Θανάσης Λεβέντης:Εμείς αυτό το ασφαλιστικό σύστημα όπως υπάρχει σήμερα σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε ούτε και θέλουμε να το υπερασπιστούμε.
Η ομιλία του στη Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων
2010-06-29
Η ανάγκη για μεταρρύθμιση του συστήματος συντάξεων δεν αμφισβητείται. Όλες οι αναλογιστικές μελέτες (και εκείνες του ΙΝΕ ΓΣΕΕ) δείχνουν ότι η δαπάνη για συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ θα διπλασιαστεί σχεδόν στα επόμενα 40-50 χρόνια. Προβλέπεται ότι οι δαπάνες για συντάξεις στην Ελλάδα από το περίπου 12% θα φτάσουν το 24-25% το 2050 ( την ίδια ώρα στην ΕΕ 11% και προβλέπεται να φτάσουν στο 13% το 2050)
Καμιά κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει ένα τέτοιο βάρος. Ιδιαίτερα μια κοινωνία όπως η δική μας, δηλ. με τεράστια υστέρηση στις πολιτικές για την καταπολέμηση της φτώχειας, στις πολιτικές για την προστασία των ανέργων και την προώθηση της απασχόλησης, στις πολιτικές για την υποστήριξη των οικογενειών με παιδιά, στις πολιτικές κατοικίας και ενίσχυσης της στεγαστικής αυτονομίας των νέων, στις πολιτικές κοινωνικής φροντίδας.
Εμείς από την πλευρά μας ως αριστεροί δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι η χρηματοδότηση ενός σύγχρονου συστήματος κοινωνικής προστασίας (για να μην αναφερθούμε στη χρηματοδότηση της υγείας, της παιδείας, της έρευνας κτλ.) συνεπάγεται και ότι η δαπάνη για συντάξεις θα μπορεί να αυξάνεται με τρόπο ανεξέλεγκτο.
Επί πλέον, έχουμε κατά κόρο διακηρύξει ότι το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είναι άδικο, πελατειακό και κατακερματισμένο: Πολλά ταμεία, από 155 έγιναν 13 και δεν συνιστούν ένα ενιαίο σύστημα, αλλά πολλά συνταξιοδοτικά συστήματα με διαφορετικούς και ετερόκλητους κανόνες.
Το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης πάσχει από έντονες ανισορροπίες μεταξύ ασφαλισμένων και ταμείων. Κύρια συνέπεια αυτού είναι ότι άτομα με ίδια κατά τα άλλα χαρακτηριστικά έχουν εντελώς διαφορετικά συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Είναι τεράστιες οι διαφορές ανάμεσα στο καθεστώς της μεγάλης πλειοψηφίας (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΤΕΒΕ, ΝΑΤ) και στο καθεστώς των «ευγενών ταμείων», είτε αυτά ασφαλίζουν τμήματα της μισθωτής εργασίας (Δημόσιο, ΔΕΚΟ, τράπεζες) είτε ισχυρές κοινωνικές ομάδες (νομικοί, μηχανικοί, ιατροί, στρατιωτικοί).
Το σύστημα συντάξεων που ισχύει, πράγματι αναδιανέμει πόρους και δικαιώματα, αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση από τη σωστή. Ευνοεί τους πλούσιους σε βάρος των φτωχών, τους εργαζόμενους του δημοσίου σε βάρος αυτών του ιδιωτικού τομέα, τους ελεύθερους επαγγελματίες σε βάρος των μισθωτών, εκείνους που πλησιάζουν στη συνταξιοδότηση σε βάρος των νέων ασφαλισμένων – και, κυρίως, ευνοεί τη σημερινή γενιά φορτώνοντας δυσβάστακτα βάρη στις επόμενες.
Εμείς αυτό το σύστημα όπως υπάρχει σήμερα σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε ούτε και θέλουμε να το υπερασπιστούμε.
Πάσχει επι της αρχής.
Το πρόβλημα, συνεπώς, δεν είναι η μεταρρύθμιση, αλλά ποια μεταρρύθμιση, πότε, με ποιους όρους.
