Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Το πολιτικό σύστημα και το μέλλον του

Αντώνης, Λιάκος

http://koindim.wordpress.com, 2012-02-17


Στην έκκληση «Για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας» υπάρχει μια φράση για την ανάγκη της αποκατάστασης του νοήματος των λέξεων στη σημερινή κρίση. Ας αρχίσουμε λοιπόν να συζητάμε το πρόβλημα αυτό, λέξη-λέξη.

Ας δούμε την έννοια του «πολιτικού συστήματος». Μιλάμε για αυτό σαν κάτι αυτόνομο και αυτοτελές, λες και είναι άσχετο με το οικονομικό σύστημα, όχι το γενικό, αλλά το συγκεκριμένο, εκείνο που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα στον τελευταίο μισό αιώνα, με τις εκβολές του τόσο στον μηντιακό κόσμο όσο και στην πολιτική. Το πολιτικό σύστημα δεν είναι αυτόνομο από τα μεγάλα συγκροτήματα που είναι πολυσθενή, εξαρτώνται δηλαδή από το παιχνίδι σε πολλά ταμπλώ. Την κρίση λοιπόν του πολιτικού συστήματος δεν μπορούμε να την καταλάβουμε παρά αν την δούμε συνολικά ως μια ριζική μετατόπιση στο εσωτερικό αυτού του συστήματος.

Ποια λοιπόν ήταν τα χαρακτηριστικά του; Η Ελλάδα μπήκε στην εποχή της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας πατώντας σε δυο βάρκες. Η μία πήγαινε μπροστά, η άλλη πίσω. Αυτή που πήγαινε μπροστά ήταν ένα ρωμαλέο διεκδικητικό κίνημα σε όλα τα πεδία, το οποίο υπήρξε συμπιεσμένο όχι μόνο στα χρόνια της Χούντας, αλλά και στην προηγούμενη μετεμφυλιακή περίοδο. Η άλλη βάρκα που πήγαινε πίσω ήταν η οικονομία, η παραγωγική οικονομία. Η μεταπολίτευση ήταν μια διαδικασία αποβιομηχάνισης, απώλειας μεγάλων μεταποιητικών μονάδων και θέσεων εργασίας.

Και πώς αυτές οι δυο βάρκες δεν απομακρύνθηκαν τόσο πολύ η μια από την άλλη, ώστε να έχουμε τη σημερινή κρίση τότε; Μέσα από δυο πολιτικές. Η πρώτη ήταν η επέκταση του κράτους. Αφενός σύστημα προμηθειών, ανάθεσης δημόσιων έργων και επιδοτήσεων, που κατευθύνονταν προς τους ισχυρούς, και έφτιαξαν νέους ισχυρούς, και, αφετέρου, επέκταση στις κρατικές θέσεις απασχόλησης και στα επιδόματα, τα οποία υποκαθιστούσαν την παραγωγική ανάπτυξη. Η δεύτερη πολιτική ήταν η επέκταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η φτηνή προσφορά χρήματος. Αν το πρώτο είναι μια εκδοχή του «κρατικοποιημένου κευνσιανισμού», το δεύτερο είναι «ιδιωτικοποιημένος κευνσιανισμός», που επωφελήθηκε βέβαια από την νομισματική ενοποίηση. Με αλλεπάλληλες λοιπόν μικρές και μεγάλες κρίσεις, ανοίγματα και περιορισμούς, το σύστημα πορεύτηκε μπρος-πίσω, τρεκλίζοντας μεν αλλά ισορροπώντας ανάμεσα στις δυο βάρκες, δηλαδή ανάμεσα στην πολιτική και την οικονομία. Ο ίδιος άλλωστε συμβιβασμός ήταν το γενικό πλαίσιο της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής πολιτικής. Καπιταλισμός και δημοκρατία, βάζοντας νερό στο κρασί τους και κρατικό γράσο στα γρανάζια τους πορεύτηκαν, με διαφορές από χώρα σε χώρα, έως την τελευταία δεκαετία του περασμένου αιώνα .

Συχνά, γίνεται λόγος για το πελατειακό σύστημα ως το χαρακτηριστικό του πολιτικού συστήματος. Η κριτική αυτή είναι μονομερής. Ανάμεσα στο οικονομικό σύστημα και στο πολιτικό ποτέ δεν υπήρχαν καθαροί κανόνες, όπου το μεν λειτουργούσε ως ιδεότυπος της δημοκρατίας και του φιλελευθερισμού, το δε με τους ανόθευτους κανόνες της αγοράς. Υπάρχει πελατειακό σύστημα κορυφών και πελατειακό σύστημα βάσης. Π.χ. στη Γερμανία και στις ΗΠΑ το πελατειακό σύστημα αφορά τις κορυφές. Υπάρχει άμεση συναλλακτική σχέση ανάμεσα στα μεγάλα corporations και στην πολιτική. Ακόμη και στην εποχή της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη, η πολιτική στηρίχτηκε σε μια συναλλαγή ανάμεσα στις συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες που εξασφάλιζαν για τον εαυτό τους προνόμια και οφέλη και στην πολιτική και στα μεγάλα οικονομικά μπλόκς. Εκείνο όμως που χαρακτηρίζει την Ελλάδα είναι ο συνδυασμός και ο κερματισμός. Πελατειακό σύστημα και κορυφών και βάσης, και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και προνομιούχες ομάδες πολιτών. Αλλά η κριτική που ασκείται τώρα στο πελατειακό σύστημα -αυτό άλλωστε σημαίνει η φιλολογία περί πολιτικού κόστους και τεχνοκρατικών λύσεων- είναι κριτική στο πελατειακό σύστημα βάσης που αφήνει άθικτο το πελατειακό σύστημα κορυφών. Τι σημαίνει αυτό; Μια μεγάλη μετατόπιση πολιτικής δύναμης, και εγκατάλειψη των συμβιβασμών της μεταπολίτευσης. Όχι πια πορεία σε δυο βάρκες.

Η ανάταξη της ελληνικής κοινωνίας είναι εξαιρετικά διακινδυνευμένη με τις πολιτικές που εφαρμόζονται και με την κρίση που συνταράζει την Ευρώπη. Αλλά οι παρεμβάσεις της τρόικας και της σημερινής υπερσυντηρητικής ηγεσία της ΕΕ, έχουν ένα μοντέλο στο μυαλό τους. Ρυθμοί ανάπτυξης 4% με κατώτατα ημερομίσθια 300-400 ευρώ το πολύ, συντάξεις τύπου επιδομάτων απορίας, ανύπαρκτες κοινωνικές ασφαλίσεις, ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, τεράστιο άνοιγμα της κοινωνικής ψαλίδας. Πλήρης δηλαδή νοτιο-ασιατικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας. Ποια πολιτική, και ποιο πολιτικό σύστημα αρμόζει σε μια τέτοια κοινωνία; Δεν χρειάζεται πολλά για να καταλάβει κανείς ότι στη σημερινή κρίση διακινδυνεύεται μαζί με τη διάλυση της κοινωνίας και η δημοκρατία ευρωπαϊκού τύπου.


Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=6567