Θέσεις Διαλόγου του «Χώρου διαλόγου και κοινής δράσης της αριστεράς»
Η αριστερά μπροστά στις νέες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις (ΘΕΣΕΙΣ ΔΙΑΛΟΓΟΥ)
Αρχική δημοσίευση: 2002-10-01, 2003-01-01
Α. Το πολιτικό σκηνικό1. Το τέλος του ψυχρού πολέμου και του διπολισμού δεν οδήγησε στη βελτίωση των προοπτικών για έναν καλύτερο κόσμο. Αντίθετα ενισχύθηκαν οι τάσεις της πιο ουσιαστικής και πραγματικής διαίρεσης τόσο στο εσωτερικό των αναπτυγμένων χωρών όσο και ανάμεσα στις ομάδες των χωρών του πλούσιου Βορρά και του φτωχού Νότου.
Η συνειδητοποίηση της ραγδαίας ενίσχυσης των ανισοτήτων, που επιταχύνθηκαν από τις ακολουθούμενες πολιτικές της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, οδήγησε στη δημιουργία ενός πολύμορφου κινήματος, το οποίο μέσα από τους μεγάλους αγώνες που ανάπτυξε, με σταθμούς - ορόσημα το Σιάτλ και το Πόρτο Αλέγκρε και με αποκορύφωμα τις κινητοποιήσεις της Γένοβας, δημιούργησε μια νέα ελπιδοφόρα κατάσταση και προοπτική.
Παράλληλα η γενικευμένη οπισθοχώρηση προς τη βαρβαρότητα, με τις αιματηρές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις εις βάρος χωρών και λαών, με την έξαρση αλλά και την υποδαύλιση των εθνικισμών, τις ένοπλες συγκρούσεις και με την ανάπτυξη του ακραίου θρησκευτικού φονταμενταλισμού, τείνει να δημιουργήσει εφιαλτικές συνθήκες στη ζωή στον πλανήτη. Η καταπίεση των Παλαιστινίων και ο πόλεμος κατά του Ιράκ αποτελούν διαχρονικές επιλογές των ιμπεριαλιστικών κύκλων.
Στο πλαίσιο αυτό εκδηλώθηκε η πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, με συνέπεια όχι μόνο τα χιλιάδες αθώα θύματα της τυφλής βίας, αλλά και στην εγκαθίδρυση του τρόμου στις διεθνείς σχέσεις και στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Ο πόλεμος που ξεκίνησαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, με την υποστήριξη ή την ανοχή και άλλων δυνάμεων, οι απειλές για επέκτασή του και σε άλλες χώρες, δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια από τρομοκρατικές επιθέσεις. Αντίθετα στρέφεται κατά του λαού του Αφγανιστάν, προκαλώντας εκατόμβες αθώων θυμάτων, ενισχύει τις συνθήκες που τροφοδοτούν την εκδήλωση φαινομένων τυφλής βίας και τρομοκρατίας και παράλληλα συμβάλλει στην υλοποίηση σχεδίων αναδιάταξης των γεωπολιτικών συμφερόντων στην περιοχή της Ευρασίας, της Εγγύς και Μέσης Ανατολής. Είναι πλέον ορατή η προοπτική να μετατραπεί μακρόχρονα ο πλανήτης μας, με την "απελευθέρωση" των πιο επιθετικών δυνάμεων, σε πολυάριθμα αιματηρά πεδία μαχών και πολέμων. Η ανάγκη του αγώνα για την υπεράσπιση της ειρήνης και των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών αναδεικνύεται σε πρωταρχικό καθήκον όλων των λαών. Είναι απαραίτητο και στη χώρα μας οι αριστερές πολιτικές δυνάμεις να αρθούν πάνω από στενές και αδιέξοδες αντιλήψεις μικροκομματικών συμφερόντων και να συμβάλουν από κοινού στην ανάπτυξη ενός δυναμικού και πολύμορφου αντιπολεμικού κινήματος. Όπως είναι επίσης απαραίτητο να συντονίσουμε την πάλη μας με τα αντιπολεμικά κινήματα που αναπτύσσονται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ και με το διεθνές κίνημα κατά της νεοφιλελεύθερης, καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.
