Έσπειρε ανέμους, θέρισε τη θύελλα της 15ης Ιουλίου
Μακάριος, Δρουσιώτης
Ελευθεροτυπία, 2005-07-15
Σαν σήμερα, πριν από 31 χρόνια, η χούντα του Ιωαννίδη σε συνεργασία με την ΕΟΚΑ Β’ ανέτρεψε την κυβέρνηση του προέδρου Μακαρίου και έδωσε την αφορμή στην Τουρκία να εισβάλει στην Κύπρο.
Δίκαια, η πράξη αυτή της χούντας θεωρείται η απαρχή των δεινών της Κύπρου και η κακοδαιμονία της Ελλάδας.
Τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα, υποχρεωτικά, αναλώνουν τις δυνάμεις τους -ανθρώπινο δυναμικό και πόρους- στην αντιπαράθεση με την Τουρκία.
’Αλλη θα ήταν σήμερα η μοίρα της Κύπρου και διαφορετική η θέση της Ελλάδας στον κόσμο χωρίς το 1974.
Είναι, συνεπώς, δικαιολογημένη η οργή που επαναλαμβάνεται κάθε Ιούλιο εις βάρος του καθεστώτος της επταετίας στην Ελλάδα και των οργάνων του στην Κύπρο, μέσα από τις επετειακές διακηρύξεις των πολιτικών κομμάτων και των οργανώσεων.
Ωστόσο, ύστερα από τρεις δεκαετίες οργής θα πρέπει να βρούμε το κουράγιο να διαβάσουμε την Ιστορία μακριά από τους συναισθηματισμούς του 1974.
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου δεν ήταν μια απλή απονενοημένη ενέργεια μιας ομάδας παραφρόνων αξιωματικών, οι οποίοι στο ξαφνικά αποφάσισαν να ανατρέψουν τον Μακάριο.
Η χούντα πίστευε ότι με το πραξικόπημα εξυπηρετούσε τα «εθνικά συμφέροντα» της Ελλάδας και της Κύπρου.
Η ρίζα του κακού δεν είναι αυτό καθ’ εαυτό το πραξικόπημα, αλλά η επικράτηση της αντίληψης πως οι ελληνοτουρκικές διαφορές στην Κύπρο θα μπορούσαν να επιλυθούν με δυναμικά μέσα.
Αυτή την αντίληψη δεν την είχαν μόνο οι χουντικοί.
Απλώς οι στρατιωτικοί, πολιτικά αφελείς και αδαείς ως προς τις γεωπολιτικές ισορροπίες της εποχής, δεν ήταν σε θέση να κατανοήσουν το αυτονόητο: ότι μια ενέργεια όπως το πραξικόπημα θα προκαλούσε την αντίδραση της Τουρκίας και πως σε έναν πιθανό ελληνοτουρκικό πόλεμο η Ελλάδα θα ήταν ηττημένη.
Όταν ο Ιωαννίδης αποφάσιζε να ανατρέψει τον Μακάριο, πίστευε, προφανώς, ότι είχε το ηθικό δικαίωμα να το πράξει.
Διότι 10 χρόνια προηγουμένως, το 1964, του είχε ανατεθεί από την ελληνοκυπριακή ηγεσία να καταρτίσει τα επιτελικά σχέδια σε έναν τοπικό πόλεμο με τους τουρκοκύπριους.
Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν αυτός που ενίσχυσε το 1963 την οργάνωση «Ακρίτας» του Γιωρκάτζη -που ιδρύθηκε με τις ευλογίες του Μακάριου- με οπλισμό και μέσα, ενώ όλα σχεδόν τα στελέχη του ΙΔΕΑ υπηρέτησαν το 1964 στην Κύπρο.
Η 15η Ιουλίου 1974 υπήρξε, λοιπόν, το αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών της σύγκρουσης.
Η εισβολή της 20ής Ιουλίου θα μπορούσε να γίνει στις 5 Ιουνίου 1964, όπως το είχαν αποφασίσει οι Τούρκοι.
Θα μπορούσε, επίσης, να γίνει τον Αύγουστο του 1964, όταν ο Μακάριος με τον Γρίβα -σε αντίθεση με τα όσα συμφώνησαν με τον Γ. Παπανδρέου- προκάλεσαν τη σύγκρουση στην Τυλληρία.
Η Τουρκία είχε άλλη μια ευκαιρία το 1967, με αφορμή τις μάχες της Κοφίνου, και θα είχε άλλη μια το 1970, εάν πετύχαινε το πραξικόπημα του Γιωρκάτζη, ο οποίος αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Μακάριο.
Θεωρούμε δεδομένο ότι η Τουρκία αναζητούσε μια ευκαιρία να εισβάλει στην Κύπρο και προσπαθούσε να τη δημιουργήσει.
Η ευθύνη των ηγετών της Κύπρου -κατά κύριο λόγο- και της Ελλάδας, ήταν να διαγνώσουν σωστά αυτό το θανάσιμο κίνδυνο, να μετρήσουν τις δυνάμεις τους και να σχεδιάσουν ανάλογα την πολιτική τους.
Έκαναν ακριβώς το αντίθετο...
Ο Μακάριος θεωρείται το μεγάλο θύμα της χούντας, διότι αποπειράθηκαν πολλές φορές να τον δολοφονήσουν και τελικά τον ανέτρεψαν με πραξικόπημα.
Ο Μακάριος θεωρείται ότι ήταν το εμπόδιο στη διχοτόμηση και για το λόγο αυτό του έκαναν το πραξικόπημα.
Η εκτίμηση αυτή δεν είναι απολύτως λανθασμένη.
Όμως είναι αρκετά επιφανειακή για να καθοδηγεί την πολιτική μας κρίση, τριάντα χρόνια μετά το 1974.
Μια βαθύτερη ανάλυση της πολιτικής κατάστασης στην Κύπρο, της περιόδου από το 1960 μέχρι το 1974, καταδεικνύει ότι ο Μακάριος έσπειρε ανέμους και θέρισε τη θύελλα της 15ης Ιουλίου.
Το πραξικόπημα και η εισβολή που ακολούθησε ήταν η συνέπεια της επιλογής της σύγκρουσης και όχι μια στιγμιαία πράξη μιας χούφτας αφρόνων, όπως μας υποδεικνύουν τα τετριμμένα μηνύματα των ημερών.
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=715