Eκδήλωση της Μεταρρύθμισης (Θέατρο Γκλόρια 28/11/11)

Προοδευτική απάντηση στην κρίση

Νίκος, Μπίστης

2011-11-29

Αγαπητές φίλες και φίλοι και σύντροφοι

Από ένα ευρύτατο φάσμα της κεντροαριστεράς που συναντηθήκαμε σήμερα εδώ, δύο πράγματα είναι κατά την γνώμη μου σίγουρα για τον τίτλο της σημερινής μας εκδήλωσης. Το πρώτο είναι ότι η προοδευτική απάντηση αν υπάρξει θα βρεθεί και θα δοθεί καθ οδόν. Δεν ζούμε σε συνθήκες εργαστηρίου αλλά στο κολαστήριο μιας γιγαντιαίας κρίσης, δεν έχουμε την πολυτέλεια να κάτσουμε παραπέρα και να στοχαστούμε . Οι δυνάμεις που συγκροτούν την ασυγκρότητη ακόμα πολυφωνική κεντροαριστερά στην χώρα μας οφείλουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα του σήμερα και να διαμορφώσουν εναλλακτική κυβερνητική πρόταση για το αύριο. Και το δεύτερο είναι ότι η πρόταση αυτή δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική κλεισμένη στα σύνορα της χώρας, αναγκαστικά για να έχει στοιχειώδη αποτελεσματικότητα πρέπει να έχει τουλάχιστον πανευρωπαϊκό ορίζοντα. Αν μάλιστα , όπως όλα δείχνουν, υπάρξει το 2012 στροφή προς την κεντροαριστερά σε Γαλλία και Γερμανία η αλλαγή του πολιτικού χάρτη, αλλού ταχύτερα, αλλού βραδύτερα θα δρομολογηθεί. Αυτό βέβαια στον βαθμό που οι πολίτες θα αισθανθούν βελτίωση συνθηκών και κυρίως προοπτικών για την ζωή τους, Αλλιώς ο ορατός πλέον σε όλους μας κίνδυνος είναι μια αποτυχία του κεντροαριστερού πλέον γαλλογερμανικού άξονα – μια και Μέρκελ και Σαρκοζί θα έχουν αποσυρθεί- να οδηγήσει σε πλήρες αδιέξοδο με ανυπολόγιστες συνέπειες και μαζικές πλέον τυφλές εκρήξεις με καταστροφικές συνέπειες για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα που ήδη δέχεται ισχυρότατους κλυδωνισμούς . Θεωρώ δε ότι αν συνεχιστεί η σημερινή πρακτική που κάποιοι ονόμασαν «συνοδοκορυφίτιδα», η τάση δηλαδή να λαμβάνονται όλο και περισσότερες αποφάσεις από Μέρκελ και Σαρκοζί και μετά να επιβάλλονται στους υπόλοιπους αγνοώντας την Ευρωπαική Επιτροπή και το ευρωκοινοβούλιο και περιφρονώντας τις κοινοτικές διαδικασίες το χάσμα ανάμεσα στους λαούς και αυτό που εμφανίζεται σαν διευθυντήριο με μια απρόσωπη και αντιδημοκρατική ευρωπαική γραφειοκρατία θα διευρύνεται. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση με την αποξένωση των πολιτών τότε η ΕΕ θα καταρρεύσει και μαζί της θα τελειώσει ένα πείραμα μοναδικό στην ιστορία για την περιφρούρηση της δημοκρατίας σε υπερεθνικό επίπεδο, όπου αναπόφευκτα λαμβάνονται όλο και περισσότερες αποφάσεις, λόγω των διαδικασιών που επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση. Άρα η απάντηση δεν βρίσκεται στην ανέφικτη και επικίνδυνη αναδίπλωση στο εθνικό κράτος όπως εισηγούνται οι ευρωσκεπτικιστές της δεξιάς και οι αντιευρωπαϊστές της παραδοσιακής αριστεράς που τελικά και ανεξαρτήτως προθέσεων φυσάνε αέρα στα πανιά του εθνικισμού. Η λύση απαιτεί περισσότερη Ευρώπη, ουσιαστική οικονομική διακυβέρνηση πάντα όμως σε συνδυασμό με δημοκρατικό έλεγχο και δημοκρατική νομιμοποίηση. Το τελευταίο δεν είναι μια οχλούσα λεπτομέρεια που μπορεί να παρακαμφθεί . Χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση δεν υπάρχει βιώσιμη λύση . Η περισσότερη Ευρώπη, η ομοσπονδιακού χαρακτήρα Ευρώπη θα οικοδομηθεί - και έτσι ήταν από την αρχή - με εκχώρηση μέρους της εθνικής κυριαρχίας από τα κράτη μέλη στην υπερεθνική κοινοτική νομιμότητα. Όταν όμως η υπερεθνική κοινοτική νομιμότητα υποκαθίσταται από μια