Διέξοδος δεν διακρίνεται

Είμαστε η μόνη ευρωπαϊκή χώρα όπου η ύφεση επιδεινώνεται

Ελίζα, Παπαδάκη

Αυγή, 2010-09-05

Η οδυνηρή ύφεση που ζούμε είναι αναγκαστικό παρακολούθημα της δημοσιονομικής εξυγίανσης, η οποία όμως επιβάλλεται για να επανέλθει η μεγέθυνση, σύμφωνα με το δόγμα της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής. Στο μεταξύ επιχειρήσεις κλείνουν, η ανεργία ανεβαίνει, χωρίς η μεγάλη έως τώρα συμπίεση των εισοδημάτων να κάνει ορατή κάποια διέξοδο. Αντίθετα, τα φορολογικά έσοδα υστερούν ανησυχητικά. Ο πρωθυπουργός είπε την Πέμπτη ότι ο κίνδυνος να χρεοκοπήσει η χώρα ακόμα δεν έχει αποκλειστεί.

Στα ευνοϊκά αναθεωρημένα στοιχεία για τη μεγέθυνση στην Ευρώπη που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα η Eurostat, η ελληνική οικονομία είναι η μόνη που εμφανίζει το δεύτερο τρίμηνο φέτος το ΑΕΠ της να μειώνεται περαιτέρω έναντι του πρώτου τριμήνου, και μάλιστα αρκετά, 1,5%. Μόνο σ’ εμάς δηλαδή η κατάσταση εξακολουθούσε να επιδεινώνεται, εν μέσω μιας γενικευμένης και καλύτερης από όσο προβλεπόταν ανάκαμψης, αύξηση τριμήνου 1% συνολικά, τόσο στην Ευρωζώνη, όσο και στην ΕΕ των 27. Όσον αφορά την ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ, πιο αρνητικό ρυθμό από τον δικό μας -3,5% είχε μόνον η Λετονία (-3,9%), εκεί όμως πρόκειται για αισθητή βελτίωση από τη διψήφια μείωση που είχε καταγραφεί πέρυσι (-17,5% το β΄ εξάμηνο). Συνολικά, Ευρωζώνη και ΕΕ-27 είχαν το δεύτερο τρίμηνο ετήσια μεγέθυνση 1,9%, έναν εξαιρετικό ρυθμό για τη σφαίρα των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Δεν αναμένεται να διατηρηθεί πάντως: Οι τελευταίες προβολές των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ανεβάζουν τη μεγέθυνση της Ευρωζώνης γύρω στο 1,6% φέτος και στο 1,4% το 2011, αλλά ο πρόεδρος της Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ στην καθιερωμένη μηνιαία συνέντευξή του εκτίμησε πιθανό να κινηθεί χαμηλότερα, καθώς στις χρηματοπιστωτικές αγορές οι εντάσεις επανέρχονται, είπε, και υπάρχει αβεβαιότητα για τη μεγέθυνση σε ορισμένες ανεπτυγμένες χώρες. Εννοούσε προφανώς τις ΗΠΑ, όπου επικρατεί ανησυχία για τη χαμηλή ως τώρα μεγέθυνση. Τον Αύγουστο το ποσοστό ανεργίας ανέβηκε ελαφρά σε 9,6% (από 9,5% τον Ιούλιο) καθώς χάθηκαν άλλες 54.000 θέσεις εργασίας (περισσότερες από το δημόσιο τομέα, στον ιδιωτικό δημιουργήθηκαν νέες, λίγο καλύτερα από όσο αναμένονταν), με τους ανέργους να υπολογίζονται πλέον σε 14,86 εκατομμύρια, όπως ανακοινώθηκε στην Ουάσινγκτον προχθές. Νέα μέτρα προτίθεται να αναγγείλει αυτήν την εβδομάδα ο πρόεδρος Ομπάμα, αλλά, κατά τους New York Times, δύσκολα θα υπερβεί τις αντιστάσεις του Κονγκρέσου σε αύξηση των δημοσίων δαπανών ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου.