2. Η πολιτική συγκυρία στη χώρα μας σφραγίζεται από τις δυσκολίες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να ολοκληρώσει τις επιλογές της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και ταυτόχρονα να διατηρήσει τις κοινωνικές συμμαχίες της. Γι’ αυτό και η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ προσπαθεί με κινήσεις στο κοινωνικό, το πολιτικό και το κομματικό επίπεδο να αναστρέψει την πορεία των εξελίξεων. Η προσπάθεια αυτή γίνεται σε ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον, λόγω της επερχόμενης ύφεσης στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία.
3. Στο επίπεδο της οικονομίας το κράτος αποσύρεται με γοργούς ρυθμούς από τους στρατηγικής σημασίας τομείς της οικονομίας, που σε προηγούμενες περιόδους είχε αναλάβει. Η απόλυτη απελευθέρωση των αγορών επαναφέρει το ιδιωτικό κεφάλαιο στους τομείς αυτούς (π.χ. τράπεζες, επικοινωνία, μεταφορές, ενέργεια). Η επιχειρούμενη εγκαθίδρυση νέων εργασιακών σχέσεων είναι ένας σημαντικός παράγοντας διευκόλυνσης της επανάκαμψης των κεφαλαίων αυτών στον πρώην κρατικό και τώρα ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Η διάλυση του έτσι κι αλλιώς περιορισμένου κράτους - πρόνοιας, που έχει ξεκινήσει προ πολλού και επιχειρήθηκε να ολοκληρωθεί με τη συρρίκνωση της κοινωνικής ασφάλισης, είναι μία απ’ τις βασικές εκκρεμότητες της κυβέρνησης. Η κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης έχει όριο τα κέρδη του κεφαλαίου. Το πακέτο μέτρων που εξήγγειλε ο Κ. Σημίτης, που περιείχε γενναιόδωρες φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις αλλά πενιχρή αντιμετώπιση των εργατικών αιτημάτων, δεν απαντά στα κρίσιμα θέματα της ανεργίας και της αναδιανομής εισοδήματος. Το σύμφωνο για τη δημιουργία μιας "ισχυρής κοινωνίας" που παρουσίασε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και στηρίζεται στο τρίπτυχο Ανάπτυξη - Παραγωγικότητα - Ανταγωνιστικότητα και την ολοκλήρωση της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων προανήγγειλε την επιτάχυνση των ρυθμών της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, όπως επιβεβαιώθηκε τόσο με το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ όσο και με τον κυβερνητικό ανασχηματισμό.
4. Οι πολιτικές αυτές, που εκ των πραγμάτων εξωθούν τον κόσμο της εργασίας σε κοινωνικές αντιστάσεις, θέτουν ως προτεραιότητα στις κυρίαρχες δυνάμεις την πολιτική της ενίσχυσης των κατασταλτικών μηχανισμών (τρομονόμος, σχεδιαζόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις για την απαγόρευση των συγκεντρώσεων, των απεργιών κ.λπ.). Η πολιτική καταστολής τείνει να γίνει ηγεμονική πολιτική του σύγχρονου νεοφιλελεύθερου κράτους και μάλιστα με διεθνοποιημένα χαρακτηριστικά, όπως αποτυπώθηκαν στην αντιμετώπιση των κινημάτων ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, με αποκορύφωση τη Γένοβα. Η τάση αυτή ενισχύθηκε αποφασιστικά μετά το πολύνεκρο τρομοκρατικό χτύπημα στη Νέα Υόρκη και απελευθέρωσε τις πιο αυταρχικές λογικές (αποφάσεις Συνόδου υπουργών Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης της Ε.Ε., Ευρωαστυνομία, Ευρωστρατός, Ευρωένταλμα). Η στρατηγική της καταστολής αναδεικνύεται πλέον αναγκαία, όχι μόνο για την πειθάρχηση της κοινωνίας και την καταστολή του κινήματος ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση αλλά και για την άσκηση επιθετικής πολιτικής στις περιοχές ευθύνης των δευτερευόντων κρίκων της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας, οξύνοντας αντιθέσεις και ανταγωνισμούς.
