Το Μπλόκο ακολούθησε λάθος στρατηγική...

Μποαβεντούρα, ντε Σούζα Σάντος

Αυγή της Κυριακής, 2011-06-12


Ο Μποαβεντούρα ντε Σόουζα Σάντος θεωρείται ο "πατέρας" του Κέντρου Κοινωνικών Σπουδών, ένας από τους πιο αναγνωρισμένους κοινωνιολόγους εντός αλλά κι εκτός Πορτογαλίας. "Αποκωδικοποίησε" μιλώντας στην "Αυγή" της Κυριακής τα αποτελέσματα των εκλογών της περασμένης Κυριακής εξηγώντας τη σύγκλιση σοσιαλιστών και δεξιών, αλλά και την αποτυχία της αριστεράς.

Τα συντηρητικά κόμματα στην Πορτογαλία είχαν ανέκαθεν στο πολιτικό τους πρόγραμμα πάρα πολλές από τις προτάσεις που ήλθαν αργότερα με το "πακέτο" του ΔΝΤ

Χαρακτήρισε "γελοία" τη δήλωση του νεοεκλεγέντος πρωθυπουργού Κοέλιο ότι θα εφαρμόσει "περισσότερη" λιτότητα από ό,τι έχει ζητηθεί στη βάση του Μνημονίου με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, ενώ προέβλεψε την αποτυχία της δεξιάς κυβέρνησης των σοσιαλδημοκρατών.

Γι’ αυτό επέμεινε στην ανάγκη να ξεκινήσουν από τώρα οι διαδικασίες σύγκλισης Σοσιαλιστών και Αριστερού Μπλόκο προκειμένου να σχηματιστεί "αριστερή κυβέρνηση με αριστερό πρόγραμμα". Ο ίδιος επέμεινε στη λάθος τακτική που επέλεξε το Μπλόκο ακολουθώντας το Κομμουνιστικό κόμμα, αρνούμενο να συναντηθεί με τους εκπροσώπους της τρόικας στην Πορτογαλία.

* Στην Πορτογαλία η συντριπτική πλειονότητα των κομμάτων, σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες, εθνικιστές, είναι υπέρ της λιτότητας, μάλιστα ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός υποσχέθηκε ακόμη σκληρότερη λιτότητα από εκείνη που του έχει ζητηθεί από τη συμφωνία με την Κομισιόν, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ... Πώς εξηγείται αυτό;

Αντιλαμβάνομαι πλήρως την απορία και τον προβληματισμό σας. Άλλωστε αυτό είναι ένα ερώτημα που κι εγώ θέτω πολύ συχνά. Καταρχήν να σημειώσω ότι αυτή η εξωτερική επέμβαση, και δεν την αποκαλώ "διάσωση", "δωρεά" ή "βοήθεια", την αποκαλώ εσκεμμένα "εξωτερική επέμβαση", αυτή λοιπόν η επέμβαση έχει εισέλθει στην εσωτερική πολιτική και τα παιχνίδια της.

Όσο ήταν στην κυβέρνηση το Σοσιαλιστικό Κόμμα, όταν η επέμβαση αυτή αποφασίστηκε, είχε ενδιαφέρον να σημειωθεί το γεγονός της συμφωνίας των δεξιών κομμάτων όχι μόνο με την επέμβαση, αλλά και με τα πακέτα λιτότητας που είχαν προαποφασιστεί. Γιατί πριν από την επέμβαση είχαν αποφασιστεί μέτρα λιτότητας, όπως και στην Ισπανία και αλλού.

Πώς εξηγείται τώρα αυτή η σύγκλιση; Ακούστε, τα συντηρητικά κόμματα στην Πορτογαλία είχαν ανέκαθεν στο πολιτικό τους πρόγραμμα πάρα πολλές από τις προτάσεις που ήλθαν αργότερα με το "πακέτο" του ΔΝΤ.

Στην Πορτογαλία η επανάσταση του 1974 δημιούργησε μια κοινωνική πλειοψηφία που εκινείτο περισσότερο προς τα αριστερά παρά προς τα δεξιά. Οι Πορτογάλοι γενικά, με εξαίρεση τις πρόσφατες εκλογές, ψήφιζαν πάντα περισσότερο αριστερά παρά δεξιά. Και υπήρχαν μόνο σύντομες περίοδοι κρίσης, κατά τις οποίες κυβέρνησε η δεξιά τη χώρα.

