Ποιος πολιτισμός; Θεσμοί και πολιτιστική πολιτική σε δύσκολους καιρούς

Χαιρετισμός στην εκδήλωση του Τομέα Πολιτισμού της ΔΗΜΑΡ

Φώτης, Κουβέλης

2013-12-05

Σας καλωσορίζω όλες και όλους απόψε σε μια συνάντηση που φιλοδοξεί να είναι κάτι παραπάνω από μια προσυνεδριακή κομματική συγκέντρωση.

Με πολλούς από εσάς έχουμε άλλωστε συναντηθεί ήδη από την ιδρυτική μας διακήρυξη, όταν το βάρος των υπογραφών σας και κυρίως η θετική σας ανταπόκριση για το κοινό μας εγχείρημα, μας ενθάρρυνε για να χαράξουμε το δρόμο της αυτόνομης πολιτικής μας πορείας. Με άλλους, βρεθήκαμε στην πορεία : στο στοίχημα της αλλαγής σελίδας στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην υποστήριξη του δημόσιου πανεπιστημίου, στις εκδηλώσεις μας γύρω από τον πολιτισμό και την καλλιτεχνική δημιουργία.

Η συλλογικότητα αυτή, που φτιάχτηκε με δεσμούς φιλίας, συνεργασίας και εμπιστοσύνης, παραπέμπει βέβαια στο συμβολικό κεφάλαιο που έρχεται από το παρελθόν της ανανεωτικής αριστεράς, αλλά εδράζεται στην κοινή μας διαπίστωση πως η κρίση που δοκιμάζει την κοινωνία και τη χώρα απαιτεί τη συστράτευση όλων εκείνων των ζωντανών διανοητικών και πολιτιστικών δυνάμεων του τόπου, με στόχο την αντιμετώπισή της.

Πράγματι, τρία χρόνια μετά την ίδρυση της, η ΔΗΜΑΡ έχει αποκτήσει μια νέα ορατότητα στο δημόσιο χώρο. Αναμφισβήτητα, ένα μέρος αυτής της δυναμικής παρουσίας που καθιστά την «αριστερά της ευθύνης» σε χρήσιμη και κρίσιμη δύναμη για τον τόπο, οφείλεται και στη δική σας συμβολή. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω όλους και όλες, για το ενδιαφέρον που δείξατε όλο αυτό το διάστημα.



Μπροστά στην πρωτόγνωρη κρίση που δοκιμάζει τη χώρα μας αλλά και την Ευρώπη, είναι σαφές ότι η τέχνη και η διανόηση οφείλει σήμερα να έχει μια σταθερή δημόσια παρέμβαση, που θα φέρνει στο προσκήνιο την κριτική της κρίσης με θετικές προτάσεις και λύσεις, μακριά από λαϊκισμούς, εθνικιστικές εξάρσεις, μεταπολιτικά πειράματα και κοινωνικούς αυτοματισμούς.

Η ρηγμάτωση της κοινωνίας έχει οδηγήσει πλέον σε ανησυχητικά φαινόμενα που διαπερνούν το σύνολο των θεσμών, αποδυναμώνοντας την ίδια τη δημοκρατική συγκρότηση της δημόσιας σφαίρας.

Η φτώχεια, η μαζική ανεργία, η δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς, η ανησυχητική άνοδος της εξτρεμιστικής ακροδεξιάς, δεν μπορούν να αφήνουν κανέναν αδιάφορο.

Η ΔΗΜΑΡ θεωρεί ότι ο Πολιτισμός διατρέχει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα δημιουργώντας και αντανακλώντας αξίες και πρότυπα, επηρεάζοντας την καθημερινή ζωή των πολιτών. Για τον λόγο αυτό, στο πρόγραμμά μας προτείνεται η ενίσχυση των δράσεων για έναν «πολιτισμό της καθημερινότητας και της αλληλεγγύης», με σταθερό μέτωπο απέναντι στον εθνικισμό, τον ρατσισμό και τον νέο-ναζισμό. Κυρίως όμως θεωρούμε πως η τέχνη και η διανόηση, ιδιαίτερα στους καιρούς που ζούμε, μπορεί να αποτελέσει ένα κρίσιμο μέγεθος για την κατανόηση της πραγματικότητας και να λειτουργήσει ως παράγοντας κοινωνικής συνοχής.