πανίσχυρη διακυβερνητική συνεργασία που με την σειρά της οδηγεί στην κατάσταση όπου μια η δύο κυβερνήσεις( στην πράξη μία ) αποφασίζουν για τις μικρότερες τότε αρχίζει να υπάρχει πρόβλημα. Ο εθνικισμός και ο αντιευρωπαισμός με αυτό τον τρόπο θα γιγαντωθούν, πόσο μάλλον όταν τα μέτρα λιτότητας που έχουν δημιουργήσει εκρηκτικές καταστάσεις εκλαμβάνονται ως προστάγματα των Βρυξελών, όπως εύστοχα επισημαίνει στο άρθρο του στην τελευταία Μεταρρύθμιση ο Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Ομάδας στο Ευρωκοινοβούλιο Μάρτιν Σούλτς. Το πρόβλημα δηλαδή είναι ότι αυτού του τύπου η ενισχυμένη διακυβερνητική συνεργασία των δύο οδηγεί σταδιακά σε ασφυξία τον πνεύμονα δημοκρατίας σε εθνικό επίπεδο χωρίς αυτή η απώλεια να αντισταθμίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Αυτή η ωραία λέξη, η διακυβέρνηση, δεν είναι παρά ένας ευφημισμός για να δείξει μια σκληρή μορφή πολιτικής κυριαρχίας η οποία δεν στηρίζεται σε ισχυρή νομιμοποιητική βάση στις διεθνείς συνθήκες». Αυτά τα λόγια δεν τα είπε κάποιος ευρωσκεπτικιστής, Είναι ο τίτλος της συνέντευξης που έδωσε ο Γιούργκεν Χάμπερμας στον Monde στις 18 Νοεμβρίου. Πιστεύω ότι σχεδόν όλοι σε αυτήν την αίθουσα υποστηρίζουμε την ανάγκη να μείνει η Ελλάδα αγκυρωμένη στην ΕΕ και το ευρώ και κατανοούμε τις δυσκολίες που έχει ένας αριστερός ευρωπαϊστής να τοποθετηθεί με ένα ναι η ένα όχι σε προτάσεις που πληρούν κατά το ήμισυ τις προϋποθέσεις για μια μακροπρόθεσμα βιώσιμη λύση. Θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον, για παράδειγμα, να μάθουμε ποια θα είναι η αντίδραση του Χάμπερμας στην χτεσινή πρόταση των Μέρκελ – Σαρκοζί για το νέο σύμφωνο σταθερότητας που παραπέμπει στην αρχιτεκτονική της ΕΕ στο άμεσο μέλλον. Όταν ρωτήθηκε στην συνέντευξη που προανέφερα για την δική του πρόταση αφού απέρριψε λύσεις «αριστερού εθνικισμού» - όπως τις χαρακτήρισε- κατέληξε: « Να αναδιαρθρώσουμε την ΕΕ αρχίζοντας από την Νομισματική Ένωση, την οποία πρέπει να καταστήσουμε υπερεθνική Ένωση με διευρυμένες εξουσίες , η οποία συγχρόνως θα ικανοποιεί τα δημοκρατικά κριτήρια νομιμοποίησης». Χωρίς να έχουμε μέχρι στιγμής πλήρη και αναλυτική εικόνα για τις προτάσεις Μέρκελ- Σαρκοζί μπορούμε παρά ταύτα να διακινδυνεύσουμε μια πρώτη εκτίμηση: Κινούνται προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης μιας υπερεθνικής Ένωσης με διευρυμένες- και πολύ μάλιστα- εξουσίες χωρίς να ικανοποιεί τα δημοκρατικά κριτήρια νομιμοποίησης. Φαίνονται περισσότερο σαν μια απρόθυμη κατάληξη που την επέβαλε το μέγεθος της κρίσης και η πιεστική ανάγκη να δοθούν απαντήσεις στον ρόλο της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας και στο θέμα της έκδοσης ευρωομόλογου παρά σαν ώριμο αποτέλεσμα μιας σε βάθος επεξεργασίας. Είναι παρά ταύτα μια καθυστερημένη απάντηση μπροστά στο τέλμα που είχε περιέλθει η Ένωση , μια απάντηση που έχει επάνω της το αποτύπωμα των σημερινών πολιτικών συσχετισμών . Η λύση της ενισχυμένης συνεργασίας μπορεί υπό προϋποθέσεις να ξαναβάλει εμπρός την ατμομηχανή, μπορεί όμως και να οδηγήσει σε Ευρώπη τόσων ταχυτήτων και ελάχιστης αλληλεγγύης ώστε να καταρρεύσει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Κάποιος θα πεί ότι πάντα έτσι πορευόταν η ΕΕ με βήματα που ολοκληρώνονταν στην πορεία. Η διαφορά είναι ότι η κρίση είναι πρωτοφανής, η εμπιστοσύνη στους κοινοτικούς θεσμούς μειωμένη ενώ και η υπομονή των λαών δεν είναι ανεξάντλητη.