5. Οι εξελίξεις γύρω από το ασφαλιστικό έδειξαν ότι η κοινωνία κινείται. Ιδίως όταν συνειδητοποιεί ότι θίγονται θεμελιώδη δικαιώματα και κατακτήσεις της. Οι κοινωνικοί αγώνες, η μαζικότητα που αυτοί είχαν, η συμμετοχή στις διαδηλώσεις και η μεγάλη επιτυχία των απεργιών απέδειξαν ότι, όταν η συγκυρία το επιτρέπει, μπορεί να καταγραφεί στο κοινωνικό επίπεδο μια άλλη Ελλάδα, μια Ελλάδα που δρα και αντιστέκεται. Αυτό είναι ένα σπουδαίο και ελπιδοφόρο γεγονός, που στέλνει και αντίστοιχο μήνυμα. Ωστόσο αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι στη νέα επίθεση που προετοιμάζεται ενάντια στην κοινωνική ασφάλιση θα υπάρξει το ίδιο αποτέλεσμα, αν το εργατικό κίνημα δεν οργανώσει τις δυνάμεις του στην κατεύθυνση αυτή.
6. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δυσκολεύεται να ολοκληρώσει τους στόχους της νεοφιλελεύθερης πολιτικής της. Η προσπάθεια παγίδευσης, μέσω της πολυχρησιμοποιημένης μεθόδου ανάκλησης στη μνήμη του αντιδημοκρατικού παρελθόντος και της αντιπαράθεσης των δημοκρατικών δυνάμεων ενάντια στο κράτος της δεξιάς, είναι αδιέξοδη. Εξάλλου και η στρατηγική του εκσυγχρονισμού και της οικοδόμησης μιας κεντροαριστερής συμμαχίας για τη φυγή προς τα εμπρός με φόντο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δοκιμάζεται πολύ έντονα από αυτή την αδιέξοδη πολιτική της κάθετης πόλωσης προς τη δεξιά.
7. Η Ν.Δ. παρουσιάζει έντονα αντιφατικά στοιχεία στην πολιτική της επιχειρώντας απ’ τη μια να εμφανίζεται ότι υιοθετεί τα αιτήματα των εργαζομένων, προκειμένου να επιταχύνει τη φθορά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, και απ’ την άλλη να προβάλει ως ο εν δυνάμει αυθεντικός εκφραστής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Η αριστερά οφείλει να έχει καθαρό πολιτικό μέτωπο απέναντι στη Ν.Δ., για να μην επωφεληθεί της κρίσης του ΠΑΣΟΚ.
8. Με βάση αυτά τα δεδομένα μπορούμε με βεβαιότητα να προβλέψουμε ότι και η επομένη περίοδος θα είναι περίοδος έντονων κοινωνικών αναταράξεων και ενδιαφέρουσας πολιτικής ρευστότητας και κινητικότητας.
Β. Η αριστερά1. Αυτή η προοπτική των εξελίξεων θέτει την ελληνική αριστερά μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις. Το κεντρικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από όλες τις επιμέρους δυνάμεις είναι εάν η αριστερά μπορεί σήμερα να υπερβεί τις αιτίες που την κρατούν καθηλωμένη σε θέση αδυναμίας για ουσιαστική παρέμβαση στις εξελίξεις και για τη διεκδίκηση ενός πρωταγωνιστικού ρόλου. Εάν δηλαδή μπορεί να υπερβεί τα ελλείμματα στρατηγικής και εναλλακτικών προτάσεων για τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας. Την έλλειψη πρωτοπόρων ιδεών, τον κατακερματισμό που τη μαστίζει και την αντιπαλότητα μεταξύ των βασικών συνιστωσών της.
Εάν μπορεί να υπερβεί τα εμπόδια και τις δυσκολίες που έχει επισωρεύσει από το παρελθόν στη σύγχρονη αριστερά τόσο η χρεοκοπία των αυταρχικών καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού όσο και οι λογικές βελτίωσης και διαχείρισης του καπιταλισμού.
