Η κυριαρχία της λέξης «κρίση» είναι απόλυτη στις μέρες μας. Κάθε πολιτικός, ραδιοτηλεοπτικός σχολιαστής, θαμώνας καφενείου που «σέβεται τον εαυτό του» κάτι έχει να πει στην κοινωνία, στη δουλειά και στην παρέα του, απέναντι στο κακό που μας βρήκε. Απόλυτα φυσιολογικό μια που η κρίση επηρεάζει άμεσα την ζωή όλων μας.
Στην καθ΄ ημάς Αριστερά αποτέλεσε και αποτελεί μια πρόκληση αναστοχασμού πολιτικού και προγραμματικού. Αν και τα αποτελέσματα των πρώτων προγραμ-ματικών μας προσεγγίσεων ως ΣΥΝ δεν είναι ασήμαντα, δυστυχώς δεν αποτελούν πεδίο, ούτε στοιχειώδους, ενασχόλησης των κομματικών μας μελών. Λες και μας είναι αναγκαία η επίδειξη μόνο του «βιβλίου-τούβλου» του προγράμματος και η αίσθηση του υπάρχειν. Μια καθυστερημένη, πολλαπλώς, Αριστερά αδυνατεί να αφομοιώνει ολοκληρωμένα νοήματα που θέτουν και αμφιβολίες και όχι μόνο βεβαιότητες. Εξοικειωμένη και προσαρμοσμένη στις λογικές των εγχειριδίων και των τηλεοπτικών συζητήσεων: υπέρ-κατά, ναι–όχι, απαγγελία-καταγγελία – περιγραφή παραδείσων.
Η πρώτη κρίση του νεοφιλελεύθερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, των ανεξέλεγκτων χρηματαγορών, είναι κάτι παραπάνω από μια κρίση υπερσυσσώρευσης. Είναι κρίση κοινωνική, οικολογική, πολιτισμική, ουμανιστική. Ο «θαυμαστός μεταμοντέρνος – μεταβιομηχανικός – διαδικτυωμένος κόσμος» χωρίς να αναιρεί την αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας, φωτίζει σκοτεινές πλευρές των κοινωνιών και δημιουργεί πολυεπίπεδα προβλήματα, αντιφατικά, αλληλοσυγκρουόμενα που δεν χρήζουν εύκολης τακτοποίησης.
Οι αντιθέσεις ατομικού – συλλογικού, εθνικού – διεθνικού, δημοκρατίας – ασφάλειας, ανάπτυξης – φύσης, αποκέντρωσης – συγκεντρωτισμού, φύλου – φυλής, ελευθερίας – δόγματος, γήρανσης - γεννήσεων και αρκετά ακόμα σχηματίζουν μια ατελείωτη σειρά αλληλοδιαπλεκόμενων παραγόντων που δημιουργεί την ανάγκη συνεχών απαντήσεων.
Από το «τι κάνουμε» του Lenin για την οργάνωση του κόμματος και της κοινωνίας έως το «τι να κάνουνε» της ελευθερίας επικονίασης, των τεχνολογικών και κοινωνικοοικονομικών καινοτομιών, στην μαγική κοινωνία των πολιτών, του Con Bettit, έχουν υπάρξει και θα υπάρξουν, αναρίθμητα «τι να κάνουμε» που θα επιχειρούν την απάντηση στις ανάγκες της εποχής τους, πετυχημένα και αποτυχημένα, όλα όμως χρήσιμα για να αξιολογηθούν.
Υπ΄ αυτήν την έννοια η αναζήτηση απόλυτης «καθαρότητας» των απαντήσεων δεν μπορεί να γίνει κατανοητή για κανένα έλλογο κομμάτι της κοινωνίας πολύ δε περισσότερο του θεματοφύλακα, υποτίθεται, του διαφωτισμού της Αριστεράς.
Η ενιαιοποίηση στη δράση και η ανάγκη σαφήνειας στην εκπεμπόμενη πρόταση, δεν αναιρεί την έλλογη δημόσια αμφισβήτησή της, τουναντίον την απαιτεί. Η ανυπαρξία ανοικτής εσωτερικής συζήτησης που θα δημοσιοποιείται, δεν ενδυναμώνει αλλά αδυνατίζει την πολιτική αποτελεσματικότητα του φορέα. Είναι γεγονός ότι η διαμεσολάβηση των ΜΜΕ και οι εκρήξεις των υποκειμενισμών (το κυνήγι 5΄λεπτων Δημοσιότητας), το έλλειμμα δημοκρατίας και συλλογικής κουλτούρας δυσκολεύουν ιδιαίτερα την κατάσταση, δεν μπορούν όμως να ακυρώσουν την συστατική αυτή διαδικασία της σύγχρονης Αριστεράς, των κινημάτων και της Οικολογίας.
Χρειάζεται να εκπαιδευθούμε και να εκπαιδεύσουμε, ουσιαστικοποιώντας την πολιτική λειτουργία των οργανώσεων, ιδεολογικοποιώντας, χωρίς εμμονές καθαρότητας, τις παρεμβάσεις μας. Η κρίση αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία, ουσιαστικοποίησης της συζήτησης. Αναζήτηση της σαφήνειας στις διατυπώσεις και τις προτάσεις, διερεύνηση των κοινών πεδίων, συγκρότησης επιμέρους συμμαχιών, χωρίς φόβους αλλοίωσης και ενσωματώσεων. Έχοντας ως οδηγό ανάλυσης και αξιολόγησης την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη, την κοινωνική αλληλεγγύη και την προστασία της κοινωνίας ως σύνολο και ιδιαίτερα των πιο αδύναμων ομάδων της, παρά τα τυχόν λάθη και τις παραλείψεις μας, θα κινηθούμε σε ορθή κατεύθυνση.