Με τις συγκρατημένες εκτιμήσεις της ΕΚΤ – «ουδέποτε κηρύξαμε τη νίκη» απέναντι στην κρίση, επανέλαβε ο κ. Τρισέ – εξηγείται η διατήρηση του κεντρικού επιτοκίου του ευρώ στο ιστορικά χαμηλό 1% και η παράταση, για την ώρα, των μέτρων για την ενίσχυση της ρευστότητας, που αποφάσισε το διοικητικό της Συμβούλιο την Πέμπτη. Αν και ο πρόεδρος της ΕΚΤ αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι οι αποφάσεις σχετίζονται με ειδικότερα προβλήματα στην «περιφέρεια» της Ευρωζώνης, οπωσδήποτε διευκολύνουν τη χώρα μας στη δύσκολη παρούσα φάση: με την πιστωτική επέκταση να έχει υποχωρήσει στο 2% τον Ιούλιο, να είναι δηλαδή αρνητική σε πραγματικούς όρους αφού ο πληθωρισμός υπερβαίνει το 5%, στα δε καταναλωτικά δάνεια να είναι και ονομαστικά αρνητική (-0,5%), η κατάσταση θα γινόταν εφιαλτική αν άρχιζαν ήδη να ανεβαίνουν τα επιτόκια και ταυτόχρονα αποσυρόταν η ρευστότητα που αντλούν οι εγχώριες τράπεζες χάρη στα έκτακτα περυσινά μέτρα.

Η συνταγή του Μαΐου δεν αρκεί πια

Τη ζοφερή εικόνα που διαμορφώνεται στην Ελλάδα προσπάθησε να αλλάξει κάπως ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου σε τηλεοπτική του συνέντευξη: ενώ αναγνώριζε τις δυσμενείς τωρινές συνθήκες, υποστήριζε ότι όσο περισσότερο τις προβάλλουμε, τόσο θα ενισχύουμε την απαισιοδοξία και θα την μετατρέπουμε σε «αυτοεκπληρούμενη προφητεία». Σε μια έμμεση, προσεκτική κριτική των ΜΜΕ, έλεγε ότι όσο προβάλλουμε τα μαγαζιά που κλείνουν και την ανεργία που ανεβαίνει, τόσο πιο διστακτικοί θα γίνονται οι καταναλωτές να ξοδέψουν και οι επιχειρηματίες να επενδύσουν, οπότε θα μπαίνουμε σε φαύλο κύκλο. Βρισκόμαστε όμως μακριά από τη Γερμανία. Αν εδώ η καταναλωτική ζήτηση πέφτει, αυτό πολύ περισσότερο έχει να κάνει με την πολύ πραγματική συμπίεση των εισοδημάτων και με την κλειστή στρόφιγγα των δανείων, παρά με ψυχολογικές προσδοκίες ή ανησυχίες. Και τα ανάλογα ισχύουν για τις επιχειρήσεις με, επιπλέον, τα προβλήματα της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς που δεν έχουν αντιμετωπιστεί, τις παλινωδίες στις κυβερνητικές αποφάσεις – αφού ακούσαμε μετατάξεις ΦΠΑ, πετρέλαιο, νέες περικοπές κ.ά., κανείς δεν γνωρίζει τούτη τη στιγμή με ποια μέτρα θα επιχειρηθεί να κλείσει η τρύπα των εσόδων – και προπάντων με την απουσία ενός συνολικού σχεδίου.

