Το ελληνικό παράδοξο

Κώστας, Κάρης

Αυγή της Κυριακής, 2011-08-28


«Την ύφεση δεν την προκαλεί το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, την προκαλεί ο τεράστιος δημοσιονομικός εκτροχιασμός και το δυσθεώρητο χρέος» δήλωσε την Παρασκευή στη Βουλή ο αντιπρόεδρος της κυβέρνσης κ. Βενιζέλος. Προφανώς δεν εννοούσε ότι οι αυξημένες ή υπέρογκες δαπάνες του δημοσίου προκαλούν ύφεση - το ανάποδο, με πληθωρισμό προκαλούν. Θα πρέπει να εννοούσε, μάλλον, ότι οι επιπτώσεις, οι παρενέργειες του τεράστιου χρέους στις σημερινές συνθήκες οδηγούν στην ύφεση. Πώς προκλήθηκε τόση ύφεση;

Το θέμα δεν είναι θεωρητικό και σχετίζεται με τις κρίσιμες πολιτικές επιλογές. Πολύ περισσότερο όταν το θέτει με δηλώσεις του ο πρώτος αρμόδιος για την οικονομική πολιτική. Πρώτα, μερικές παρατηρήσεις και μετά τα συμπεράσματα. Η ύφεση εκδηλώθηκε με ένταση μήνες μετά την εφαρμογή του προγράμματος του 2010, του Μνημονίου της τρόικας. Στην προηγούμενη π.χ. δεκαετία όταν αυξάνονταν το ΑΕΠ, αυξάνονταν οι δαπάνες και ο δανεισμός του δημοσίου. Πρώτο συμπέρασμα: έχουμε ένα μοντέλο αύξησης του ΑΕΠ (ή ανάπτυξης) που κατέρρευσε - απολύτως και κυριολεκτικά. Είναι το μοντέλο της ανάπτυξης με υπερδανεισμό. Ζούμε το δράμα της κατάρρευσης του, όταν - για λόγους και ευρύτερους- το σύστημα των δανειστών σταμάτησε τη χρηματοδότηση. Ή αλλιώς, το μοντέλο αυτό δεν μπορούσε να επιβιώσει όταν οι δανειστές αποφάσισαν να περιορίσουν δραστικά τα κεφάλαια που δανείζουν. Υπ’ αυτή την έννοια, είναι σωστό ότι την ύφεση δεν την έφερε το Μνημόνιο ή το Μεσοπρόθεσμο. Την προκαλεί η απόφαση περιορισμού των διαθέσιμων δανεικών που πήραν οι ηγέτιδες χώρες και δυνάμεις της Ε.Ε. - απόφαση που επιβάλλει στο ελλειμματικό ελληνικό δημόσιο αύξηση φόρων, περικοπή δαπανών κ.λπ.

Δεύτερο συμπέρασμα: η ύφεση έχει σχέση με τα μέτρα που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση του ελλείμματος και του χρέους. Για την ακρίβεια η ύφεση ήταν (και είναι) μέρος του προγράμματος. Η μείωση των δαπανών του δημοσίου, κυρίως των καταναλωτικών, θα επέφερε μια ελεγχόμενη ύφεση. Όμως, η ύφεση ξεπέρασε τον σχεδιασμό του Μνημονίου, του προϋπολογισμού και του Μεσοπρόθεσμου, ανατρέποντας και τις προβλέψεις για τα έσοδα του δημοσίου, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου Οικονομικών. Και μάλιστα, είναι τόση η ύφεση -άνω του 5%- και συνεχώς αυξάνεται, όταν το έλλειμμα διευρύνεται σε σχέση με πέρυσι και οι δαπάνες του δημοσίου έχουν αυξηθεί κατά 8% το πρώτο εξάμηνο! Αυτό είναι το ελληνικό παράδοξο, για το οποίο δυστυχώς το υπουργείο και οι υπουργοί - αλλά και οι εκτός, επιτηρητές και σύμβουλοι - δεν έχουν έχουν δώσει απαντήσεις. Δεν ασχολούνται, ξέρουν και δεν μιλούν ;

Η κατανόηση του ελληνικού παραδόξου έχει καθοριστική σημασία γιατί θέτει σε αμφιβολία την ορθοδοξία: αύξηση δαπανών και ύφεση δεν πρέπει να πάνε μαζί. Οπωσδήποτε αυτά τα δεδομένα θέτουν σε αμφισβήτηση την επικρατούσα αντίληψη στον αντιμνημονιακό χώρο. Υπάρχουν δύο κατευθύνσεις απάντησης στο ερώτημα που θέσαμε : Η μία, ότι ήταν αναγκαστικός, νομοτελειακός ο υφεσιακός εκτροχιασμός - η άλλη ότι η αιτία είναι στην εφαρμογή, στον τρόπο που υλοποιήθηκε και υλοποιείται το πρόγραμμα περιορισμού του ελλείμματος.

Αν δεχθούμε ως εύλογη την πρώτη εκδοχή - λάθος πρόγραμμα, λάθος αποτελέσματα - θα πρέπει να εξηγήσουμε τη μεγάλη απόκλιση, καταδεικνύοντας τους λάθος υπολογισμούς των συντακτών του Μνημονίου και του Μεσοπρόθεσμου. Κανείς δεν το έχει κάνει. Αν δεχθούμε τη δεύτερη εκδοχή θα πρέπει να προσδιορίσουμε τα λάθη εφαρμογής - έχουν προσδιοριστεί ορισμένα (π.χ. η καθυστέρηση στο άνοιγμα των επαγγελμάτων) , αλλά δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τόση απόκλιση.

Θα συνεχίσουμε την επόμενη Κυριακή, γιατί αν δεν δοθούν απαντήσεις ουσίας, δεν μπορεί να γίνουν αποτελεσματικές επιλογές. Και σε λίγο θα μας ανακοινώσουν ότι “φλεγόμαστε και καιγόμαστε”.


Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=6149&export=word