Σε άγρια λιτότητα οδηγούνται Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία

Τον ευρωπαϊκό δογματισμό αμφισβητεί έρευνα του ΔΝΤ

Ελίζα, Παπαδάκη

Αυγή της Κυριακής, 2010-10-03

Εκτός τόπου και χρόνου οι ευρωπαϊκές ηγεσίες εμμένουν στην ακραία δημοσιονομική λιτότητα. Εν μέσω δραματικών εξελίξεων στην Ιρλανδία και υπόκωφων απειλών στην Ιβιρική, προωθούν ένα νέο, αυστηρότερο Σύμφωνο Σταθερότητας, όταν το ίδιο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αμφισβητεί τη σκοπιμότητα δραστικής μείωσης των ελλειμμάτων στην παρούσα φάση, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας επιδεινώνει τις προβλέψεις για την ανεργία, ενώ ανησυχίες εκφράζονται πλέον όχι μόνο για την οικονομική, αλλά συνολικά για την κοινωνική και πολιτική συνοχή της Ευρώπης. Στο μεταξύ σαν κίνηση απελπισίας είδαν έξω - επιτηρητές και αγορές - την εσπευσμένη ψήφιση του νόμου για την «περαίωση» στην Ελλάδα, θεωρώντας αμφίβολη την επίτευξη των στόχων για το έλλειμμα φέτος, και ακόμα περισσότερο το 2011.

Σε ένα πρωτοφανές δημόσιο έλλειμμα 32% του ΑΕΠ οδηγεί την Ιρλανδία η διάσωση των τραπεζών της. Ύστερα από ένα όργιο φημών με τίτλους εφημερίδων να ρωτούν αν η Ιρλανδία θα ήταν η επόμενη Ελλάδα της Ευρωζώνης, τους «φρικαλέους» αριθμούς γνωστοποίησε τελικά την Πέμπτη η κυβέρνηση της χώρας αποκαλύπτοντας ότι απαιτούνται επιπλέον 50 δις ευρώ (πάνω από το 1/3 του ΑΕΠ του 2009!) για να εξυγιανθούν οι τράπεζες της χώρας από τη φούσκα των ακινήτων (η μερίδα του λέοντος για την εθνικοποιημένη ήδη Anglo-Irish). Οι αγορές εκδήλωσαν για άλλη μια φορά τον παραλογισμό τους ανεβάζοντας τις τιμές των ομολόγων μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι για να σωθούν οι τράπεζες θα επιβάλει και νέες δραστικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες. (Έως προχθές πάντως το spread των ιρλανδικών δεκαετών ομολόγων παρέμενε σαφώς πάνω από τις 400 μονάδες βάσης - ενώ των ελληνικών υποχωρούσε κάτω από τις 800, στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου διμήνου.)

Αναγνωρίζοντας ότι η μείωση του δημοσίου ελλείμματος το 2011 θα πρέπει να υπερβεί σημαντικά τα 3 δις ευρώ για τα οποία είχε αρχικά δεσμευτεί έναντι της ΕΕ, ο υπουργός Οικονομικών Μπράιαν Λένιχαν δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν αναμένω να κλείσουμε νοσοκομεία, δεν αναμένω να κλείσουμε σχολεία, αλλά θα χρειαστεί θεμελιώδης επανεκτίμηση όλου του δημόσιου τομέα, ώστε να παρέχονται μόνο υπηρεσίες που αξίζουν τα λεφτά τους.» Διαφοροποιώντας εξάλλου την Ιρλανδία από την Ελλάδα του περασμένου Μαΐου, προσέθεσε ότι με τα 20 δις που έχει δανειστεί φέτος οι χρηματοδοτικές της ανάγκες είναι καλυμμένες ως τον Ιούνιο του 2011, για να υπονοήσει ότι μέχρι τότε τουλάχιστον θέμα προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας δεν τίθεται.

Πιο λογική φωνή ακούστηκε αυτή τη φορά από τις Βρυξέλλες, με τον επίτροπο Όλι Ρεν να λέει προχθές στο περιθώριο του Ecofin ότι η Ιρλανδία θα πάψει να είναι μια οικονομία χαμηλής φορολογίας και θα γίνει μάλλον χώρα κανονικής φορολογίας στα ευρωπαϊκά πλαίσια μέσα στα επόμενα χρόνια. Στην «απόλυτη» ανάγκη η Ιρλανδία να έχει ρίξει το έλλειμμά της στο 3% του ΑΕΠ ως το 2014 επέμεινε πάντως ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ.

Μείωση επενδύσεων 38% με ανεργία 20,5%!