Αναφέρθηκα κάπως αναλυτικά στις πιθανές εξελίξεις στην Ευρώπη γιατί είναι μια διάσταση την οποία πολλές φορές παραβλέπουμε εγκλωβισμένοι στο μέγεθος και την αναμφισβήτητη οξύτητα της δικής μας περίπτωσης, στην πιεστική ανάγκη να εκταμιεύσουμε την 6η δόση, να πάρουμε μετά το νέο δάνειο και ούτω καθ’ εξής. Και υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να αξιολογήσουμε και θεμιτές διαφορές προσεγγίσεων που καταγράφηκαν σε κρίσιμες πολιτικές επιλογές όπως η αξιολόγηση των δανειακών συμβάσεων ή της κυβέρνησης Παπαδήμου. Σήμερα οι πάντες σε Ελλάδα και εξωτερικό αναγνωρίζουν ότι το μνημόνιο δεν πέτυχε στους στόχους του. Διαφέρουν όμως - και πολύ μάλιστα- οι ερμηνείες αυτής της αποτυχίας. Για το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρχε καν λόγος για μνημόνιο, αν διαβάσει κάποιος πίσω από την ανατρεπτική ρητορεία τους θα βρει μια ανομολόγητη υπεράσπιση του status quo. H NΔ, και προσωπικά ο κ. Σαμαράς μίλησαν γενικά και αόριστα για μια άλλη συνταγή ενώ ποτέ δεν έδωσαν το παραμικρό στοιχείο που να στοιχειοθετεί με στοιχειώδη σοβαρότητα αυτήν την αόρατη διαφορετικότητα. Ανοίγοντας μια παρένθεση εδώ επισημαίνω το αυτονόητο : ότι ο κ. Σαμαράς αυτοπαγιδεύτηκε στην εκλογικής στόχευσης ρητορεία της επαναδιαπραγμάτευσης με συνέπεια να χάσει την αξιοπιστία του στους εταίρους και ομογάλακτους του Λαικού Κόμματος. Αποτέλεσμα ήταν το ψυχόδραμα που έζησε και ζήσαμε μέχρι να βάλει την υπογραφή του σε αυτά που είχε ήδη δεσμευτεί με την συμμετοχή του στην κυβέρνηση Παπαδήμου.

