Με νέο τρόπο
Τέλης, Σαμαντάς
2010-07-10
Αγαπητές συντρόφισες και σύντροφοι, φίλες και φίλοι,Πριν από λίγο καιρό στην εκδήλωση στη μνήμη του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, που οργάνωσε η ΑΡΣΗ, ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος αναφερόμενος στην πρωτοτυπία του λόγου του χαμένου μας συντρόφου αλλά και στις αιτίες που αυτός ο λόγος δεν ήταν αρεστός όχι μόνο στους φυσιολογικούς του αντιπάλους αλλά και στους ίδιους τους, υποτιθέμενους, συντρόφους του έλεγε, ανάμεσα στα άλλα:
«Το ότι οι πολιτικές θέσεις του Μιχάλη δεν ήταν αρεστές σε πολλούς συντρόφους του δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, ούτε και να μας ενοχλεί. Αυτά έχει η πολιτική στη δημοκρατία. Διαφωνείς, τους τη λες και σου τη λένε. Ενόχλησε όμως και ο τρόπος του, κι αυτό είναι άλλης τάξης πρόβλημα. Και ενόχλησε για τον εξής λόγο: ο κυρίαρχος λόγος της Αριστεράς σήμερα ξεκινάει από την ήδη γνωστή και καθαγιασμένη απάντηση, όχι την ερώτηση. Αντιθέτως ο Μιχάλης δεν ξεκινούσε από την απάντηση αλλά από την ερώτηση, το πρόβλημα, και το πρώτο που έκανε ήταν να επισημάνει τις διαφορετικές πτυχές του, που ήταν πάντα πολύ περισσότερες από εκείνες που είχαμε φανταστεί και πολύ πιο περίπλοκες».
Και ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος κατέληγε: «Οι πολιτικές θέσεις του Μιχάλη δεν απορρίφθηκαν μόνο ως «δεξιές» - αυτό συνιστά μια πολιτική θέση – αλλά ως ενστάσεις ενοχλητικά συγκεκριμένες και πραγματολογικά γειωμένες.»
Για να το θέσω αλλιώς και για να το γειώσω κάπως στη σημερινή μας συνεδρίαση: Μπορεί σήμερα να επικεντρωνόμαστε σε οργανωτικά κυρίως ζητήματα –αναγκαίο ας πούμε «κακό» -αλλά δε γίνεται κι αλλιώς σ’ ένα νεοσύστατο κόμμα. Όπως όμως όλοι γνωρίζουμε πίσω από αυτά τα «οργανωτικά» βρίσκεται και απαιτεί με έντονο τρόπο την παρουσία της η Πολιτική. Δεν υπάρχει ο χρόνος και δε νομίζω κιόλας πως είναι η στιγμή να θέσω ζητήματα της «μεγάλης πολιτικής». Θα περιοριστώ γι αυτό σε μία μόνο, από τις πάμπολλες παρακαταθήκες, που μας άφησε ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης. Σ’ αυτόν τον «τρόπο» άσκησης της πολιτικής που επισήμανε ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος. Στην πρόταξη με δυό λόγια των απαντήσεων πριν τις ερωτήσεις.
Κάνω εδώ ένα φαινομενικά λογικό άλμα. Στις μέρες μας ο ελληνικός λαός βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σειρά διλημμάτων τα οποία του θέτουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικά κόμματα, το καθένα από τη σκοπιά του. Με την Ευρώπη ή εναντίον της; Με το Μνημόνιο ή με την ανατροπή του; Με τα Μέτρα ή κατά τους; Με το Ασφαλιστικό ή με την ακύρωση του; Με τον νεοφιλελευθερισμό ή εναντίον του; Ή, και ειδικότερα: Με την ασφάλεια ή με τις ελευθερίες του ατόμου; Με την Ανάπτυξη ή με το Περιβάλλον; ,… και πάει λέγοντας.
Είναι νομίζω προφανές πως πίσω από αυτά τα διλήμματα βρίσκονται στην πραγματικότητα οι ήδη έτοιμες απαντήσεις.
Εμείς καλούμαστε να αντιστρέψουμε αυτή την κυρίαρχη στον σημερινό πολιτικό λόγο τάση. Να θέσουμε δηλαδή πριν τις απαντήσεις τις –ορθές, κατά την άποψη μας τουλάχιστον - ερωτήσεις. Γιατί ακριβώς θέτοντας τις σωστές ερωτήσεις υπερβαίνουμε τα ψευδή διλήμματα. Γιατί εν τέλει τα ψευδή διλήμματα παράγονται αυτομάτως από την πρόταξη των απαντήσεων στις ερωτήσεις.
