Καθώς πλησιάζει το τέλος του δεύτερου Μνημονίου και της τρέχουσας δανειακής σύμβασης, το ερώτημα είναι τι θα γίνει μετά. Τέλειωσαν τα Μνημόνια και μαζί τους η λιτότητα; Εχει ενδιαφέρον ότι η δημόσια συζήτηση παραμένει εσωστρεφής παραβλέποντας εξοργιστικά το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και την εξέλιξή του. Τείνει να απαντήσει στο ερώτημα με ευχές και επιθυμίες (ή φόβους). Ομως παγκοσμιοποίηση, ευρωπαϊκή ενοποίηση και ιδίως νομισματική ένωση ορίζουν πλέον ολοένα και περισσότερο το πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί μια εθνική κυβέρνηση να κινηθεί. Θέτουν όρια αλλά και προσφέρουν ευκαιρίες.
Ας δεχθούμε ότι η Ελλάδα δεν εγκαταλείπει την ευρωζώνη. Οτι μια νέα δανειακή σύμβαση καλύπτει το δημοσιονομικό κενό και ότι δίνονται διευκολύνσεις για την αποπληρωμή των δανείων, δηλαδή μετατίθεται το βάρος στις επόμενες γενιές. Και ας δεχθούμε ότι δεν υπογράφει η κυβέρνηση ένα νέο Μνημόνιο του ίδιου τύπου όπως τα προηγούμενα. Ούτε η αξιωματική αντιπολίτευση αν γίνει κυβέρνηση. Τέλειωσαν τότε οι περιορισμοί, η λιτότητα, τα βάσανα;
Οχι, γιατί στο μεταξύ έχει αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο στην ΕΕ και ειδικά στην ευρωζώνη. Είναι πιο περιοριστικό από ό,τι πριν από το 2010. Τότε υπήρχε χαλαρός «συντονισμός» σε ζητήματα δημοσιονομικής και γενικότερης οικονομικής πολιτικής. Οι κυβερνήσεις μπορούσαν να αγνοούν γνώμες, ιδέες, προειδοποιήσεις, συστάσεις τρίτων και, φυσικά, τους κανόνες του παιγνιδιού. Ε, λοιπόν, από το 2014 θα βρεθούμε σε μια διαφορετική ΕΕ και ευρωζώνη - υπό τον όρο πάντοτε ότι παραμένουμε μέλη τους και δεν προσχωρούμε, ας πούμε, στον αραβικό σύνδεσμο!
Οι σπουδαιότερες αλλαγές συνιστούν έναν νέο κορσέ για κάθε εθνική κυβέρνηση. Ηδη, σήμερα, αλλά και μετά το Μνημόνιο (μέσα 2014), το ελληνικό πολιτικό σύστημα θα κινείται με βάση τους νέους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας και συντονισμού της οικονομικής πολιτικής. Επομένως, η συζήτηση αν θα υπάρξει νέο Μνημόνιο ή όχι είναι εν μέρει παραπλανητική. Μένοντας στην ΕΕ και στην ευρωζώνη κάθε ελληνική κυβέρνηση πρέπει:
- να τηρεί τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και να καθορίζει μεσοπρόθεσμους στόχους,
- να εφαρμόζει πολιτικές που οδηγούν σε διατηρήσιμα αποτελέσματα (λέγε μεταρρυθμίσεις),
- να προβλέπει με νόμο μηχανισμό αυτόματης διόρθωσης τυχόν αποκλίσεων από δημοσιονομικούς στόχους.
Επίσης,
- η πορεία θα ελέγχεται στενότερα από την Επιτροπή με την οποία η κυβέρνηση θα πρέπει να συμφωνεί,
- «πρόγραμμα δημοσιονομικής και οικονομικής εταιρικής σχέσης»,
- ο προϋπολογισμός να ελέγχεται από ανεξάρτητες Αρχές.
Αν η ελληνική κυβέρνηση απορρίψει την ιδέα ενός νέου Μνημονίου, που πιθανόν θα ήταν από συμβολική άποψη και μόνο σημαντικό βήμα, πάλι θα βρεθεί μπροστά σε μια νέα κατάσταση συλλογικής πειθαρχίας. Το ίδιο θα γίνει και με μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Η τελευταία πρέπει να λάβει υπόψη ότι αν δεν συνεχίσουμε την προσπάθεια προσαρμογής, βελτιώνοντάς τη βεβαίως, τότε το λόγο θα έχουν οι αγορές! Δεν θέλω ούτε να σκέπτομαι τι θα μπορούσε τότε να συμβεί.
Τα επόμενα χρόνια, περίπου έως το 2020, η χώρα θα εξακολουθήσει να πληρώνει τον λογαριασμό των προηγούμενων δεκαετιών λαϊκιστικής ευφορίας πάνω σε ολοένα και πιο σαθρές παραγωγικές βάσεις, με δυσλειτουργικούς θεσμούς και προσοδοθηρικές συμπεριφορές. Θα περάσουμε την κοιλάδα των δακρύων για να ολοκληρωθούν οι αναγκαίες αλλαγές και να εισέλθουμε σε τροχιά σταθερής ανάπτυξης.
Θετικότερα τώρα, το ερώτημα είναι αν μπορεί η πολιτική μας να βελτιωθεί επεξεργαζόμενη ένα εθνικό σχέδιο για την ανάπτυξη (ή παραγωγική ανασυγκρότηση) εντός του πλαισίου της ΕΕ και της ευρωζώνης. Γνώση και ιδέες υπάρχουν. Θα ξεπεράσει όμως τις δυνάμεις της αδράνειας σε μόνιμη και σταθερή βάση;
Το νέο πλαίσιο προσφέρει όχι μόνο περιορισμούς, αλλά και ευκαιρίες. Στην ΕΕ συζητούν ήδη τα επόμενα βήματα που μας ευνοούν. Εντάσσονται στη λογική τής βήμα προς βήμα περαιτέρω ολοκλήρωσης, που είναι η μεταπολεμική στρατηγική επιλογή της ΕΕ. Ενδεικτικά μόνο σημειώνω ότι αλλάζει ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, ολοκληρώνεται η τραπεζική ένωση (που, μεταξύ άλλων, προβλέπει κοινή εγγύηση των καταθέσεων), τροποποιούνται οι πολιτικές για τα χρέη, πράγμα που συνεπάγεται περισσότερη αλληλεγγύη, αυξάνονται οι χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.ά.
Ορισμένα από τα μέτρα αυτά συνιστούν συστατικά της ομοσπονδιοποίησης. Αυτή δεν υποστήριζαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις έως σήμερα; Αλλά οι προϋποθέσεις για να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες πρέπει να εκπληρωθούν εδώ.
Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=7368