Oι 3 νόμοι της ρομποτικής και η επόμενη ημέρα για την ΔΗΜΑΡ
Θανάσης, Μαχιάς
2012-03-18
O Ισαακ Ασίμωφ ήταν ο εισηγητής των 3 νόμων της ρομποτικής του περιγράφουν τις 3 βασικές εντολές που διέπουν και επικαθορίζουν τις ενέργειες ενός αυτόνομου ρομπότ στο μέλλον. Έχουν θεωρηθεί ότι είναι λογικά και μαθηματικά τέλειες και αψεγάδιαστες και ότι είναι το βασικό context που διέπει κάθε ανεξάρτητο και αυτόνομο ολοκληρωμένο σύστημα. Για τους μη εξοικειωμένους οι νόμοι αυτοί είναι
1. Δεν επιτρέπεται στο ρομπότ να βλάπτει άνθρωπο ή με την αδράνειά του να αφήσει να πάθει κακό
2. Το ρομπότ πρέπει να υπακούει στις διαταγές που λαμβάνονται από τον άνθρωπο, εκτός αν οι διαταγές αυτές έρχονται σε αντίθεση με τον Πρώτο Νόμο
3. Το ρομπότ πρέπει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον η φροντίδα αυτή δεν συγκρούεται με τον Πρώτο και Δεύτερο Νόμο
Παραλλάσσοντας τους 3 αυτούς νόμους μπορούμε να δούμε τους νόμους που διέπουν, ή πρέπει να διέπουν ένα υγιές κόμμα, ως συστατικό σύστημα της δημοκρατίας.
1. Δεν επιτρέπεται στο κόμμα να βλάπτει την χώρα ή με την αδράνειά του να αφήσει να πάθει κακό
2. Το κόμμα πρέπει να υπακούει στις εντολές που λαμβάνονται από τον λαό, εκτός αν οι διαταγές αυτές έρχονται σε αντίθεση με τον Πρώτο Νόμο
3. Το κόμμα πρέπει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον η φροντίδα αυτή δεν συγκρούεται με τον Πρώτο και Δεύτερο Νόμο
Πέρα από την πλάκα της υπόθεσης, ένα ισχυρό κομμάτι των αντιπαραθέσεων μέσα σε κάθε κόμμα πιστεύω ότι σχετίζεται άμεσα με αυτούς. Σε άλλους ο 3ος νόμος διαγράφεται και σε άλλους ο 3ος ισχυροποιείται και η κατάταξη αντιστρέφεται.
Είναι προφανές ότι μια από τις στρεβλώσεις της σημερινής κατάστασης στην Ελλάδα, οφείλεται στην αντιστροφή της ιεράρχησης των τριών αυτών «νόμων» από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις. Με παρόμοιο τρόπο η αντιστροφή αυτής της ιεράρχησης στα βιολογικά συστήματα σημαίνει καρκίνο ή/και εξαφάνιση.
Αλλά και ένα σχόλιο όσον αφορά τους δύο πρώτους νόμους. Αναδεικνύουν την αξία και τα πλεονεκτήματα της αντιπροσωπευτικής ως προς την άμεση δημοκρατία. Η κυβέρνηση οφείλει να δρα πολλές φορές με βάση τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα, ακόμη και αντίθετα με την λαϊκή εντολή και βούληση, και να κρίνεται συνολικά σε βάθος 4ετίας -5ετίας … και να «καταδικάζεται» …. Σε αυτό είχαμε υστέρηση, έλλειψη στην Ελλάδα (θυμίζοντας περισσότερο εποχή Αλκιβιάδη, λιγότερο Κίμωνα και καθόλου Περικλή).
Μου είναι επίσης απολύτως προφανές ότι οι διάφορες κινήσεις πολιτών και κοινής γνώμης που δημιουργούνται (από τους αγανακτισμένους μέχρι την «Ελλάδα Τώρα») και δεν διέπονται από τον 3ο νόμο, μεταμορφώνονται ή θα μεταμορφωθούν μόλις αποκτήσουν κομματική υπόσταση. Για τον λόγο αυτό πάντα θεωρούσα λάθος και φρούδες τις μεγάλες προσδοκίες που συνήθως επενδύονται σε αυτές, αλλά και άδικες τις κατηγορίες που τους εκτοξεύονται και την απογοήτευση που συνοδεύει τον μετασχηματισμό τους σε κόμμα.
Είναι άλλο τί θέλουμε ή τί πρέπει να γίνει και τελείως, μα τελείως διαφορετικό, το πώς μπορεί να γίνει ή το πώς συμβάλλουμε αποτελεσματικά στο να γίνει. Το πρώτο είναι σχετικά ευκολότερο (και τα παιδιά μου αυτό κάνουν), … είναι η κοινή γνώμη. Το δεύτερο είναι δύσκολο, πολύ δύσκολο, ιδίως αν είναι υπό την αίρεση των τριών νόμων. Είναι η υγιής κομματική παρέμβαση και συχνά δεν εμπεριέχει ούτε ανταμοιβή ούτε δικαίωση.
