Η Ελλάδα ως πεδίο βολής

(Το φάντασμα της βίας στη Δημοκρατία)

Γιάννης, Πανούσης

Ημερησία, 2013-01-19

Η κρίση της Δημοκρατίας ή ακόμη και τα λάθη της δεν νομιμοποιούν την ένοπλη κατάλυσή της από αυτόκλητους σωτήρες.

Η διαφωνία είναι προφανώς συστατικό στοιχείο της Δημοκρατίας.

Καμία όμως διαφωνία δεν νομιμοποιείται να μετουσιωθεί σε «ένοπλη βία» για να λύσει τις διαφορές της με τη Δημοκρατία.

Στις δημοκρατίες η (αυτο)νομιμοποίηση και η (αυτο)απονομιμοποίηση της βίας δεν εξαρτάται από τους καλούς σκοπούς και «τους καλούς σκοτωμούς».

Το ερώτημα «Με το νόμο ή με το αίμα;» θέτει εκ νέου τα όρια της αυτοδικίας, αλλά κυρίως αφήνει περιθώρια παρερμηνείας και μετατροπής της λαϊκής οργής σε εγκληματική συμπεριφορά και την κοινωνία σε «ζούγκλα επιβίωσης».

Η Δημοκρατία δεν (πρέπει να) φοβάται τους εχθρούς της, όμως η καθολική άρνηση της νομιμότητας και ο μη-σεβασμός στις ελευθερίες των άλλων από τη μία και οι θεσμικές παρεκκλίσεις από την άλλη διευρύνουν ένθεν κακείθεν τα όρια της ανοχής και καθιστούν τη Δημοκρατία ευάλωτη και την κοινωνία αμήχανη (και αβοήθητη).

Η κουλτούρα της ανυπακοής δεν είναι νοητό να συγκρούεται στο διηνεκές με την κουλτούρα της εμπιστοσύνης.

Η κρίση της πολιτικής νομιμοποίησης του Κράτους δεν νομιμοποιεί το κοινό έγκλημα (με οποιονδήποτε μανδύα) ως μορφή αντίστασης.

Ένα πάντως είναι βέβαιο.

Η «ένοπλη» κοινωνική ή πολιτική αμφισβήτηση έχει συχνά ως αποτέλεσμα μια ελευθερία χωρίς ευθύνη, δηλαδή ένα μόνιμο σύνδρομο εξεγέρσεως ως μετεμφυλιακό ή μεταπολιτευτικό κατάλοιπο, που δεν συνάδει με το δημοκρατικό σύστημα, αλλά και δεν είναι ποτέ απελευθερωτικό.

Ακόμα κι αν η Δημοκρατία δεν μπορεί να προστατευθεί από τον εαυτό της πρέπει ως κοινωνία να συμφωνήσουμε ότι οι ελεύθερες κοινωνίες δεν αμφισβητούνται ενόπλως, ότι οι επιλογές εν ελευθερία συνιστούν τρόπο ζωής, προσωπικής και κοινωνικής, ότι «η δημοκρατική ελευθερία δεν σημαίνει αναρχία, αλλά ελευθερία που γεννάει την τάξη» και τέλος ότι «αποδειχθήκαμε αδύναμοι στο να διαχειριστούμε την ελευθερία μας».

Η βία επιφέρει αλλοιώσεις στα νοήματα της ελευθερίας και των δικαιωμάτων, στις χρήσεις και καταχρήσεις, στην επιδείνωση και όχι στη βελτίωση της ζωής του κοινωνικού συνόλου.

Η κοινωνική ελευθερία προϋποθέτει νομικό οπλισμό δικαιωμάτων και ελεύθερη δραστηριότητα του ενός που δεν εμποδίζει την ελεύθερη δραστηριότητα του άλλου ή του συνόλου.

Δεν μπορεί συνεπώς η ελευθερία να είναι χωρίς όρια και χωρίς ρυθμιστή διότι τότε η κοινωνική ελευθερία αρνείται το κοινωνικό συμβόλαιο και οδηγεί σε χαοτικές καταστάσεις ανελευθερίας.

Η καταξίωση των «τρομοκρατών» και της δράσης τους μπορεί να υπερβαίνει τις σχέσεις με τις μάζες και ν’ απομακρύνεται από τα οράματα; Σε καταφατική απάντηση η τρομοκρατία διατρέχει τον κίνδυνο να μην είναι πλέον «το όπλο των αδυνάτων», αλλά το επιχείρημα «των αντιτρομοκρατικών δυνάμεων» που εντάσσουν την πολιτική δράση στο ίδιο επίπεδο με τα ναρκωτικά και το έγκλημα.

Η ελευθερία δεν προκύπτει ποτέ μέσα από καθεστώτα τρόμου. Αυτή η διαπίστωση θέτει όρους και όρια σε όλους (όπως αυτά της αναλογίας μέσου-σκοπού).