2. Η δημιουργία του "Χώρου Διαλόγου και Κοινής Δράσης" αποτελεί σήμερα ένα πρώτο βήμα που αποδεικνύει τη θέληση μεγάλου μέρους των δυνάμεων της ελληνικής αριστεράς να αναζητήσουν από κοινού τους τρόπους υπέρβασης αυτών των προβλημάτων και να επιδιώξουν τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης στρατηγικής που θα δίνει στην αριστερά τη δυνατότητα επιθετικής πολιτικής και θα ανοίγει προοπτικές αλλαγής συσχετισμών τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, αρκετές δυνάμεις της αριστεράς, της οικολογίας και των κοινωνικών κινημάτων κατάφεραν να υπερβούν την αδιέξοδη λογική "ο καθένας σκαλίζει τον δικό του κήπο", συναντήθηκαν σε ένα "χώρο", ο οποίος μπορεί να ανανεώσει την ελπίδα, να εμπνεύσει, να δημιουργήσει μια νέα δυναμική, να πρωτοστατήσει στην ανασύνθεση και προοπτικά στη ριζοσπαστική επανίδρυση της αριστεράς και της οικολογίας. Η κοινή δράση, η επεξεργασία εναλλακτικών προτάσεων, η θεωρητική προσπάθεια αναζήτησης των σύγχρονων δρόμων της κοινωνικής χειραφέτησης και απελευθέρωσης θα φέρει πιο κοντά τις δυνάμεις της Αριστεράς, της οικολογίας και των κοινωνικών κινημάτων και θα αποτελέσει τη βάση για τη διαμόρφωση εναλλακτικής πολιτικής πρότασης στον δικομματισμό και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και τη δημιουργία μιας αριστεράς ικανής να εκφράσει τα συμφέροντα, τις αγωνίες και τις προοπτικές του κόσμου της εργασίας.
Η αριστερά μπορεί και πρέπει να προβάλει μια ριζικά διαφορετική αντίληψη για την κοινωνία απ’ αυτήν που σήμερα κυριαρχεί. Να προτάξει άλλες αξίες και προτεραιότητες: Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων. Τα κοινωνικά δικαιώματα και οι ελευθερίες. Η κοινωνική αλληλεγγύη. Οι ανθρώπινες συντάξεις εργασίας. Η επιδίωξη πλήρους απασχόλησης και εκπαίδευσης για όλους. Ο σεβασμός στο περιβάλλον, την υγεία και τις αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής των ανθρώπων. Η ισότητα των φύλων στην πράξη. Η καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Αυτοί είναι ορισμένοι από τους βασικούς στόχους που η αριστερά πρέπει να διεκδικήσει άμεσα μαζί με τους εργαζόμενους, στόχους που οι "αγορές" και η λογική του κέρδους δεν θα πρέπει να αφεθούν να τους ακυρώσουν.
Η αντίληψη αυτή συμπυκνώνεται στο σύνθημα "οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη", που εμπνέει όλες τις οργανωμένες δυνάμεις και τους ανένταχτους αγωνιστές και αγωνίστριες που συμμετέχουν στον "Χώρο".
3. Ο "Χώρος" έχει τις προϋποθέσεις και τις δυνατότητες και θα επιδιώξει να συμβάλει προς τις ακόλουθες κατευθύνσεις:
Οριοθέτηση της αριστεράς προς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, αλλά και προς τη συνολική λογική και τις αξίες του καπιταλιστικού συστήματος.
Απόρριψη της στρατηγικής της κεντροαριστεράς και των κεντροαριστερών κυβερνητικών σεναρίων.
Συνεχής παρέμβαση στα πολύμορφα μέτωπα πάλης, με επιδίωξη επίτευξης της μέγιστης δυνατής συσπείρωσης κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, χωρίς πρακτικές και επιδίωξη κηδεμονεύσεων.
Γνήσια υποστήριξη των κοινωνικών κινημάτων, με σεβασμό στην ανεξαρτησία τους αλλά και υιοθέτηση ιδεών, προτάσεων και αναλύσεων από αυτά που πλουτίζουν την αριστερή πολιτική.
Ανάδειξη και προβολή των αξιών και της κουλτούρας της αριστεράς, των αξιών της κατάργησης κάθε μορφής εκμετάλλευσης, της δημοκρατίας, της ανεκτικότητας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής απελευθέρωσης κ.λπ.
Συστηματική προσπάθεια για τη διεύρυνση του "Χώρου" με δυνάμεις που για διάφορους λόγους δεν συμμετέχουν σήμερα (ΚΚΕ, ΝΑΡ, δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς).
Ενίσχυση των δεσμών και της κοινής δράσης με συγγενείς δυνάμεις εκτός Ελλάδας, στο πλαίσιο ενός νέου διεθνισμού.
Εκτύπωση στις: 2024-04-16
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=524