Έτσι τα συντηρητικά κόμματα δεν κατάφεραν ποτέ να ιδιωτικοποιήσουν τη δημόσια υγεία, δεν κατάφεραν ποτέ να ιδιωτικοποιήσουν ορισμένες κρατικές επιχειρήσεις, δεν κατάφεραν ποτέ να ιδιωτικοποιήσουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία κ.ο.κ. Περίμεναν λοιπόν με λαχτάρα μια ευκαιρία να υλοποιήσουν το πρόγραμμά τους..

* Και τώρα βρήκαν ακριβώς την ευκαιρία που ζητούσαν...

Ακριβώς. Και σήμερα η αστική τάξη της χώρας, δηλαδή οι επιχειρηματίες κ.ά., δεν έχουν αρκετή δύναμη, δεν έχουν εσωτερικές πολιτικές δυνάμεις για να επιβάλουν αυτά τα μέτρα και χρειάζονται την εξωτερική βοήθεια του ΔΝΤ για την εισαγωγή των μέτρων αυτών.

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι κόμμα του "τρίτου δρόμου", όπως τα κόμματα των Παπανδρέου, του Θαπατέρο, δηλαδή κόμματα που δεν παρουσιάζουν καμία εναλλακτική λύση έναντι του νεοφιλελευθερισμού, της απορρύθμισης, ενώ τα χρηματοπιστωτικά κεφάλαια σε όλο τον κόσμο κυβερνούν τις ζωές των ανθρώπων. Δεν έχουν εναλλακτική λύση σε τίποτε από αυτά και εδώ ακριβώς συναντάμε τις ρίζες της σύγκλισης μεταξύ αυτών των σοσιαλιστικών και των συντηρητικών κομμάτων.

Όταν το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήταν στην εξουσία, πήρε αποφάσεις για πολιτική λιτότητας προκειμένου να μην υπάρξει εξωτερική επέμβαση και στο τέλος πιέστηκε να την αποδεχθεί, ενώ οι συντηρητικοί από την αρχή ήθελαν αυτά τα μέτρα. Γι’ αυτό ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός έκανε τη γελοία, κατά τη γνώμη μου, δήλωση ότι θα πάει και μακρύτερα από ό,τι έχει ζητηθεί. Αυτό είναι βλακεία. Και βέβαια δεν θα καταφέρει να εφαρμόσει τίποτε από αυτά, γιατί θα δείτε ότι, όταν επιχειρήσει να εφαρμόσει τα μέτρα αυτά, θα δημιουργηθεί τέτοια κοινωνική αναταραχή, όπως σήμερα στην Ελλάδα, που δεν θα είναι σε θέση να φανεί περισσότερο "φονταμενταλιστής" από ό,τι του ζητείται.

* Ο μόνος τρόπος αντίστασης τελικά των Πορτογάλων ήταν να μην πάνε να ψηφίσουν; Το ποσοστό αποχής ήταν πολύ υψηλό...

Προσωπικά εξεπλάγην γιατί περίμενα ακόμη υψηλότερο ποσοστό αποχής... Γιατί αυτές οι εκλογές ήσαν εικονικές. Γιατί στην πραγματικότητα τα βασικά ζητήματα είχαν προαποφασιστεί μέσω της συμφωνίας με την Ε.Ε. Μπορεί να υπήρξαν κάποια περιθώρια δράσης για ορισμένα θέματα, αλλά η συμφωνία είναι πολύ σαφής και αυστηρή.

Αν δείτε σήμερα την ιστοσελίδα του υπουργείου Οικονομικών, θα διαπιστώσετε τη σειρά των μέτρων με τις προθεσμίες τους που είναι πολύ αυστηρές -κατά τη γνώμη μου πρόκειται για θρίλερ σε ό,τι αφορά το μέλλον του πορτογαλικού λαού. Ο λαός πήγε στις κάλπες γνωρίζοντας ότι, είτε η κεντροαριστερά είτε η δεξιά κερδίσει, το σενάριο θα είναι το ίδιο: το πρόγραμμα θα είναι το ίδιο. Αυτή είναι κατά τη γνώμη, η μία αιτία της αποχής.

Η άλλη έχει να κάνει με την αριστερά, τα δύο κόμματα, το ΚΚ και το Μπλόκο. Τα δύο κόμματα αποφάσισαν να μη συναντηθούν καν με τους ανθρώπους της Ε.Ε. και του ΔΝΤ. Η στάση του Κ.Κ. δεν με εξέπληξε. Το Κ.Κ. στην Πορτογαλία εκφράζει πάντα την ψήφο διαμαρτυρίας, την ψήφο εκείνων που ψηφίζουν κατά της κυβέρνησης. Ωστόσο αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση του Αριστερού Μπλόκο, που έκανε το λάθος να ακολουθήσει την τακτική του Κ.Κ.

