Επτά μαθήματα για την κρίση
Λουκάς, Τσούκαλης
Η Καθημερινή της Κυριακής, 2011-07-31
Με αφορμή την ευρωπαϊκή σύνοδο της 21ης Ιουλίου, προτείνω επτά γενικά συμπέρασματα-μαθήματα που ίσως φανούν χρήσιμα για την περαιτέρω αντιμετώπιση της κρίσης.
Πρώτο μάθημα, για όσους βιάστηκαν να ξεγράψουν την Ευρώπη. Συνεχίζει μεν να βρίσκεται ένα-δυο βήματα πίσω από τις εξελίξεις στις περιβόητες αγορές, αλλά μπορεί ακόμη να παίρνει αποφάσεις που θεωρούνταν αδιανόητες μέχρι πρόσφατα. Η Νομισματική Ενωση αλλάζει ουσιαστικά, χωρίς στρατηγικό σχέδιο, αλλά κυρίως με σειρά μέτρων πυροσβεστικού χαρακτήρα. Το πολιτικό σύστημα της Ε.Ε. δυσκολεύεται, αγκομαχάει. Να δεχθούμε τουλάχιστον ότι η πρόκληση που αντιμετωπίζει είναι χωρίς προηγούμενο.
Δεύτερο, παραμένουν πολλές ασάφειες και ερωτήματα στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, κυρίως όσον αφορά τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Αυτό ήταν και το πιο αμφιλεγόμενο κομμάτι του πακέτου. Η ασάφεια δεν είναι τυχαία, αν και η υλοποίηση των αποφάσεων θα είναι από μόνη της εξαιρετικά περίπλοκη.
Τρίτο, οι αποφάσεις του Συμβουλίου είναι εξαιρετικά σημαντικές για την Ελλάδα, πολύ λιγότερο για την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Το επιχείρημα (ευχή;) ότι η Ελλάδα είναι μια πολύ ειδική και μεμονωμένη περίπτωση θα αποδειχθεί πιθανότατα στην πράξη αβάσιμο (ίσως πιο σύντομα από όσο αντέχει η Ευρώπη). Η μάχη πολιτικής και αγορών μπαίνει σε νέα, ακόμη πιο επικίνδυνη, φάση.
Τετάρτο μάθημα είναι ότι η Ελλάδα κέρδισε ίσως περισσότερα από όσα ελπίζαμε, ως προς το ύψος της χρηματοδότησης, τα χαμηλά επιτόκια, τη μακρά περίοδο αποπληρωμής των δανείων, τις εγγυήσεις για τις ελληνικές τράπεζες και τη ροή κοινοτικών κονδυλίων για επενδύσεις. Με άλλα λόγια, έχουμε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πακέτο στήριξης της ελληνικής οικονομίας, μοναδικό στην ιστορία. Προφανώς, δεν τελειώνει εδώ η κρίση. Δεν είμαστε καν κοντά στο τέλος, αλλά κερδίσαμε πολύτιμο χρόνο και έχουμε πλέον μεγαλύτερες πιθανότητες να ξεπεράσουμε την κρίση με τη βοήθεια των Ευρωπαίων εταίρων.
Πέμπτο, συνέβαλαν πολλοί παράγοντες στη διπλωματική επιτυχία της χώρας (γιατί περί αναμφισβήτητης επιτυχίας πρόκειται). Σίγουρα, ο πρωθυπουργός διαθέτει διεθνές κεφάλαιο όσο ελάχιστοι ομόλογοί του σε χώρες αντίστοιχου μεγέθους με την Ελλάδα. Η ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση για την όποια ευρωπαϊκή στήριξη. Κινητοποιήθηκαν πολλοί εντός και εκτός συνόρων για να δημιουργήσουν το κατάλληλο κλίμα. Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι η χώρα διαθέτει ακόμη σημαντικά ερείσματα στο εξωτερικό - είχε και μια ωρολογιακή βόμβα στα χέρια της που ευτυχώς επέλεξε να την κρατήσει με σύνεση και όχι σαν καμικάζι που απειλεί τη ζωή των άλλων. Καλή η σκληρή διαπραγμάτευση, αρκεί να υπάρχει στρατηγικό σχέδιο και αντίληψη της πραγματικότητας. Οι εκβιασμοί δεν είναι το πιο αποτελεσματικό διαπραγματευτικό όπλο, ιδιαίτερα για μια χώρα μεσαίου μεγέθους σε επικίνδυνη γειτονιά. Η Ελλάδα διέθετε πάντα στη νεότερη ιστορία της μια κοσμοπολιτική ελίτ που έκανε σε κρίσιμες φάσεις τη διαφορά από τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα μέλη της εδώ και χρόνια απέχουν από τα κοινά, ενώ οι κατ’ επάγγελμα πολιτικοί -με εξαιρέσεις και πάλι-- δεν επικοινωνούν καν με τον υπόλοιπο κόσμο. Με άλλα λόγια, ζουν στον κόσμο τους. Αυτό επιβεβαιώθηκε περίτρανα και πάλι μετά το ξέσπασμα της κρίσης.
Εκτο, η αναδιάρθρωση του χρέους, όπως και οι υποτιμήσεις του εθνικού νομίσματος στο παρελθόν, γίνονται όταν χρειάζεται, αλλά δεν συζητούνται δημόσια. Εχουμε ανάγκη τη συναίνεση των άλλων, ιδιαίτερα όσο συνεχίζουμε να παράγουμε ελλείμματα. Το θέμα δεν κλείνει εδώ. Να μιλάμε λίγο, αλλά να ξέρουμε τι θέλουμε.
Εβδομο και τελευταίο, έξω πάμε καλά (ή σχετικά καλά), αλλά δυστυχώς δεν ισχύει το ίδιο και μέσα. Η χώρα αποκτά ολοένα και περισσότερο τα χαρακτηριστικά μιας ακυβέρνητης πολιτείας, οι πολιτικοί δεν πείθουν, γιατί για χρόνια έκαναν και έλεγαν τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που η ανάγκη τους επιβάλλει σήμερα, ενώ κανένας ουσιαστικά δεν απευθύνεται στο κρίσιμο κομμάτι της κοινωνίας που θα στήριζε ένα πρόγραμμα ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, έστω και με προσωπικές θυσίες, αρκεί να υπάρχει ολοκληρωμένη πρόταση και προοπτική. Χωρίς την ενεργό κινητοποίηση αυτής της κατηγορίας των αγανακτισμένων, δεν βγαίνει η χώρα από την κρίση. Σίγουρα, υπάρχει κάτι σάπιο στο κομματικό βασίλειο της Ελλάδας, όπως θα έλεγε και ο δικός μας Αμλετ. Το καταλαβαίνει πλέον ο περισσότερος κόσμος και το αρθρώνει. Οσοι μάλιστα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά εκπροσώπους των κομματικών νεολαιών (ναι, αυτούς που έχουν συμβάλει καθοριστικά στην εκλογή πολλών πρυτάνεων των πανεπιστημίων μας), γνωρίζουν ότι το μέλλον διαγράφεται ακόμη πιο ζοφερό από το παρόν. Σε αυτά τα φυτώρια, καλλιεργούνται οι κομματικές ηγεσίες του μέλλοντος. Εκτός και αν αλλάξουμε...
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=6079