιατί από τη φύση της «η πολιτική οικολογία» τοποθετείται συγκεκριμένα απέναντι στα προβλήματα, με προτάσεις που τείνουν να λύνουν τα προβλήματα - π.χ να περιορισθεί η ρύπανση της ατμόσφαιρας, να καταργηθεί μια παράνομη χωματερή, να διασωθεί ένα συγκεκριμένο οικοσύστημα, να αλλάξει λόγω επικυνδύνων συστατικών μια συγκεκριμένη παραγωγική διαδικασία, να αναπτυχθεί η έρευνα κλπ.
Η δράσης των κομμάτων, οι συμμαχίες, οι θεσμοί, κλπ που δεν έχουν στο κέντρο τους συγκεκριμένα προβλήματα και δεν προωθούν συγκεκριμένες λύσεις καταντούν απλή διαχείρηση του υπάρχοντος. Αυτή η αντίληψη της πολιτικής δεν περιορίζεται σε παραταξιακές στρατηγικές, αλλά συμβάλλει στον προσδιορισμό ενός προγράμματος που πρέπει να πραγματοποιηθεί. Είναι αυτό που πριν απ’όλα δικαιολογεί όχι μόνο τη συμμαχία, αλλά την ύπαρξη των πολιτικών δυνάμεων.
----
* Εννοείται έξω από τη λογική των τάσεων=ρευμάτων.
Εκτύπωση στις: 2024-04-16
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4543