Θέλουμε ανοιχτά τα πανεπιστήμια με εξασφαλισμένες παράλληλα τις πολιτειακές εγγυήσεις για την εύρυθμη λειτουργία τους. Ο αυταρχισμός και η άστοχη επίδειξη πυγμής δεν μπορεί σε καμία περίπτωση είναι μέρος της λύσης του προβλήματος. Αντίθετα, επιδεινώνει μια κατάσταση παρακμής που επιβαρύνει την ίδια την Παιδεία, τους φοιτητές και τις οικογένειες τους. Όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας πρέπει από κοινού να εργασθούν για την άρση του αδιεξόδου, στέλνοντας το μήνυμα ότι στην παιδεία δεν ταιριάζουν ούτε συντεχνιασμοί ούτε εκβιασμοί.

Θέλουμε μια οικονομία του πολιτισμού που θα υπερβαίνει τη λογική των «κρατικών επιχορηγήσεων», αλλά δεν θα υποτάσσει την τέχνη στους κανόνες της αγοράς. Θέλουμε να αξιοποιηθεί το ανθρώπινο κεφάλαιο της επιστήμης και του πολιτισμού στην κατεύθυνση ενός οργανωμένου «εθνικού σχεδίου» ανάπτυξης και κατοχύρωσης της έννοιας του «δημόσιου συμφέροντος». Η κρίση, - το γνωρίζουμε όλοι πια - δεν είναι κυρίως και αποκλειστικά οικονομική αλλά πολιτική, ηθική και πολιτισμική. Πρέπει, επομένως, να αντιμετωπιστεί, με αντίστοιχους όρους, και μάλιστα από εκείνες τις δυνάμεις που, σε ευρωπαϊκή πλέον κλίμακα, ενώνουν τις φωνές τους, τις δράσεις και το έργο τους για να αποφευχθεί η αποδόμηση των σημαντικότερων κατακτήσεων της μεταπολεμικής Ευρώπης. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η ανάδυση μιας νέας κριτικής συνείδησης που θα αναλάβει να δείξει ότι το προτεινόμενο φάρμακο για την εξυγίανση των δημοσιονομικών προβλημάτων αποκλίνει σημαντικά από το πρότυπο της κοινωνικής και δημοκρατικής Ευρώπης. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ, η χώρα μας, αλλά και η Ευρώπη, χρειάζεται μια επανεκκίνηση που θα εμπεριέχει τις αρχές της αλληλεγγύης, της αναδιανομής και της συνύπαρξης, με ένα ριζικά διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης.

Είναι αλήθεια πως ο δημόσιος λόγος γύρω από την κρίση σήμερα έχει παγιδευτεί σε μανιχαϊστικά διλήμματα, δογματικούς μονόδρομους και λαϊκιστικές, δήθεν μαγικές, λύσεις. Η έλλογη ωστόσο και προοδευτική αντιμετώπιση των προβλημάτων προϋποθέτει πως αυτή η κοινωνία θα πρέπει να διατηρήσει τη συνοχή της για να συνδιαμορφώσει δημοκρατικά το ευρωπαϊκό μέλλον της. Σε αυτή την ενδεχομένως μακρά πορεία της κρίσης αλλά και της κριτικής, η τέχνη και η διανόηση δεν μπορεί παρά να είναι παρούσες - με «λογισμό και μ’ όνειρο».

Με τις σκέψεις αυτές, και αφού σας ευχαριστήσω και πάλι για τη σημερινή σας παρουσία, ελπίζω η σημερινή συζήτηση γύρω από τους θεσμούς και την πολιτιστική πολιτική στον καιρό της κρίσης να είναι η ζωντανή απόδειξη ότι η ΔΗΜΑΡ συζητάει με το ζωντανό πολιτισμικό κεφάλαιο της χώρας για μια εναλλακτική και μεταρρυθμιστική λύση, που θα κατοχυρώνει το πολιτισμικό αγαθό και το δημόσιο συμφέρον.

Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=7506