Εμείς ενδιαφερόμαστε για μια λύση του ασφαλιστικού που να είναι δίκαιη κοινωνικά, όχι μόνο βιώσιμη οικονομικά.
Με βάση αυτό το κριτήριο, θεωρούμε όλα τα νομοσχέδια που έχουν γίνει νόμοι μέχρι στιγμής από τη μεταπολίτευση και πέρα και προφανώς και το σημερινό νομοσχέδιο της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ πολύ κατώτερο των περιστάσεων, δηλαδή έξω από τις πραγματικές ανάγκες της χώρας και των πολιτών της και γιαυτό θα το καταψηφίσουμε επί της αρχής.
Η συζήτηση στα ΜΜΕ μέχρι τώρα δεν επικεντρώνεται επί της αρχής. Επειδή πρόκειται για βίαιες περικοπές η συζήτηση –εξ αντικειμένου- περιστρέφεται γύρω από τις μεταβατικές διατάξεις που αφορούν την ταχύτητα μετάβασης από το σημερινό σύστημα στο νέο.
Ποιός μπορεί να αμφισβητήση ότι η προσαρμογή είναι πράγματι απότομη; Αλλά πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι εσεις, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχετε τεράστιες ευθύνες γιατί σπαταλήσατε 20 χρόνια σε σχέση με τις άλλες χώρες της ΕΕ, όπου η προσαρμογή έγινε αλλά ήταν πιο βαθμιαία , πήρε υπό ψη της δοδομένα, διεκδικήσεις, συμφωνίες αλλά και συμβιβασμούς μεταξύ των κοινωνικών ανταγωνιστών.
Σήμερα κάτω από τη δαμόκλεια σπάθη του Μνημονίου κάθε μετατροπή διατάξεων είτε σας την ζητούν είτε φαντάζεστε ότι θα σας τη ζητήσουν γίνεται αποδεκτή.
Η βιαιότητα των προσαρμογών που εισηγείσθε από τη μια, και η δημοσιονομική πίεση , και η τρόϊκα από την άλλη δεν δίνουν τη δυνατότητα και είναι πολύ φυσικό, να γίνει τώρα συζήτηση για ένα εξορθολογισμό του συνολικού συστήματος όπως τον προώθησαν στην Σουηδία , στην Ιταλία, αλλά και τελευταία και στην Πολωνία και Λετονία.
Βασική σύνταξη, με εισοδηματικά κριτήρια ή χωρίς, αλλά πάντως από την ίδια ηλικία για όλους. Αναλογική σύνταξη εξίσου ανταποδοτική για όλους.
Όμως, ο δημοσιονομικός κορσές και οι αντινομίες του υπάρχοντος συστήματος μέσα και από την διατήρηση, με κάποιες μειώσεις των ανισοτήτων παροχής ανά πολίτη, καθηλώνοντας τη βασική σύνταξη σε τόσο χαμηλά επίπεδα , καθιστούν το νέο σύστημα μη δεκτικό υπεράσπισης . Μια αρχή που θα μπορούσε να βάλει προοπτικές και βάση, σήμερα τινάζεται στον αέρα.
Ξεκινώντας από αυτή την θέση αρχής θέλουμε να καταδείξουμε πως κατά τη γνώμη μας, η αρχιτεκτονική του νέου ασφαλιστικού που παρουσίασε ο Υπουργός Εργασίας παρουσιάζει σοβαρότατα προβλήματα.
Πρώτον, αντί να πάμε σε ένα ενιαίο σύστημα, ή έστω σε τρία ταμεία (μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων, αγροτών), το νομοσχέδιο προβλέπει ότι οι δημοσιογράφοι, οι υπάλληλοι της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς και οι «ανεξάρτητοι επαγγελματίες» (δηλ. ιατροί, δικηγόροι και μηχανικοί) θα ασφαλίζονται σε χωριστούς φορείς. Καμμία επίσημη εξήγηση δεν έχει δοθεί για την πρόβλεψη αυτή. Θυμίζουμε ότι ο κατακερματισμός του συστήματος υπήρξε στο παρελθόν το κλειδί για την προώθηση πελατειακών ρυθμίσεων. Η ανησυχία μας αυτή επιτείνεται από το γεγονός ότι το νομοσχέδιο όχι μόνο δεν καταργεί τους περιβόητους «κοινωνικούς πόρους» αλλά εισάγει νέους. Θεωρούμε την διάταξη αυτή απαράδεκτη.