Κλειδιά η κατανόηση των μεγεθών σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι αλληλεξαρτήσεις μας με τις παραγωγικές και εργασιακές σχέσεις των χωρών του B.R.I.C., με την καταστροφή του Αμαζονίου, την εξαφάνιση των παγετώνων, την ερήμωση και τις ιογενείς επιδημίες στην υποσαχάρεια Αφρική, την έκρηξη των φονταμενταλισμών, τον πόλεμο του Ευρώ και του Δολαρίου, τις περιφερειακές συρράξεις στη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική κλπ, προσδιορίζουν το τοπίο .
Οι υπερεθνικοί ορίζοντες μας δεν ακυρώνουν βέβαια την ανάγκη ουσιαστικής παρέμβασης στο εθνικό και τοπικό επίπεδο. Το σύνθημα του οικολογικού κινήματος «σκέψου οικουμενικά, δράσε τοπικά» παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο. Η αντιμετώπιση τέτοιας έκτασης και έντασης προβλημάτων, δεν μπορεί να αντιμετωπισθούν με επικλήσεις μόνο για τα συμφέροντα των «υποτελών τάξεων» και της «ξεχασμένης κοινωνίας», γιατί πέραν του αναποτελεσματικού της συγκρότησης των αναγκαίων κοινωνικών μετώπων, λόγω κρίσης συνείδησης και αντιπροσώπευσης τους, ιδιαίτερα την «ξεχασμένη κοινωνία» πολύ λίγο την απασχολούν. Η Αριστερά οφείλει να την εκπροσωπεί χωρίς να ταυτίζεται μαζί της. Η «επένδυση» της Αριστεράς στις περισσότερο δημιουργικές και πρωτοπόρες κοινωνικές ομάδες, της μισθωτής εργασίας, της επαγγελματικής αυτοαπα-σχόλησης, στους τομείς της επιστήμης και του πολιτισμού, των συνεταιρισμένων αγροτών και ιδιαίτερα σε όσους επενδύουν στην αειφορία, αλλά και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας είναι περισσότερο «ασφαλής» και κοινωνικά παραγωγική.
Η άμεση «βελτίωση των συνθηκών για όλους» πρέπει να είναι το σύνθημα μας στην κρίση. Μιας κρίσης που επιβεβαιώνει δυστυχώς όλες τις κοινωνικές αντιδράσεις των προηγούμενων, συντηρητικοποίηση, εθνικιστική περιχαράκωση, ανοχή σε αυταρχισμό. Η Αριστερά απαιτείται να παρέμβει στο σήμερα, να θεμελιώσει προτάσεις και να οικοδομήσει επιμέρους «συμμαχίες» σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο, ει δυνατόν επίπεδο, ακόμα και με τις δυνάμεις της υλικής παραγωγικής οικονομίας για επιβολή αυστηρών ρυθμίσεων στην άυλη, στις ανεξέλεγκτες χρηματαγορές, χωρίς ψευδαισθήσεις, γνωρίζοντας τα όρια τους και μη απεμπολώντας τα κοινωνικά συμφέροντα αυτών που φιλοδοξεί να εκπροσωπήσει στο σύνολο τους. Η υστέρηση της στο να καλύψει το κενό στο διεθνές επίπεδο, αποτυπώνεται στην ευκολία διείσδυσης στα ευρωπαϊκά δρώμενα του αντικοινωνικού ΔΝΤ . Οφείλει να πάρει τις πιο πλατιές πρωτοβουλίες, κοινωνικής και πολιτικής συνεργασίας, για να ακυρωθεί η σχεδιαζόμενη θεσμοποίηση συμμετοχής του στα κεντρικά ευρωπαϊκά όργανα. Η πάλη για τον εκδημοκρατισμό των διεθνών οργανισμών (ΟΗΕ, ΠΟΕ, ΕΕ, Παγκόσμια Τράπεζα κλπ) αποκτά τραγικά επείγοντα χαρακτήρα. Απαιτείται ταυτόχρονα να αποτρέψει τα χειρότερα, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την εδραίωση της παγκόσμιας ειρήνης, περιορισμού και αποτροπής των πολέμων.
Ως Ελληνική Αριστερά, η έννοια της «ηθικής λιτότητας», της καταπολέμησης του υπερκαταναλωτισμού, η ανάδειξη αρχών καθολικότητας στην κοινωνική αλληλεγγύη κόντρα και σε οχυρωμένες συντεχνιακές αντιλήψεις, η επιδίωξη αλλαγής κουλτούρας και εργασιακής συμπεριφοράς στον ευρύτερο δημόσιο τομέα για την αποδυνάμωση του φασίζοντος κοινωνικού αυτοματισμού, οφείλουν να είναι στις προτεραιότητες της αλληλοεκπαίδευσης μας και των προτάσεων μας στην κοινωνία.
Οι έννοιες της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης, της συμμετοχής και του κοινωνικού ελέγχου, του κοινωνικού εθελοντισμού, πρέπει να αποτελούν ταυτοτικά μας στοιχεία, που θα μας επιτρέπουν να συνδεθούμε με τα κατά τεκμήριο πιο ευαίσθητα κοινωνικά ,τμήματα του πληθυσμού.
Αν στόχος μας είναι μια Αριστερά των κοινωνικών «αισθήσεων» και όχι «ψευδαισθήσεων», τότε το μόνο που πρέπει να αποφύγουμε είναι να επιζητούμε απαντήσεις ιδεολογικής «καθαρότητας», πρακτικές και συμπεριφορές κανονιστικής απολυτότητας. Έχουμε την δυνατότητα και την επιλογή, ας την αξιοποιήσουμε.
Δ. ΜΠΙΡΜΠΑΣ
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4726&export=html