Οι διαφορετικές προτάσεις και στάσεις που εκφράστηκαν στην ΔΗΜΑΡ για την κυβέρνηση Παπαδήμου και πάντα με βάση το παραπάνω πλαίσιο, δείχνουν καθαρά δύο αντίρροπες «σχολές», που θα μπορούσαν να «οριστούν» μέσω της στάσης τους ως προς την κυβέρνηση Παπαδήμου. Αποτιμώντας την κάθε μία, μπορούμε σήμερα, εκ του αποτελέσματος να δούμε ότι, όσον αφορά την πρώτη
1. Η κυβέρνηση Παπαδήμου πέτυχε στον κεντρικό της στόχο. Σε σημαντικό βαθμό φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο. Τα κόμματα μπορούν να κινηθούν ανετότερα αφού μια σειρά από αντι-λαϊκά μέτρα έχουν παρθεί και διαφαίνεται για πρώτη φορά μια αλλαγή στους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ευρώπη. Δεν θεωρώ άμοιρη της παρουσίας του Παπαδήμου στη σύμπτυξη ενός ευρωπαϊκού μετώπου του νότου (και όχι μόνο) για την ανάπτυξη. Μια σειρά από διαρθρωτικά μέτρα ψηφίστηκαν (δυστυχώς περιορισμένα). Τα σενάρια για επιτυχία της ακροδεξιάς δεν φαίνεται ότι δικαιώθηκαν και έχουμε να κάνουμε σήμερα με μια κατακερματισμένη ακροδεξιά (καλό ή κακό θα φανεί στο μέλλον). Για την θρυλούμενη ανάπτυξη η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων υπάρχει δρόμος λαμπρός, ιδίως με την διαφαινόμενη «αναπτυξιακή» μεταβολή στην Ευρωπαϊκή πολιτική. Στα παραπάνω δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε άμεση συμμετοχή. Όμως η τοποθέτηση σημαντικού μέρους της Κ.Ε. υπέρ της κυβέρνησης Παπαδήμου, επηρέασε καθοριστικά την στάση και την πολιτική μας και συνετέλεσε τα μέγιστα στο να αναδειχθούμε σοβαρή εναλλακτική κεντρική πολιτική δύναμη (εν μέρει πατώντας σε δύο βάρκες).
Όσον αφορά την δεύτερη
2. Είναι φανερό ότι και μόνο από τα αποτελέσματα του ΛΑΟΣ ότι κομματικά η επιλογή δεν θα είχε τα σημερινά κέρδη που εμφανίζουμε. Η συνεισφορά της ΔΗΜΑΡ θα ήταν περιορισμένη και συμβολική δεδομένου ότι δεν είχε την δύναμη για ουσιαστική παρέμβαση στις πολιτικές που εφαρμόστηκαν. Το γεγονός ότι η ΔΗΜΑΡ δεν αντλούσε δύναμη από μια απευθείας λαϊκή εντολή, σε συνδυασμό με τον περιορισμένο χρόνο της κυβέρνησης ενισχύουν τα παραπάνω. Οι αριστερές εναλλακτικές λύσεις θα είχαν «καεί» ίσως άκαιρα. Σε κάθε περίπτωση μπορεί ο οποιοσδήποτε να ισχυριστεί βάσιμα, ότι το κύριο βάρος και κόστος των μέτρων (σε μια κυβέρνηση χωρίς βάθος χρόνου), θα έπρεπε να αναλάβουν αυτοί (μέσω της κυβέρνησης Παπαδήμου) που είχαν την κύρια ευθύνη που φτάσαμε στην σημερινή κατάσταση, ιδίως αφού η συμμετοχή μας δεν θα προσέθετε ουσιαστικά και αριθμητικά τίποτα.