Επανέρχομαι στο μνημόνιο και σε εκείνους που αναγνωρίζουν την ανάγκη να περιοριστούν ελλείμματα και χρέος και να υπάρξουν σοβαρές

τομές στον δημόσιο τομέα. Μια εξήγηση που δίνουν το τελευταίο διάστημα κυβερνητικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ είναι ότι το μνημόνιο απέτυχε γιατί δεν εφαρμόστηκε και δεν εφαρμόστηκε γιατί αντέδρασε το βαθύ κράτος στο οποίο βαθύ κράτος περίοπτη θέση κατέχει το βαθύ ΠΑΣΟΚ. Με το οποίο βαθύ ΠΑΣΟΚ- οφείλω να τους υπενθυμίσω- συνυπήρξαν μετά το 2004 σε συνθήκες αγαστής συνεργασίας, συνύπαρξη που δημιούργησε αποτελέσματα και ανελαστικότητες. Την ίδια εξήγηση τραβώντας την μάλιστα στα άκρα δίνουν και στελέχη από τον νεοφιλελεύθερο χώρο που πιστεύουν ότι το μοναδικό πρόβλημα της χώρας είναι ο δημόσιος τομέας και ότι αν παραμεριστούν οι Φωτόπουλοι, Μπαλασόπουλοι και Λυμπερόπουλοι, αυτομάτως θα αναδυθεί ένας άσπιλος και αμόλυντος ιδιωτικός τομέας, ο οποίος μονίμως βρίσκεται στο απυρόβλητη της κριτικής τους. Η προσέγγιση αυτή έχει βάση αλλά δεν αρκεί για να εξηγήσει την αποτυχία του μνημονίου. Εξ άλλου κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν αμφισβητεί ότι η χώρα χρειάζεται επανίδρυση του κράτους και αυτό πρέπει να γίνει ανεξαρτήτως μνημονίου. Μόνο που επίσης κανένας λογικός άνθρωπος δεν έπρεπε να περιμένει ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί σε χρόνο μηδέν και μάλιστα χωρίς αντιδράσεις. Πάρα πέρα, είναι εξαιρετικά απλουστευτικό και βολικό να αποδίδεται συνολικά η αποτυχία στα οικονομικά μεγέθη που προέβλεπε το μνημόνιο αποκλειστικα στις δυσλειτουργίες του προβληματικού δημόσιου τομέα. Είναι προφανές και ομολογημένο ότι έκαναν λάθος πρόβλεψη σε πολλούς τομείς και οπωσδήποτε στο βάθος της ύφεσης. Όπως επίσης είναι αναμφισβήτητο ότι οι αδράνειες που δημιούργησε το προεκλογικό κλίμα του «λεφτά υπάρχουν» οδήγησε σε χάσιμο κρίσιμου χρόνου και τελικά σε αποφάσεις υπό το κλίμα πανικού. Υπό το κλίμα του πανικού για την επερχόμενη χρεοκοπία δεν ανιχνεύθηκαν καν τα περιθώρια για μια περιορισμένη πλην δυνατή διαπραγμάτευση. Μαζί με αναγκαίες μεταρρυθμίσεις υπογράφτηκαν στόχοι ανέφικτοι και πολιτικές ανεφάρμοστες, Με τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις ως προς την επίτευξη των εξωπραγματικών στόχων οδηγηθήκαμε στην κατάρρευση της κυβέρνησης Παπανδρέου. Το δημοψήφισμα ήταν το κερασάκι , η τούρτα ήταν προ πολλού έτοιμη. Μέσα σε αυτό το κλίμα η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Λουκά Παπαδήμο ήταν φυσικό να γίνει δεκτή από τους πολίτες με ανακούφιση. Και όσο και αν το πλαίσιο της πολιτικής είναι σε βασικές γραμμές προδιαγραμμένο και μόνη η αλλαγή στην κορυφή μπορεί να λειτουργήσει θετικά και οριακά διορθωτικά. Παρά τους αρνητικούς συνειρμούς που φέρνει αυτόματα στον νου η σύνθεση της κυβέρνησης του, επειδή το σύστημα είναι πρωθυπουργοκεντρικό ο Λουκάς Παπαδήμος μπορεί εκτός από την συμπάθεια μας να έχει και την πολιτική ανοχή μας. Αυτό δε που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να βρεί από τα αριστερά στήριξη αν προχωρήσει σε προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Όσο δύσκολο και αν είναι αυτό από τα αντικειμενικά όρια που θέτει η εντολή της κυβέρνησης του πάντα υπάρχουν κάποια περιθώρια.