Προϋπολογισμό λιτότητας - της αυστηρότερης που έχει προταθεί ποτέ στην Ισπανία, γράφει ο Τύπος της χώρας - παρουσίασε την Πέμπτη στην εκεί Βουλή η κυβέρνηση Θαπατέρο, με στόχο να ρίξει το έλλειμμα στο 6% του ΑΕΠ το 2011: πέρα από το πάγωμα των συντάξεων (μόνον οι κατώτατες αυξάνονται κατά 1%) και τις περαιτέρω μειώσεις μισθών και κοινωνικών επιδομάτων, κριτικά επισημαίνεται ιδίως η μείωση των δημοσίων επενδύσεων κατά 38%, κατά 30% στις υποδομές, κατά 7% στην Έρευνα και Ανάπτυξη, και η μείωση κατά 8,1% των δαπανών για την παιδεία. Με τέτοιες μειώσεις ούτε η ανεργία μπορεί να υποχωρήσει, ούτε η ανάπτυξη να πάρει μπρος, σχολιάζει η El Pais παρατηρώντας ότι η Moodyʼs υποβάθμισε το ισπανικό χρέος από ΑΑΑ σε Α1 ακριβώς επειδή αρχίζει να αμφισβητεί την ικανότητα εξυπηρέτησής του χωρίς μεγέθυνση του ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι το δημόσιο χρέος της Ισπανίας προβλέπεται στον προϋπολογισμό να φτάσει του χρόνου το 68,7% του ΑΕΠ - στα μισά του δικού μας - αλλά καθώς διογκωνόταν τώρα, με την κρίση, οι δαπάνες για την εξυπηρέτησή του αυξάνονται απότομα κατά 18%, και είναι το μόνο κονδύλι που αυξάνεται...

Τις βασικές κατευθύνσεις του δικού του προϋπολογισμού ανακοίνωνε μια μέρα νωρίτερα ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες, που προβλέπει μείωση της συνολικής δαπάνης για μισθούς κατά 5% (κλιμακούμενα θα εφαρμοστεί στο τμήμα του μισθού πάνω από τα 1.500 ευρώ, διευκρίνισε) και αύξηση του ΦΠΑ κατά δύο μονάδες στο 23%. Παγώνουν επίσης οι συντάξεις, ενώ τα κοινωνικά επιδόματα μειώνονται κατά 25%. Η Πορτογαλία ήδη ακολουθούσε πολιτικές δημοσιονομικής προσαρμογής. Αλλά σε συνέντευξή του στους χθεσινούς Financial Times, ο Σόκρατες υπογραμμίζει ότι εξαναγκάστηκε από τις αγορές σε παράλογη επίσπευση της μείωσης του ελλείμματος για να εξασφαλίσει τον απρόσκοπτο δανεισμό της χώρας.

Η ανεργία στην Ευρωζώνη παρέμεινε αμετακίνητη στο 10,1% τον Αύγουστο, όπως ανακοίνωσε προχθές η Eurostat, στην Ισπανία έφτασε όμως το 20,5% και στην Ιρλανδία το 13,9%, ενώ στη Γερμανία υποχωρεί τους τελευταίους μήνες σε ένα 6,8%, στην Ολλανδία ακόμα χαμηλότερα, σε 4,5%. Οι δύο τελευταίες είναι οι πιο διαπρύσιοι υποστηρικτές της δημοσιονομικής λιτότητας, ενώ ευνοούνται από τις εξαγωγές τους, και αρνούνται έως τώρα να αυξήσουν την εσωτερική τους ζήτηση ώστε να βοηθηθούν οι εξαγωγές της πληττόμενης «περιφέρειας» - για δέκα χρόνια η αύξηση μισθών στη Γερμανία ήταν μηδενική. Θετική εξέλιξη ήταν η συλλογική σύμβαση του μετάλλου που υπογράφηκε την περασμένη εβδομάδα με αυξήσεις 3,6% για πάνω από 80.000 εργαζομένους στη βιομηχανία, μένει να φανεί αν θα έχει συνέχεια.

Υπολογίζοντας τους ανέργους ανά τον κόσμο σε 213 εκατομμύρια (6,5%) το Διεθνές Γραφείο Εργασίας μεταθέτει για το 2015 την επαναφορά της απασχόλησης στα επίπεδα προ της κρίσης από το 2013, που προέβλεπε πέρυσι, στην ετήσια έκθεση που δημοσίευσε προχθές. Την καθυστέρηση αποδίδει στην αλλαγή των κυβερνητικών πολιτικών την περασμένη άνοιξη, που από την ανάκαμψη στράφηκαν στα προγράμματα λιτότητας.