Η μεγαλύτερη ανησυχία πηγάζει από το γεγονός ότι η δεύτερη στάση ΔΕΝ χρησιμοποιεί την παραπάνω επιχειρηματολογία., … και ταυτόχρονα μοιάζει να ξεχνά ότι ο Ανανεωτικό χώρος υπάρχει ακόμη σήμερα, ακριβώς επειδή διέφερε από όλους τους άλλους, επειδή ποτέ (συνήθως) δεν απέφευγε τα δύσκολα. Αν μεν η επιλογή (μη ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών) δεν έγινε με κομματικά κριτήρια, αλλά εν αναμονή μια καλύτερης θέσης για φανούμε χρήσιμοι στη χώρα και τον λαό της … καλώς. Αν η επιλογή αυτή έγινε επειδή τα μέτρα έπρεπε να αποφασιστούν από τους υπεύθυνους για την σημερινή κατάσταση – να το συζητήσουμε επίσης. Αν όμως όχι …
Πιστεύω ότι οι δύο αυτές «σχολές» σκέψεις είναι πλήρως συμπληρωματικές. Είναι ένα πολύ καλό δείγμα ότι στην πολιτική δεν υπάρχει Άσπρο – Μαύρο, καλός ή κακός … αλλά επιλογές, χωρίς ενοχοποίηση των αντίθετων απόψεων. Οι μεν «φαίνεται» να προβάλλουν άμεσα και ίσως συχνά άκαιρα την ανάληψη ευθυνών, οι δε «φαίνεται» να τις απωθούν στο μέλλον ελπίζοντας να τις ξορκίσουν και ίσως να τις αποφύγουν. Είναι άμεση ανάγκη να αυτά τα δύο συντεθούν.
Ο μόνος δρόμος είναι αυτός που πάντα ανίχνευε η Ανανεωτική Αριστερά: Να ξεκαθαρίσει το τί εμείς θέλουμε να γίνει, το πώς θα το επιτύχουμε και όχι επιλέγουμε το ναι ή όχι σε αυτά που κάνουν άλλοι.
Νομίζω ότι 4 σημεία για μένα είναι καθαρά
1. Είναι εξαιρετικά πιθανό (και κατά την γνώμη μου επιδιωκόμενο) να αναλάβουμε ή και να ΑΝΑΓΚΑΣΤΟΥΜΕ να αναλάβουμε κυβερνητικές ευθύνες.
2. Το σημερινό αναγκαστικό περιβάλλον στο οποίο θα πρέπει να κινηθεί η επόμενη κυβέρνηση, μπορεί να αξιοποιηθεί για να περιορίσει το κόστος και την φθορά, δεδομένου ότι πρέπει να παρθούν κυρίως μέτρα διαρθρωτικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα. Η κυβέρνηση Παπαδήμου δημιούργησε νέες δυνατότητες, αφού έκανε με περισσή επιτυχία την «βρώμικη» δουλειά. Είτε θέλουμε να το πούμε φωναχτά, είτε να το αρνηθούμε, είναι μια πραγματικότητα που θα πρέπει να αξιοποιήσουμε.
3. Η πιθανή ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών θα πρέπει να εξασφαλίζει την δυνατότητα εφαρμογής της πολιτικής μας (βάθος χρόνου, δυνατότητα καθορισμού και «επιβολής» ορισμένων τουλάχιστον των πολιτικών μας). Με άλλα λόγια αυτό που λέμε «προγραμματική συμφωνία» (π.χ. γραφειοκρατία – επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης – φοροδιαφυγή – άμεση απόλυση των επίορκων δημόσιων υπαλλήλων). Η αντιπροσωπευτική μας (και όχι άμεση) δημοκρατία, σοφά, δίνει μια τετραετία εφαρμογής της πολιτικής, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα συνολικής αποτίμησης του αποτελέσματος και όχι θυμικές αντιδράσεις.
4. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει με ρεαλισμό να «προετοιμάζουμε» τον κόσμο για το τί θα συμβεί, ώστε να μην βρεθούμε σε μια ανάλογη θέση με το «λεφτά υπάρχουν». Φοβάμαι ότι ετοιμαζόμαστε να επαναλαμβάνουμε το ίδιο λάθος. (Τι ακριβώς σημαίνουν οι κατηγορηματικές δηλώσεις ότι δεν θα συμμετάσχουμε σε μια κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. ΑΛΛΑ? Αν δεν σχηματίζεται κυβέρνηση … προτείνουμε ξανά εκλογές?)
Ποιο είναι το σημερινό πολιτικό πλαίσιο;
1. Κάθε κυβερνητικό σχήμα θα κινηθεί στα πλαίσια της δανειακής σύμβασης. Η θέση μας ότι δεσμευόμαστε από τις διεθνείς συμφωνίες της χώρας είναι τίμια, ρεαλιστική και οφείλουμε να την επικοινωνήσουμε με καθαρότητα. Η θέση αυτή σημαίνει μέτωπο απέναντι στην κυρίαρχη άποψη που έχει εντυπωθεί στην κοινή γνώμη, … ότι ΔΕΝ φταίνε οι κυβερνητικές πολιτικές, αλλά για όλα το μνημόνιο. Οι μεν «μνημονιακές» δυνάμεις αποδίδουν στο μνημόνιο τις πολιτικές τους, οι δε «αντι-μνημονιακές» δυνάμεις ουσιαστικά καταλογίζουν στους άλλους 1 και μόνο 1 λάθος: ότι ψήφισαν το μνημόνιο και όλα τα άλλα … απορρέουν από αυτό. Μια κατάσταση που θυμίζει πολύ το ζήτημα της ένταξής μας στην ΕΟΚ προ 30 ετών. Για να παραλλάξω ένα παλιό σύνθημα του ΚΚΕεσ «Βρέχει, Βρέχει φταίει το Μνημόνιο». Όμως οι πολιτικές που ασκούνται έχουν χρώμα και οφείλουμε να το καταδείξουμε όπως κάναμε π.χ. με το ασφαλιστικό. Η απουσία ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων και ο βιαστικός, ανορθολογικός πρόχειρος και κοινωνικά άδικος τρόπος όσων σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν ήταν σε σημαντικό ποσοστό υπεύθυνος για τα νέα σημερινά οικονομικά μέτρα. Το υπόλοιπο ποσοστό οφείλεται στον κακό συσχετισμό δυνάμεων στην Ε.Ε.