Τελειώνοντας θέλω να αναφερθώ στις προοπτικές της κεντροαριστεράς όπως διαμορφώνονται σήμερα και κυρίως μετά τις προσεχείς εκλογές. Θα μου επιτρέψετε σε αυτό το σημείο να σας διαβάσω ένα μικρό κομμάτι της ομιλίας μου στην προηγούμενη εκδήλωση της Μεταρρύθμισης στις 9 Ιουνίου που αναφέρεται στην ανάγκη ανασυγκρότησης της κεντροαριστεράς. Έλεγα τότε: « Οι εξελίξεις παίρνουν καταιγιστικό ρυθμό και απαιτούν άμεσες απαντήσεις Και από μέρους της κυβέρνησης που παρουσιάζει φαινόμενα γενικευμένης απορίθμησης και από μέρους μας. Δηλαδή εκείνων των δυνάμεων που κινούνται από τον χώρο της ανανεωτικής αριστεράς μέχρι το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ. Οι δυνάμεις αυτές βρίσκονται σε συνεχή υποχώρηση από το 2004 και λόγω της πρωτοφανούς επίθεσης που δέχθηκαν στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ από την νέα ηγεσία και από την εξ ίσου πρωτοφανή μετάλλαξη της ηγεσίας του ΣΥΝ αλλά – κακά τα ψέματα- και από την δική τους πρωτοφανή επίσης ηγετική ανεπάρκεια στην μετά Σημίτη εποχή. Ένας ολόκληρος κόσμος αφέθηκε κυριολεκτικά στην τύχη του, λοιδορήθηκε μέσα στο ΠΑΣΟΚ, περιθωριοποιήθηκε και οδηγήθηκε στην έξοδο του ΣΥΝ και χωρίς αλληλεγγύη, στίγμα και σημείο αναφοράς περιπλανήθηκε

ενώ δεν έλειψαν και εκδηλώσεις οπορτουνισμού. Και τώρα ερωτήματα που υποβόσκανε έρχονται ορμητικά και επιτακτικά στην επιφάνεια: έχει νόημα να βασανιζόμαστε στο ΠΑΣΟΚ; Μήπως είναι πολύ αργά για την Δημοκρατική Αριστερά ; Γενικότερα, τι κάνουμε; Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι τα ερωτήματα αυτά είναι περιοριστικά, ότι το μέγεθος της κρίσης και το διακύβευμα- που είναι η σωτηρία της χώρας- επιβάλλει αναζήτηση ευρύτερων ακόμα και οριζόντιων λύσεων. Αυτό είναι σωστό αλλά η Ιστορία επίσης μας διδάσκει ότι χωρίς μια βασική αρχική συσπείρωση με καθαρό προσανατολισμό και σαφές ιδεολογικό και πολιτικό πλαίσιο, το ευρύτερο δύσκολα πραγματοποιείται και αν γίνει καταρρέει. Στην πολιτική το μέρος δεν αποτελεί απλώς τμήμα του όλου, προηγείται του όλου. Να μην μας φοβίζουν λοιπόν τα μεγέθη, να μας φοβίζει η παράλυση, η υπόκλιση στο αυθόρμητο, η απουσία σχεδίου. Εξ άλλου μέσα στις μεγάλες κρίσεις τα μεγέθη αλλάζουν, μεγάλα εξαερώνονται σε χρόνο μηδέν και μικρά που ξέρουν όμως τι θέλουν αναπτύσσονται ραγδαία».

