Οι σκεπασμένες πηγές
H κυβέρνηση της N.Δ. έβαλε μόνη της φωτιά και τα έκαψε όλα
Γιάννης, Βούλγαρης
Τα Νέα, 2005-04-23
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις κατέγραψαν αυτό που αισθανόμαστε και βλέπουμε γύρω μας. Mε ταχύτατους ρυθμούς η χώρα οπισθοδρόμησε, πελαγοδρόμησε, επαληθεύοντας όσους από την αρχή υποστηρίξαμε, ότι ο τρόπος που είχε ασκήσει αντιπολίτευση η N.Δ. προοιωνίζετο μια άδοξη κυβερνητική πορεία και μια αδέξια ηγετική ομάδα.Το «μακεδονικό» σήκωσε ένα εθνικιστικό - λαϊκίστικο κύμα που λειτούργησε αυτοκαταστροφικά για την Ελλάδα και τροφοδότησε τη συντηρητική αναδίπλωση που κυριαρχεί σήμερα
Είναι ασφαλώς η πρώτη κυβέρνηση που ενώ δεν είχε παραλάβει «καμένη γη», έβαλε μόνη της φωτιά και τα έκαψε όλα: κυπριακό, ελληνοτουρκικά και οικονομία. Δεν προσπάθησε να αξιοποιήσει τα εθνικώς κεκτημένα αλλά μαζοχιστικώς πώς, βάλθηκε να καταστρέφει ακόμα και αυτά που θα της ήταν χρήσιμα. Σε ό,τι δεν θα κατάφερνε ίσως από μόνη της, βοήθησε και ο Παπαδόπουλος στην Κύπρο. Το πρόβλημα της σημερινής N.Δ. μοιάζει δομικό και δύσκολα θεραπεύσιμο. Ακόμα και οι φίλα προσκείμενοι εκλογολόγοι εκφράζουν ανοιχτά πλέον την απαισιοδοξία τους για τις προσεχείς εκλογές.
H επόμενη κυβέρνηση, πέρα από την καθαυτή προετοιμασία της να κυβερνήσει, θα έχει το πρόσθετο έργο να αναστηλώσει το φρόνημα και το ηθικό των πολιτών. Να εμπνεύσει ένα διάχυτο λαϊκό αίσθημα ανοιχτό και προοδευτικό, ώστε να ενεργοποιήσει το μεταρρυθμιστικό δυναμικό της κοινωνίας. Κυβερνητική πράξη και διάχυτο λαϊκό αίσθημα αλληλεπιδρούν και δεν μπορεί να αποκλίνουν παρατεταμένα. Γιατί λαϊκό αίσθημα σημαίνει πρωτίστως τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες κατανοούν, ερμηνεύουν, συναισθάνονται και αξιολογούν τα πράγματα. Ξέρουμε ότι εξ αιτίας του νέου μεγάλου μετασχηματισμού που περνάει, όχι μόνο η Ελλάδα αλλά όλος ο Κόσμος, η δυνατότητα κατανόησης, ερμηνείας και αξιολόγησης είναι είδη σπανίζοντα. Αντίθετα, περισσεύουν η οικονομική - κοινωνική ανασφάλεια, η κρίση της πολιτικής και των δημοκρατικών θεσμών, η νοηματική αβεβαιότητα και ο ηθικός σχετικισμός. Στο μαύρο αυτό φόντο, επικάθονται και συμβιώνουν ο ηδονιστικός - εγωιστικός καταναλωτισμός που τροφοδοτείται από τον σύγχρονο καπιταλισμό και η συντηρητική εθνοτική - λαϊκίστικη αναδίπλωση, σε μία μάλλον μάταιη αναζήτηση συμπληρωματικότητας και αμοιβαίας αναπλήρωσης.
Ανασκοπώντας την Ελλάδα της δεκαετίας του ’90 (στην πραγματικότητα από τα μέσα της δεκαετίας του ’80) οπότε παγιώθηκε η κρίση της μεταπολιτευτικής ιδεολογικής ηγεμονίας του μείγματος αριστερής και λαϊκίστικης κουλτούρας που εκπροσωπούσαν το ΠΑΣΟΚ και το KKE, μπορούμε να διακρίνουμε τις μεταβολές και τις ταλαντεύσεις του λαϊκού αισθήματος. H σύντομη διακυβέρνηση της N.Δ. στην αρχή της δεκαετίας του ’90 θα ήθελε πολύ να ήταν σε θέση να εγκαταστήσει μια νέα ιδεολογική ηγεμονία με άξονα τον (νεο)φιλελευθερισμό, την πρωτοκαθεδρία του ιδιωτικού και της αγοράς. Γρήγορα όμως φάνηκε πόσο αδύναμη κοινωνική βάση έχουν αυτά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα. Το εθνικιστικό - λαϊκίστικο κύμα που σηκώθηκε με επίκεντρο το «μακεδονικό» τα σκέπασε όλα και έδειξε ότι η Ελλάδα έμπαινε στον μεταδιπολικό κόσμο προτάσσοντας τα αμυντικά και αυταρχικά χαρακτηριστικά τής πολιτικής της κουλτούρας. Αυτά όμως αποτελούσαν κακό πολιτικό σύμβουλο. Το κατάλαβε βλέποντας τη διεθνή απομόνωσή της στο ζήτημα του «μακεδονικού» και τον κίνδυνο πολέμου τη νύχτα των Ιμίων. H συντηρητική εθνολαϊκιστική Ελλάδα αποδεικνυόταν αυτοκαταστροφική. Έτσι ενεργοποιήθηκαν οι δυνάμεις και τα ανακλαστικά ενός αναπροσανατολισμού της χώρας. Διοχετεύτηκαν στην εκ των ων ουκ άνευ αποδοχή του ευρωπαϊκού πλαισίου και του εκσυγχρονισμού που ανταποκρινόταν σε αυτό. Παράλληλα όμως, συνυπήρχε η «καθησυχαστική» στήριξη σε ένα εθνοτικό, «κοινοτιστικό» αξιακό και ψυχολογικό πλαίσιο. Το διάχυτο λαϊκό αίσθημα κινήθηκε αμφίθυμα μεταξύ των δύο πόλων, επηρεαζόμενο από την οικονομική - κοινωνική κατάσταση και την κυβερνητική αποτελεσματικότητα. Στη δεύτερη τετραετία Σημίτη έγειρε σταθερά στη συντηρητική κατεύθυνση, όπως όλες οι σχετικές έρευνες έδειχναν.