Προσωπικά αρθρογράφησα προσπαθώντας να εξηγήσω στους ανθρώπους του Μπλόκο ότι έπρεπε να συναντηθούν με την τρόικα, να δείξουν ότι διαθέτουν εξαίρετους οικονομολόγους -ο ίδιος ο ηγέτης του κόμματος, ο Φρανσίσκο Λούσα, είναι εξαίρετος οικονομολόγος, αναγνωρισμένος και θα μπορούσε να εξηγήσει στους ανθρώπους του ΔΝΤ και της Ε.Ε. τις θέσεις του κόμματος. Έτσι θα προετοίμαζε τα πράγματα για τον επόμενο γύρο -όχι ενώπιον της τρόικας, αλλά ενώπιον των Πορτογάλων ψηφοφόρων.

Γιατί είμαι πεπεισμένος ότι τα μέτρα αυτά που προτείνει η συμφωνία δεν πρόκειται να λειτουργήσουν, βλέπετε άλλωστε τι γίνεται στη χώρα σας, την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα η κατάσταση εδώ δεν διαφέρει και πάρα πολύ. Θα βρεθούμε κι εμείς σε έναν χρόνο στην ίδια θέση, χωρίς καμία προοπτική ανάπτυξης - τώρα μας λένε ότι επί τρία, τέσσερα χρόνια η Πορτογαλία δεν θα έχει ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει οικονομική κατάρρευση.

* Άρα πιστεύετε ότι ήταν σφάλμα του Μπλόκο να ακολουθήσει τη στρατηγική του Κομμουνιστικού Κόμματος...

Απολύτως. Και μόλις έγραψα ένα βιβλίο όπου λέω ότι η μόνη λύση είναι ένας συνασπισμός των αριστερών κομμάτων. Δηλαδή του Σοσιαλιστικού Κόμματος, γιατί τώρα που ο πρωθυπουργός, ένας από τους τελευταίους ηγέτες του λεγόμενου "τρίτου δρόμου", ο Σόκρατες, αποσύρθηκε, οι σοσιαλιστές αναζητούν νέο ηγέτη. Και είμαι σίγουρος ότι ο νέος ηγέτης δεν θα έχει άλλη εναλλακτική λύση παρά τη συνεργασία με την αριστερά, όχι με τη δεξιά, γιατί αυτή τώρα βρίσκεται στην εξουσία με μια τεράστια πλειοψηφία και δεν έχει καμία δικαιολογία αποτυχίας.

* Εννοείτε ότι οι Σοσιαλιστές θα πρέπει να συνεργαστούν με το Μπλόκο, γιατί με το Κομμουνιστικό Κόμμα...

Ναι, με το Μπλόκο, αλλά και με τους κομμουνιστές, γιατί ποιος ξέρει; Μιλούσα με ανθρώπους του Κ.Κ. και μου έλεγαν ότι ακόμη και το κόμμα αυτό μπορεί κάποτε να αλλάξει. Αλλά το Μπλόκο θα είναι ο δεύτερος πυλώνας αυτού του συνασπισμού της αριστεράς. Βέβαια τώρα το Μπλόκο αποδυναμώθηκε γιατί έχασε τους μισούς του βουλευτές και τούτο γιατί δεν έχει αλλάξει τους λενινιστές ηγέτες που βρίσκονται ακόμη στους κόλπους του. Έχω πει πολλές φορές ότι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να αντικατασταθούν! Γιατί δεν νομίζω ότι σήμερα υπάρχει χώρος γι’ αυτούς σε ένα κόμμα που θέλει να είναι πραγματικά αριστερό.

* Το Μπλόκο πρέπει να υπερβεί τον καταγγελτικό ρόλο του δηλαδή...

Απολύτως, ναι. Πρέπει να γίνει τμήμα αριστερής κυβέρνησης με αριστερό πρόγραμμα, όχι απλά μιας αριστερής κυβέρνησης. Και αυτό πρέπει να διεκδικήσουν. Το κόμμα πρέπει άμεσα να προετοιμαστεί γι’ αυτή την προοπτική, γιατί η δεξιά σίγουρα θα αποτύχει και θα έχουμε νέες εκλογές σε δύο χρόνια -και πρέπει να έχουμε μια πραγματική αριστερή εναλλακτική πρόταση και όχι μόνο καταγγελίες.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=5972&export=html