-Για το λόγο αυτό νομίζω πως πέρα από τις «Θέσεις» ή όποιο κομματικό κείμενο, πρέπει να συντάξουμε και να κυκλοφορήσουμε πριν από οτιδήποτε άλλο, ένα έντυπο που να απαντάει με απλά λόγια στις κρίσιμες ερωτήσεις που θέτει σήμερα ο έλληνας πολίτης. (Τι σημαίνει η σημερινή κρίση; Ποιος φταίει που φτάσαμε ως εδώ; Τι διάβολο είναι ακριβώς ο μηχανισμός στήριξης και το Μνημόνιο; Γιατί πρέπει να πληρώσω εγώ για το έλλειμα; κλπ.) Στο ίδιο ή και σε άλλο έντυπο θα πρέπει να απαντήσουμε ι σε βασικές ερωτήσεις πάλι, που να αφορούν τη φορά αυτή τη ίδια τη «Δημοκρατική Αριστερά».
Βρισκόμαστε μπροστά σε μία κατακερματισμένη κοινωνία όπου ο κάθε μορφής «ατομικισμός» (συμπεριλαμβανομένων των «συντεχνιακών ατομικισμών») έχει κυριαρχήσει σε βάρος του «συλλογικού» και του «δημόσιου». Είναι ένα μέγιστο πρόβλημα που οι αιτίες του βρίσκονται στους τρόπους ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας και που πολύ δύσκολα ανατρέπεται μια που αφορά βαθειά ριζωμένες συμπεριφορές, οι οποίες τις τελευταίες δεκαετίες έχουν κυριαρχήσει σχεδόν απολύτως και –κυρίως- έχουν βρεί και τις πολιτικές εκπροσωπήσεις τους –συμπεριλαμβανομένης σε πολύ μεγάλο βαθμό και της Αριστεράς. Πιθανότατα είναι το σοβαρότερο πρόβλημα με το οποίο καλείται να αναμετρηθεί το κόμμα μας. Αλλά από αυτή τη σύγκρουση και θα κριθούμε. Γιατί άλλωστε μ’ αυτό το πρόβλημα συνδέεται άμεσα το «πελατειακό κράτος», η υπερεπένδυση στον κρατισμό και η συνακόλουθη «δαιμονοποίηση» οποιασδήποτε επιχειρηματικής δραστηριότητας και κατ’ επέκταση παραγωγικής δραστηριότητας…
Μέσα ωστόσο σ’ αυτόν τον κατακερματισμό δημιουργούνται νέες μορφές συλλογικότητας κάθε είδους σε τοπικό επίπεδο, ή απέναντι σε συγκεκριμένα προβλήματα. Συλλογικότητες που αυτοοργανώνονται άμεσα, με προσωπική επαφή, ή μέσω του Ίντερνετ. Στη μέγιστη πλειοψηφία τους οι συλλογικότητες αυτές δημιουργούνται από νέους. Ωστόσο οι νέες αυτές συλλογικότητες είναι απομονωμένες η μία από την άλλη και μολονότι σε πολλές περιπτώσεις έχουν κοινά αιτήματα και κοινές στοχεύσεις δεν συναντώνται. Άρα ένας ρόλος που πρέπει να αναλάβουμε είναι η γνωριμία με αυτές τις συλλογικότητες και –υπερασπιζόμενοι προφανώς την αυτονομία τους- να τις φέρουμε σε επαφή. Ταυτόχρονα θα πρέπει να επεξεργαστούμε συγκεκριμένους τρόπους που οι συλλογικότητες αυτές θα μπορέσουν να αποκτήσουν πολιτική έκφραση και με ποιες διαδικασίες μπορούν να εκφράσουν τα αιτήματα και τα οράματα τους στο πολιτικό προσκήνιο. Σε τελική ανάλυση μία από τις βασικές διαστάσεις του συνθήματος μας «Με τη Δημοκρατική Αριστερά στο Προσκήνιο» θεωρώ πως είναι να φέρουμε στο προσκήνιο αυτές τις νέες συλλογικότητες.
Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες του κατακερματισμού της νεοελληνικής κοινωνίας σε συνδυασμό με την κυριαρχία των κάθε μορφής ατομικισμών καταγράφεται με δραματικό τρόπο στην πολιτισμική έκπτωση που ζούμε στον τόπο μας. Μια πολιτισμική έκπτωση που διαπερνά ολόκληρο το κοινωνικό σώμα και σηματοδοτείται από την προβολή συντηρητικών και ακραία ανταγωνιστικών συμπεριφορών, τη δημιουργία ατομικιστικών προτύπων, την υποβάθμιση και απαξίωση της οποιασδήποτε κριτικής σκέψης. Αυτά, παρέα με την αδιαφάνεια των κρατικών πολιτιστικών φορέων, την κακή διαχείριση των, έτσι κι αλλιώς ελάχιστων κονδυλίων και τη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος έχουν οδηγήσει στη σημερινή κατάσταση.
Ευθύνη για την εξέλιξη αυτή φέρει και η ίδια η Αριστερά που με πράξεις και παραλείψεις της, με δογματικές προσεγγίσεις και αποκλειστικά κρατικιστικές ή συντεχνιακές επιλογές κατέληξε να χάσει την ηγεμονία σ’ αυτόν τον κατ’ εξοχή χώρο παρέμβασης της, ενώ ταυτόχρονα οδήγησε στην απογοήτευση και την ιδιώτευση μία πολύ μεγάλη μερίδα των πνευματικών ανθρώπων του τόπου μας.