2. Ταυτόχρονα το κοινωνικό περιβάλλον επιδεινώνεται επικίνδυνα: παιδιά πεινάνε στα σχολεία, τα συσσίτια αυξάνονται, άνθρωποι ψάχνουν τα σκουπίδια για φαΐ. Σε αυτό το περιβάλλον, η αγανάκτηση και οι κίνδυνοι για την δημοκρατία αυξάνονται. Ο «αντιμνημονιακός» διαχωρισμός είναι εύπεπτος, ιδίως όταν συνδυάζεται με το αίσθημα των προδοτών – μνημονιακών. Αυτό είναι το 2ο πραγματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο καλούμαστε να ασκήσουμε πολιτική. Δεν μπορούμε ούτε να το αρνούμαστε ούτε να κλείνουμε τα μάτια σε αυτό. Ούτε να κάνουμε τεχνοκρατικά σχέδια «επί χάρτου».
3. Οφείλουμε να απορρίψουμε τον ατέρμονα διάλογο υπέρ ή κατά του μνημονίου. Αρχίζει να έχει αξία μόνο για τα καφενεία και πλέον μόνο επικουρικά. Η Ανανεωτική αριστερά δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη, ούτε να ταυτιστεί με αυτό το δίπολο. Δεν μπορεί ούτε να μην αναγνωρίζει το «αναγκαστικό» πλαίσιο μέσα στο οποίο οφείλουμε να κινηθούμε (έστω και αν για λόγους αυτοσυντήρησης οφείλει να τηρεί αποστάσεις), ούτε να περιμένει την αλλαγή συσχετισμών δυνάμεων στην Ε.Ε. (νέα Σοβιετία?) για να δράσει και να προτείνει πολιτικές που θα ανακουφίσουν τους σημερινούς αναξιοπαθούντες. Ταυτόχρονα οι προσπάθειες για αλλαγή στους συσχετισμούς και τις πολιτικές στην Ε.Ε. είναι όχι απλό συμπλήρωμα, αλλά κύριο συστατικό στοιχείο αυτής της πολιτικής
4. Να απεμπλακούμε επομένως, άμεσα από το δίπολο ΝΑΙ-ΟΧΙ στο μνημόνιο, και έτσι να παίξουμε κεντρικό ρόλο στην πολιτική σκηνή. Να καταδείξουμε, ότι και μέσα σε αυτό το αναγκαστικό πλαίσιο, και ίσα-ίσα λόγω αυτού, οφείλουν να γίνουν άμεσα, σχεδιασμένες και ΟΧΙ πρόχειρες μεταρρυθμίσεις, να ασκηθούν δίκαιες και κοινωνικά ευαίσθητες πολιτικές και ότι έχουμε την πολιτική βούληση να τις βγάλουμε («εν δυνάμει») σε πέρας. Η κατηγορία για «επαμφοτερίζουσα» πολιτική είναι αναμενόμενη, όπως και για κάθε πολιτική που αρνείται τα υποτιθέμενα «κυρίαρχα» διλήμματα.
Κανείς όμως σήμερα δεν πρέπει (δυστυχώς όμως μπορεί) να κρύβεται. Οφείλουμε να πράξουμε τα μέγιστα για την άσκηση των κατά την γνώμη μας σωστών πολιτικών. Και αυτό οφείλει να γίνει άμεσα και με την συμμετοχή της στα κυβερνητικά σχήματα και να καθορίσει τις πολιτικές. Για τον λόγο αυτόν υπάρχουμε.
Θανάσης Μαχιάς
Υ.Γ. Επειδή συχνά το πώς θα πούμε κάτι, επισκιάζει το τί πρέπει να πούμε, θέλω να παραπέμψω σε μια εξαίρετη κατά την γνώμη μου παρέμβαση στο «μήκος κύματος» των παραπάνω. http://www.dimarkritis.gr/2012/03/blog-post_10.html
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=6645