Λίγα πράγματα θα άλλαζα σήμερα. Οι εξελίξεις στο ΠΑΣΟΚ φαίνεται να πλησιάζουν. Ευτυχώς φαίνεται ότι δεν είναι πολύ αργά για την Δημοκρατική Αριστερά. Προφανώς αυτό θα το επιβεβαιώσει η κάλπη αλλά η διαφοροποίηση της από τον ΣΥΡΙΖΑ και η κρίση του ΠΑΣΟΚ αφήνουν χώρο στα αριστερά της κεντροαριστεράς . Όλοι αντιλαμβάνονται ότι για την Δημοκρατική Αριστερά η κατάσταση έχει βελτιωθεί τους τελευταίους μήνες ακριβώς γιατί με το μετριοπαθές προφίλ της επωφελείται από την κινητικότητα και δίνει μια ελπίδα σε όσους θέλουν μια προοδευτική κυβέρνηση αύριο. Και στην Ευρώπη η κυβερνητική προοπτική για την κεντροαριστερά σε Γαλλία και Γερμανία- ακόμα και στην Ιταλία – αναθερμαίνει την συζήτηση και τροφοδοτεί προγραμματικές αναζητήσεις και συμπτώσεις . Εξακολουθώ να μην πιστεύω σε οριζόντιες λύσεις από ανθρώπους καλής θέλησης από όλο το πολιτικό φάσμα, πιστεύω ότι και οι κυβερνήσεις τεχνοκρατών πρέπει γρήγορα να δώσουν την θέση τους σε κυβερνήσεις νομιμοποιημένες μέσα από την λαϊκή ετυμηγορία αλλιώς αυτό που σήμερα φαντάζει σαν προσωρινή λύση αν διαιωνιστεί θα γίνει πρόβλημα για τη δημοκρατία . Ας συμφιλιωθούμε με την ιδέα ότι δεν θα έχουμε κατά πάσα πιθανότητα αυτοδύναμες κυβερνήσεις και κατά συνέπεια τα κόμματα πρέπει να μάθουν να συγκυβερνούν με συγγενείς χώρους στην βάση προγραμματικών συμφωνιών. Περισσότερο από ότι τον Ιούνιο είμαι πεισμένος ότι η λύση θα έχει προοδευτικό πρόσημο ακόμα και αν για ένα σύντομο διάστημα χρειαστεί να περάσουμε από μια κυβέρνηση ΝΔ και ΛΑΟΣ. Και ο λόγος που είναι πιθανό να περάσουμε από μια σύντομη δεξιά διακυβέρνηση είναι ότι το ΠΑΣΟΚ πολύ δύσκολα θα ανασυγκροτηθεί αξιόπιστα στο διάστημα που απομένει μέχρι τις εκλογές. Έχει να καταβάλει το τίμημα της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε, έχει ανοικτό το ζήτημα της ηγεσίας του ενώ και η ιδεολογική απίσχναση των τελευταίων επτά χρόνων δεν βοηθάει στην συγκρότηση καθαρών μετώπων στο εσωτερικό του. Όμως αργά η γρήγορα, με τον ένα η τον άλλο τρόπο, είτε ως ενιαίο ΠΑΣΟΚ είτε δίνοντας τέλος σε μια μακρόχρονη συνύπαρξη θα ανασυγκροτηθεί σε μια ισχυρή δύναμη της κεντροαριστεράς. Δεν θα εξαερωθεί ο χώρος, μπορεί να συρρικνωθεί αλλά θα είναι μια ισχυρή δύναμη. Αν έχει βγεί πιο σοφό από τις περιπέτειες θα αναζητήσει προγραμματικές συμφωνίες όπως όλη η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Και εκεί θα είναι κρίσιμος ο ρόλος μιας σύγχρονης αριστεράς με ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Εδώ πρέπει να αποδείξουμε και εμείς ότι βγήκαμε σοφότεροι από τις δικές μας περιπέτειες. Θυμάμαι σαν κακό όνειρο το Συνέδριο του ΣΥΝ το 1996 όταν ο Σημίτης ήρθε με πρόταση σχεδόν συγκυβέρνησης και εμείς αρνηθήκαμε την ευθύνη. Οι επιπτώσεις και για το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα ήταν σοβαρές γιατί περιορίστηκε στο πλαίσιο ενός διχασμένου ΠΑΣΟΚ αλλά και για τον ΣΥΝ που ακολούθησε μια πορεία σταδιακής απομάκρυνσης από τις αρχές της ανανεωτικής αριστεράς. Τώρα είμαστε σε άλλη εποχή, με άλλες απαιτήσεις και άλλα πρόσωπα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Δεν θα είναι εύκολη και σύντομη η διαδρομή μέχρι να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα της συγκρότησης μιας σύγχρονης πολυφωνικής κεντροαριστεράς. Όσοι όμως αισθανόμαστε δεσμευμένοι σε αυτή την συναρπαστική υπόθεση καλό είναι να καλλιεργούμε από σήμερα το έδαφος.

Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=6399