Γκρίζες διαπιστώσεις χωρίς ακαδημαϊκό φως

Γιάννης, Πανούσης

Κυριακάτικη Αυγή, 2010-05-16

Τα πανεπιστήμια βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό σε μετέωρο βηματισμό. Δεν είναι ούτε "κοινωνικές επιχειρήσεις" ούτε "αδελφότητες", αφού το προνομιακό status quo, η πολιτισμική αξία και το κοινωνικό γόητρό τους έχουν εκχωρηθεί σε μονοπωλιακά συμφέροντα.

Η σαφής διάκριση μεταξύ πανεπιστημίων και εμπορικών οργανισμών έχει παρέλθει. Τα προϊόντα της οικονομίας της γνώσης συνιστούν τον κοινό παρονομαστή. Η μεταφύτευση των οργανωτικών δομών των επιχειρήσεων στη λειτουργία των εκπαιδευτικών θεσμών προχωράει. Το κράτος - επόπτης αντί για χορηγός αυτοπροσδιορίζεται ως προνομιακός αγοραστής των πανεπιστημιακών υπηρεσιών, συμβάλλοντας στην "εν κρυπτώ ιδιωτικοποίηση της επιχειρησιακής λογικής". Από την ακαδημαϊκή κοινότητα έχουμε περάσει στους πελάτες και χρήστες ενός "αγοραία προσφερόμενου προϊόντος" κι από την αυτονομία διολισθήσαμε στη λογική της παραγωγικότητας και της οργανωτικής σύνδεσης ΑΕΙ - επιχειρήσεων.

Πρόκειται για μια μετάβαση από το Κράτος της εποπτείας στο Κράτος της αντιπαροχής.

Το γραφειοκρατικό Κράτος είτε βρίσκεται σε σύγκρουση είτε σε αγαστή συνεργασία με τον εκπαιδευτικό χώρο διαμορφώνει την εκπαιδευτική του πολιτική με βάση τις δικές του προτεραιότητες και διαχωρίζει τον δημόσιο από τον ιδιωτικό χώρο, σύμφωνα με τα συμφέροντά του.

Την ίδια ώρα η εσωτερική εξουσία των πανεπιστημίων και των πανεπιστημιακών δεν επιλύει κανένα από τα δομικά ή λειτουργικά προβλήματα (χρηματοδότηση, κοινωνική πολιτική, ορθολογικοποίηση κ.λπ.).

Η αυτονομία των ΑΕΙ μπορεί να συνιστά εσωτερική (επιστημονική ελευθερία) και εξωτερική απαίτηση (όχι κρατικός έλεγχος στη διδασκαλία/έρευνα) αλλά δεν αρκεί για ν’ απαντήσει στα ερωτήματα του καιρού και ν’ αντισταθεί στις σειρήνες του επαγγελματισμού ή στα φαντάσματα της ανεργίας. Τα πανεπιστήμια χαμογελούν στην αγορά και γυρνούν την πλάτη στην κοινωνία. Στρατηγικό λάθος αυτοχειριασμού.

Θυγατρικά, Συνεργαζόμενα, Αναγνωρισμένα, Εγκεκριμένα, Εντεταλμένα, Συμβεβλημένα, Εξουσιοδοτημένα Ιδρύματα εμφανίζονται για να πιστοποιήσουν (ακόμη και μέσω franchising - δικαιόχρησης) ή να επικυρώσουν διαδικασίες απονομής τίτλων σπουδών.

Οι σπουδές (άρα και η ανώτατη εκπαίδευση) τείνουν να χάσουν την αυταξία τους και ν’ απορροφηθούν από τις ρευστές ανάγκες της παραγωγής.

Ο καλός φοιτητής δεν μετράει όσο ο εύκολα διοριζόμενος/προσλαμβανόμενος κακός πτυχιούχος.

Η μαζικοποίηση των ανώτατων σπουδών μετακύλησε τα ζητήματα ανισότητας από την πρόσβαση στα ΑΕΙ στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Το τρίγωνο "Εκπαίδευση - Κράτος - Αγορά" δεν μπορεί να ισορροπήσει σ’ ένα υψηλό σημείο σχετικής αυτονομίας και ισότιμης συνεργασίας με συνέπεια να πληρώνουμε όλοι τα σπασμένα των ενδοσυγκρούσεων.

Χάσαμε ρόλο, φυσιογνωμία αλλά και ηθική.

Το γεγονός πάντως ότι (μέχρι) σήμερα το δημόσιο Πανεπιστήμιο δεν τολμάει ν’ ανοιχτεί σε νέα γνωστικά αντικείμενα ("οριζόντιας" και όχι "κάθετης" γνώσης) ή να ενθαρρύνει τα διατμηματικά προγράμματα και τις μετακινήσεις/μετεγγραφές φοιτητών σε ομοειδή τμήματα ή ν’ αντιμετωπίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό, δεν οδηγεί στο συμπέρασμα ότι κάποιος άλλος φορέας διαθέτει περισσότερο "αέρα" και καλύτερο Know How για να προβεί σε αυτές τις κινήσεις πιο συνετά, πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά. Δεν σημαίνει όμως ότι μπορούν τα πράγματα να μείνουν για πολύ έτσι.

ΥΓ.: Αλήθεια ποια η θέση της αριστεράς στις επικείμενες πρυτανικές εκλογές; Ουδετερότητα (με συνέπεια να εκλέγονται οι εκμαυλιστές καθηγητές που διαθέτουν προσωπικούς μηχανισμούς (κατα)πίεσης ή ανάληψη ευθυνών (έστω και με την υποστήριξη σχημάτων ή προσώπων που η πορεία τους εγγυάται διαφάνεια και δημοκρατική λειτουργία);

Εκτύπωση στις: 2024-04-27
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4631