Το ερώτημα που τίθεται είναι όχι τόσο το αν «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», αλλά το «ποιος αγιάζει το σκοπό».

Η φτώχεια, ο αποκλεισμός, η περιθωριοποίηση, η απόγνωση αποτελούν βάσιμους λόγους για μια ειρηνική επανάσταση του λαού.

Δικαιολογεί όμως και την «υφαρπαγή» της αγανάκτησης από μια μερίδα αυτόκλητων υπερασπιστών, οι οποίοι χωρίς τη γνώμη ή τη συναίνεση του λαού (ως προς τη στρατηγική και τους στόχους) προβαίνουν σε τρομοκρατικές ενέργειες;

Η πολιτική εμπεριέχει την έννοια της σύγκρουσης, του πολέμιου εχθρού. Οι εχθροί του πολιτεύματος δεν είναι όσοι έχουν αντίθετες ιδέες, αλλά όσοι προβαίνουν σε ανατρεπτικές πράξεις, όσοι εμπίπτουν στο πεδίο του «πολιτικού» ποινικού δικαίου.

Από τη μια η εξέγερση που αγιάζει τα μέσα των «τρομοκρατών» κι από την άλλη η Raison d’ Etat της εξουσίας μπαίνουν σε μια «λογική μονομαχίας». Αυτή η μονομαχία δεν διεξάγεται στη βάση του Καλού και του Κακού, αλλά εκφράζει δύο διαφορετικές απαντήσεις στην πολιτική και κοινωνική αλλαγή. Η πολλές φορές δημαγωγική αντίθεση περί την ουσία της δημοκρατίας (παρόλο που η τρομοκρατία, ενώ είναι απόλυτη στην καταστροφή της υπάρχουσας τάξης, παρουσιάζεται σχετική ως προς το μοντέλο της προτεινόμενης κοινωνίας) συνιστά τη βάση της σύγκρουσης.

Η βίαιη πολιτική αντίδραση στο ισχύον κοινωνικοπολιτικό καθεστώς θεμελιώνεται σε μια έντονη δογματικότητα ως προς την αυθεντικότητα του δικού τους «μοντέλου», σε μια αναγωγή της σκοπιμότητάς τους σε επερχόμενη (και επιβαλλόμενη) νομιμότητα.

Δεν πρόκειται πάντοτε για ενέργεια συνείδησης (καλό-κακό), αλλά για ενέργειες πεποίθησης (ορθό-λάθος), αφού έχει προηγηθεί μια πολιτική εκτίμηση και έχει χαραχθεί μια πολιτική γραμμή.

Μπορεί η τρομοκρατία να είναι η γλώσσα (και η πράξη) του να σε προσέξουν, αυτή όμως η διαδικασία δεν «μετριέται» μόνο από το σκοπό της, αλλά και από την κλίμακα των θυμάτων της.

Και ως θύματα δεν εννοώ μόνο τους ζωντανούς στόχους, αλλά και το σύνολο των προσβαλλόμενων ή τιθέμενων σε κίνδυνο υλικών και άυλων αγαθών των πολιτών.

Μερικοί πιστεύουν ότι πρέπει να ταυτίσουν την απειλή και το φόβο που ασκεί η Τρομοκρατία με την πολιτική αλλαγή (ανεξάρτητα από κίνητρα, θύματα και δράσεις).

Επειδή όμως η έννοια και το περιεχόμενο της «πολιτικής αλλαγής» εναπόκειται και στην πολιτική ορθότητα των ερμηνευτών, αυτή η οριοθέτηση περισσότερο θολώνει παρά ξεκαθαρίζει το πεδίο.

Γι’ αυτό και η ρήξη δεν πρέπει ν’ αποτελεί βίαιο γεγονός μικρής ομάδας στο πλαίσιο έκτακτων περιστάσεων, αλλά να εκφράζει μια σταθερή λαϊκή πολιτική αντίληψη στόχων και επιδιώξεων, ιστορίας και πραγματικότητας, στρατηγικής και τακτικής.

Η «ένοπλη» κοινωνική ή πολιτική αμφισβήτηση έχει συχνά ως αποτέλεσμα μια ελευθερία χωρίς ευθύνη, δηλαδή ένα μόνιμο σύνδρομο εξεγέρσεως ως μετεμφυλιακό ή μεταπολιτευτικό κατάλοιπο, που δεν συνάδει με το δημοκρατικό σύστημα, αλλά και δεν είναι ποτέ απελευθερωτικό

Ακόμα κι αν η Δημοκρατία δεν μπορεί να προστατευθεί από τον εαυτό της, πρέπει ως κοινωνία να συμφωνήσουμε ότι οι ελεύθερες κοινωνίες δεν αμφισβητούνται ενόπλως

Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=6936