Συνήγορος μιας πολιτικής που θα μετριάσει τη λιτότητα υπέρ της μεγέθυνσης και της απασχόλησης αναδεικνύεται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Στη νέα εξαμηνιαία έκθεσή του για την παγκόσμια οικονομία (ολόκληρη θα δημοσιευθεί την Τετάρτη) περιλαμβάνει τα πορίσματα έρευνας που δείχνει ότι οι αρνητικές συνέπειες της δημοσιονομικής εξυγίανσης στις παρούσες συνθήκες θα είναι πολύ εντονότερες από όσο υπέθεταν οι οικονομολόγοι: αν από την παλαιότερη εμπειρία προκύπτει μια μείωση του ελλείμματος κατά μία μονάδα του ΑΕΠ να επιδρά αρνητικά κατά 0,5% στο ΑΕΠ και κατά 0,33% στην απασχόληση, τώρα που εφαρμόζεται παντού ταυτόχρονα και με τα επιτόκια πολύ χαμηλά, η επίπτωση μπορεί να διπλασιαστεί και να στείλει τις οικονομίες πάλι στην ύφεση, υποστηρίζουν οι ερευνητές του ΔΝΤ. Σε αρκετές χώρες άλλωστε μιλάμε για μειώσεις του ελλείμματος πολύ πάνω από μία μονάδα του ΑΕΠ τον χρόνο.

Δύσκολος ο ελληνικός προϋπολογισμός

Με τα τελευταία δεδομένα από Ιρλανδία, Ισπανία και Πορτογαλία, εύλογες είναι οι ανησυχίες για το τι θα προβλέπει τελικά ο δικός μας προϋπολογισμός για το 2011. Από αύριο περιμένουμε το προσχέδιο, για το οποίο ο υφυπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης διαβεβαίωνε προχθές τη Βουλή ότι δεν θα περιλαμβάνει νέα μέτρα. Γνωρίζουμε όμως ότι από το προσχέδιο στο τελικό κείμενο - και από αυτό στα πρόσθετα μέτρα ενόσω θα εφαρμόζεται - πολλά μπορούν να συμβούν. Πληροφορίες από το προχθεσινό άτυπο Ecofin όπου ο υπουργός Γιώργος Παπακωνσταντίνου συνάντησε τους ομολόγους του και τα δύο τρίτα της τρόικας (Όλι Ρεν, Τρισέ) δεν είχαν γίνει γνωστές ως αργά την Παρασκευή. Αλλά την κυβερνητική κίνηση απελπισίας της «περαίωσης», προκειμένου να αποφευχθούν δυσβάστακτες αυξήσεις στο ΦΠΑ ή στο πετρέλαιο θέρμανσης, δεν φαίνεται να την είδαν με εμπιστοσύνη, πρώτον εφόσον εξ αρχής δεν ενθαρρύνουν μέτρα εφʼ άπαξ απόδοσης, και δεύτερον διότι δεν βλέπουν πώς θα εισπραχθούν τόσο μεγάλα ποσά. Αρνητικά σχόλια παραγόντων των αγορών δημοσίευαν προχθές οι Financial Times. Και οπωσδήποτε η διαβεβαίωση ότι τέτοια «αμνηστία» δίνεται για τελευταία φορά, καθώς εφεξής η σχέση φορολογουμένων-φορολογικών αρχών τίθεται σε νέα βάση ήρθε πολύ αργά για να πείσει οποιονδήποτε, μέσα ή έξω από τη χώρα.

Στο Ecofin οι υπουργοί Οικονομικών της Ένωσης συζήτησαν προχθές τις «προτάσεις της Επιτροπής για την οικονομική διακυβέρνηση», δηλαδή τίποτα πέρα από τα σχέδια οδηγίας και κανονισμών που καθιστούν αυστηρότερο το Σύμφωνο Σταθερότητας προβλέποντας «αυτόματες» σχεδόν ποινές και βαριά πρόστιμα για χώρες - παραβάτες. Εφόσον εγκριθούν στη σύνοδο κορυφής 28-29 Οκτωβρίου θα ισχύσουν από το καλοκαίρι.

Ενόψει της συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγκτον το επόμενο Σαββατοκύριακο, ο προεδρεύων Ντιντιέ Ρεϊντέρς ανακοίνωσε την προθυμία της Ευρώπης να συζητήσει μείωση της εκπροσώπησής της σε ψήφους, όπως δίκαια ζητούν χρόνια τώρα οι υποεκπροσωπούμενες αναπτυσσόμενες χώρες. Αλλά ζητούμενο θα ήταν να επηρεαζόταν εκεί και η ουσία της πολιτικής.

Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=5161