Αυτά ως προς το παρελθόν, που βοηθάει πάντα στον φωτισμό του ζητήματος. Ως προς το παρόν και το μέλλον; Από ποιες πηγές μπορεί να αντλήσει μια μεγάλη προοδευτική παράταξη, ώστε να καλλιεργήσει ένα διάχυτο λαϊκό αίσθημα σύμφωνο με μια μεταρρυθμιστική στρατηγική; Πού μπορεί να επενδύσει ώστε να παραγάγει τα κατάλληλα ερμηνευτικά και αξιολογικά εργαλεία με τα οποία οι πολίτες, μέσα από την πρακτική τους, θα μπορούν κατανοήσουν τα μεγάλα πολιτικά διακυβεύματα και να προσανατολίσουν αναλόγως τα συμφέροντα και τη συμπεριφορά τους; Εξακολουθώ να πιστεύω ότι οι στόχοι, τα συμφέροντα και οι αξίες που ενυπάρχουν στη διαδικασία ευρωπαϊκής ενοποίησης αποτελούν ακόμα τη μόνη διαθέσιμη πολιτική βάση στην οποία μπορεί να στηριχτεί μια αριστερή και μεταρρυθμιστική παράταξη. Είναι το μόνο δυνάμει αριστερό παιχνίδι στην πόλη. Και τούτο γιατί πηγαίνει ευθέως στην «καρδιά» των προβλημάτων της νέας εποχής θέτοντας το ζήτημα των μορφών μιας μετα- εθνοκρατικής κυριαρχίας, των αντίστοιχων ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και της γόνιμης αλληλεπίδρασης των πολιτισμών. Πέρα από αυτό «το παιχνίδι», υπάρχει μόνο η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και η εθνοκρατική ή φονταμενταλιστική αναδίπλωση.
Είπα η «ευρωπαϊκή ενοποίηση» και όχι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, το πολιτικό σχέδιο και όχι η ως τώρα πραγματοποίησή του, που μας αφήνει όλους σκεπτικούς. Σκεπτικούς, αλλά όχι αυτοκαταστροφικούς, ούτε ουτοπιστές, ώστε να θέλουμε να κόψουμε το κλαρί πάνω στο οποίο καθόμαστε. Και υπάρχουν δύο τρόποι να το κόψουμε. Ο ένας είναι να ευτελίσουμε τελείως τα ευρωπαϊκά θέματα, όπως έκαναν τα ελληνικά κόμματα με την ανούσια συζήτηση για το Ευρωσύνταγμα. Ο άλλος είναι αυτός που ετοιμάζεται να κάνει ένα μεγάλο μέρος της γαλλικής αριστεράς με το «όχι» στο Ευρωσύνταγμα, επικυρώνοντας την αδυναμία αυτής της παράταξης να πρωτοστατήσει σε έναν νέο εθνικό ρόλο της Γαλλίας στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης.
Πολιτική πάλη, όχι υπεκφυγή
O αριστερός ευρωπαϊσμός και ο δημοκρατικός διεθνισμός για τον έλεγχο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, αποτελούν τις μόνες «υλικές» πολιτικές διαδικασίες που είναι σήμερα ικανές να παράγουν στόχους, συμφέροντα και αξίες ενός μοντέρνου μεταρρυθμισμού: βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική δικαιοσύνη, πολιτισμική ανεκτικότητα και ηθική υπευθυνότητα. Αυτό είναι εξάλλου το διάχυτο λαϊκό αίσθημα που θα ήθελε κάθε μεταρρυθμιστική παράταξη να περιβάλλει την κυβερνητική της δράση. Αυτό όμως το εγγενές δυναμικό της ευρωπαϊκής ενοποίησης, είναι τόσο σκοτισμένο από το «γκρίζο» της επίσημης Ευρώπης και το οικονομικό της βάλτωμα, που χρειάζεται πολιτική πάλη για να έρθει στο φως και να γίνει πυξίδα προσανατολισμού των πολιτών και των κοινωνικών δυνάμεων. Πολιτική πάλη. Όχι υπεκφυγή, ούτε φαντασιώσεις ότι το «όχι» στο Ευρωσύνταγμα θα προκαλέσει ένα εξυγιαντικό σοκ που θα βάλει την ενοποίηση στις σωστές ράγες. Το πιθανότερο είναι να της προκαλέσει έμφραγμα.
Εκτύπωση στις: 2024-04-26
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=605