Ζητάμε την ενοποίηση του συστήματος συντάξεων, την πλήρη κατάργηση όλων των κοινωνικών πόρων, και την επί ίσοις όροις στήριξη του εισοδήματος των ηλικιωμένων από το κράτος, ανεξαρτήτως ασφαλιστικού ταμείου ή επαγγελματικού κλάδου.
Δεύτερον, η εξαίρεση από τις διατάξεις που αφορούν τα νέα όρια ηλικίας και τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης των ασφαλισμένων πριν από το 1983 στις ΔΕΚΟ, τις Τράπεζες, τα ταμεία του Τύπου και, πιθανότατα, των ενστόλων (ανεξαρτήτως του πότε προσλήφθησαν) διαιωνίζει τις σημερινές ανισότητες. Το ίδιο προβληματική θεωρούμε την υπαγωγή των ασφαλισμένων του ΟΓΑ σε διαφορετικό ασφαλιστικό καθεστώς. Προτείνουμε ενιαία μεταχείριση όλων των ασφαλισμένων, ανεξαρτήτως ασφαλιστικού ταμείου ή επαγγελματικού κλάδου.
Τρίτον, όσον αφορά τους συντελεστές ανταπόδοσης της Αναλογικής Σύνταξης, παρότι το νομοσχέδιο απαλείφει την απαράδεκτη κλιμάκωση ανάλογα με την ασφαλιστική κλάση (που εμφανίζονταν σε προσχέδιο), διατηρεί την κλιμάκωση ανάλογα με τη διάρκεια της ασφάλισης. Ο πίνακας που αφορά το Αρθρο 3 παρ.1 για τα πρώτα 15 χρόνια εμφανίζει αναπλήρωση της τάξης του 12% του μέσου μισθού του τα 15 χρόνια για φτάσει, στην καλύτερη περίπτωση, δηλαδή μετά από 40 χρόνια στην αντίστοιχη κάλυψη του 60%.
Αν και θεωρητικά η κλιμάκωση αυτή φαίνεται να δίνει κίνητρα παραμονής στην εργασία προς το τέλος του εργάσιμου βίου, στην πραγματικότητα εξασθενεί τα κίνητρα για καταβολή εισφορών στην αρχή του εργάσιμου βίου – εκεί δηλαδή που η εισφοροδιαφυγή είναι συνηθέστερη.
Το σημείο αυτό είναι σημαντικό, καθώς η αγορά εργασίας γίνεται όλο και πιο «ευέλικτη», δηλαδή απορρυθμίζεται περισσότερο –και εσείς με τις διατάξεις που μας φέρατε πριν από λίγες μέρες την αποδιαρθρώνετε- καθώς κινδυνεύει να είναι όλο και πιο επισφαλής για όλο και πιο πολλούς εργαζόμενους, καθώς όλο και περισσότεροι εργοδότες προσπαθούν να απαλλαγούν με νόμιμους ή παράνομους τρόπους από τα βάρη της κοινωνικής ασφάλισης. Αντί λοιπόν να ενισχύσει την ασφαλιστική συνείδηση, η κυβέρνηση προτείνει ένα σύστημα που απειλεί να προάγει την εισφοροδιαφυγή.
Εμείς θεωρούμε ότι ακόμη και στις έκτακτες συνθήκες που αντιμετωπίζουμε, ακόμη και μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο που καθορίζει το απαράδεκτο Μνημόνιο, περιθώρια για ένα δίκαιο και διαφανές σύστημα συντάξεων στηριγμένο σε αρχές υπάρχουν. Δυστυχώς δεν είστε διατεθημένοι να προχωρήσε στην κατεύθυνση αυτή.
Εκτύπωση στις: 2024-04-16
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4780