Μέσα σε τέτοια ασάφεια από την πλευρά της κυβερνητικής πολιτικής μπορούσε άλλωστε να βγει ο πρόεδρος του ΣΕΒ ξαφνικά σε μια κατά μέτωπον επίθεση στο κράτος συνολικά, ζητώντας (περαιτέρω) «μείωση των πάσης φύσεως δαπανών», «περιστολή της κρατικής πατρωνείας στην οικονομία και περιορισμό του μεγέθους του κράτους», κ.ο.κ. Χαρακτηριστικά, στη δημόσια δήλωσή του μετά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, ο κ. Δασκαλόπουλος λησμόνησε να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στη φοροδιαφυγή ή στην υστέρηση των φορολογικών εσόδων που είναι η κύρια πηγή ανησυχίας για την επίτευξη των φετεινών δημοσιονομικών στόχων. Παράλληλα, δημοσιογραφικές «πληροφορίες» που έπαιζαν στα ραδιόφωνα προχθές μετέδιδαν «προβληματισμούς» του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου να μειωθούν οι συντελεστές φορολόγησης των μερισμάτων και των αδιανέμητων κερδών! Λες και τώρα, που επιβαρύνονται τόσο περισσότερο οι εργαζόμενοι και όλος ο πληθυσμός, είναι η ώρα να μειωθεί ξανά η φορολογία των κερδών, λες και όταν μειωνόταν σε επιφανειακά καλύτερους καιρούς, επί Αλογοσκούφη, έφερε αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων και της απασχόλησης...

Ανησυχητικές προειδοποιήσεις από την Ιρλανδία

Στη βορειοδυτική άκρη της Ευρωζώνης τα πράγματα χειροτερεύουν για την Ιρλανδία και θα έπρεπε να μας διδάξουν: Ύστερα από τέσσερες χωρίς προηγούμενο αποπληθωριστικούς προϋπολογισμούς μέσα στα τελευταία τρία χρόνια οι αγορές εξακολουθούν να μην πείθονται και να επιβάλουν στη χώρα για να τη δανείσουν το δεύτερο υψηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου μετά την Ελλάδα (ένα spread 350 μονάδων βάσης έναντι των γερμανικών ομολόγων) έγραφε προχθές ο καθηγητής Ray Kinsella στους Irish Times. Η οικονομία εξακολουθεί να συρρικνώνεται, υποστηρίζει δυσπιστώντας στις επίσημες προβλέψεις για μεγέθυνση 3% φέτος (κατ’ εξαίρεση τα ιρλανδικά στοιχεία για το δεύτερο τρίμηνο δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμα), η ανεργία οδεύει προς το 15%, πολύ υψηλότερη για τους νέους και για τους μακροχρόνια άνεργους, οι περικοπές δαπανών αποκλείουν χιλιάδες νέους από την ανώτατη εκπαίδευση. Καθώς χωρίς μεγέθυνση το χρέος δεν θα μπορεί να εξυπηρετείται, ανησυχεί για μια δεύτερη δημοσιονομική κρίση σαν την ελληνική, που πλέον δεν θα μπορεί να διευθετηθεί από τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από τον όποιο ευρωπαϊκό μηχανισμό.

«Όλες οι εγγυήσεις του κόσμου δεν μπορούν να προστατέψουν μια χώρα από τις συνέπειες μια στρατηγικής για την προσαρμογή που επιβάλλει υπερβολικά μεγάλες περικοπές στις παραγωγικές επενδύσεις σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με πολύ λίγη έμφαση στην ανασυγκρότηση της οικονομίας», είναι η θέση του Ιρλανδού καθηγητή που αφορά και εμάς άμεσα.

Αν και πελατειακές σχέσεις μεταξύ κυβέρνησης (προ κρίσης), τραπεζών και κατασκευαστικού τομέα έχουν καταδειχθεί στην Ιρλανδία (αναλυτικά και εξαιρετικά γλαφυρά στο βιβλίο Ship of Fools – υπότιτλος: πώς η βλακεία και η διαφθορά βούλιαξαν την κελτική τίγρη – του δημοσιογράφου Fintan O’ Toole), ας υπενθυμίσουμε για όσους πιέζουν για μεταρρυθμίσεις σε μία κατεύθυνση μόνο ότι η Ιρλανδία είχε το μικρότερο κράτος (δημόσιες δαπάνες/ΑΕΠ) και τους χαμηλότερους συντελεστές φορολόγησης κερδών στην Ευρωζώνη, όπως, βέβαια, και το χαμηλότερο λόγο χρέους/ΑΕΠ προ κρίσης, κάτω από 40%.

Εκτύπωση στις: 2024-04-18
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=5039