Ωστόσο, πίσω από αυτή την επιφάνεια της κυρίαρχης εικόνας του πολιτισμού υπάρχουν και πάρα πολλά αισιόδοξα φαινόμενα. Από το επίπεδο της πρωτογενούς δημιουργίας, στον κινηματογράφο, πχ, στο χώρο του θεάτρου, της λογοτεχνίας, της μουσικής ή των εικαστικών, στο χώρο του δοκιμίου και της επιστημονικής σκέψης, μέχρι το επίπεδο της δημιουργίας νέων συλλογικών τόπων υποδοχής και προβολής των πολιτιστικών αγαθών, στους οποίους, τόπους, εξέχουσα θέση κατέχουν το Ίντερνετ και οι νέες τεχνολογίες, μας έρχονται όλο και συχνότερα πολλά αισιόδοξα μηνύματα –από τις νεότερες ιδίως ηλικίες.
- Μ’ αυτά ακριβώς τα ατομικά ή συλλογικά νέα φαινόμενα θα πρέπει να έρθει σε επαφή το κόμμα μας. Όχι βεβαίως για να τα «ελέγξει» αλλά μάλλον να «καθοδηγηθεί» από αυτά, προσφέροντας τους ταυτόχρονα –όπου χρειάζεται και όπου είναι δυνατόν- συντονισμό και πολιτική εκπροσώπηση στα σημεία εκείνα όπου οι δραστηριότητές τους συναντώνται με την πολιτική σκηνή.
-Δεν θα ήταν παράλογο από την άποψη αυτή η «Δημοκρατική Αριστερά» πέρα από έντυπα, ιστοτόπους κλπ, ερχόμενη σε επαφή με παραγωγούς και φορείς πολιτισμού (και δεν εννοώ μόνο τους κλασικούς που γνωρίζουμε αλλά και τους bloggers, τους γκραφιτάδες, κλπ) να αναλάβει πρωτοβουλίες συντονισμού σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο εκδηλώσεων, κινήσεων και κινημάτων που θα συγκλίνουν στο γενικό στόχο της «πολιτισμικής αναγέννησης» του τόπου.
Για να κινηθούμε προς αυτές τις κατευθύνσεις προαπαιτούμενο είναι να δημιουργήσουμε –και εδώ κυριολεκτώ- ένα κόμμα που να συνδέεται άμεσα και με νέες μορφές με την κοινωνία, τα άτομα και τις συλλογικότητες της. Πέρα και όχι μόνο με τους κλασικούς τρόπους των γνωστών μας κομματικών ή συνδικαλιστικών διαμεσολαβήσεων. Είναι μ’ άλλα λόγια αναγκαίο όσο και υπερεπείγον να χρησιμοποιήσουμε εκτός από τις κλασικές μορφές επαφής και διασύνδεσης, και τις νέες τεχνολογίες και τις ιδιαιτερότητες τους. Κίνηση η οποία έχει άμεση σχέση και με την προσπάθεια «υπέρβασης» των κλασικών και γνωστών ΜΜΕ και των πολιτικών τους. ( Οι τρόποι που ο Ομπάμα χρησιμοποίησε για την προεκλογική του εκστρατεία και που συνεχίζουν να λειτουργούν ως υποστήριξη και ομάδες πίεσης προς προοδευτικές επιλογές μπορεί να είναι ένα από τα παραδείγματα).
-Περιττό είναι μάλλον να υπογραμίσω την ανάγκη να εκδοθεί το συντομότερο δυνατόν ένα έντυπο –εβδομαδιαία εφημερίδα κατά τη γνώμη μου (συνυπολογίζοντας τα οικονομικά αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό)- με αντίστοιχη δημιουργία ιστότοπου καθώς και ραδιοφωνικού σταθμού. Μια απόλυτη αναγκαιότητα για να επικοινωνήσουμε όχι φυσικά απλώς τις θέσεις ή τις απόψεις μας αλλά για να δημιουργήσουμε τόπους όπου οι αντιλήψεις μας θα συναντώνται με όλες τις απόψεις που συγκοινωνούν μαζί μας σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής….
……
Συντρόφισες και σύντροφοι, θέλουμε να λέμε πως είμαστε ένα νέο κόμμα. Το ότι «ερχόμαστε από μακριά» είναι γνωστό. Το ότι «πάμε μακριά» μένει να αποδειχθεί. Το πόσο «μακριά» θα πάμε, θέλουμε δε θέλουμε, θα είναι αποτέλεσμα του με το πόσο «νέο τρόπο» θα εκφέρουμε τον πολιτικό λόγο μας και πόσο «νέου είδους» κόμμα θα είμαστε.
(Ομιλία του Τέλη Σαμαντά στη συνεδρίαση της Πανελλαδικής Πολιτικής Επιτροπής)
Εκτύπωση στις: 2024-04-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=4835