Αυταπάτες αντί για λύσεις
Παύλος, Τσίμας
Τα Νέα, 2014-09-27
Ηταν πρώτα η αυταπάτη του «αδιάβροχου έθνους».
Ο Καραμανλής διαβεβαίωνε, μήνες μετά την πτώση της Λίμαν, ότι η ελληνική οικονομία είναι «θωρακισμένη» και άτρωτη στα βέλη της κρίσης που συγκλόνιζε τον κόσμο. Ο Γιώργος Παπανδρέου το πίστεψε, συνέχισε να το πιστεύει, ακόμη και όταν ο ίδιος ο Καραμανλής πηδούσε από το εκλογικό παράθυρο για ν’ αποφύγει το πικρό ποτήρι, και αιχμαλώτισε τον εαυτό του στο ρητορικό σχήμα «λεφτά υπάρχουν» (κρυμμένα και αφορολόγητα, αλλά θα τα βρούμε και θα τα φορολογήσουμε), άρα δεν χρειάζονται δυσάρεστες περικοπές στη δημόσια δαπάνη. Αλλά και ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε, λίγο πριν από το Μνημόνιο, τον Απρίλιο του 2010, ότι ο κίνδυνος χρεοκοπίας είναι «παραμύθι με δράκο» κι ότι «αυτό που παίζεται δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια σχεδιασμένη κερδοσκοπική επίθεση των περίφημων δανειστών μας».
Ηταν, έπειτα, η αυταπάτη του «σύντομου διαλείμματος». Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου πίστευε ότι το Μνημόνιο θα ήταν ένας μικρός περίπατος στο δάσος της λιτότητας, θα διαρκούσε ένα - δύο χρόνια πριν βγούμε πάλι, δικαιωμένοι, στις αγορές, και το πολιτικό του κόστος θα βάραινε τους κακούς δανειστές, οι οποίοι μας υποχρεώνουν να κάνουμε πράγματα που η πολιτική «ψυχή» μας βδελύσσεται. Αλλά και ο Σαμαράς πίστευε πως η περιπέτεια θα ήταν σχετικά σύντομη και πως - γι’ αυτό - αρκούσε να ποντάρει το πολιτικό του κεφάλαιο στο αντιμνημονιακό κόκκινο του Ζαππείου και να περιμένει να εισπράξει τα κέρδη του στην επόμενη στροφή. Η συνέχεια προβάλλεται δύο χρόνια τώρα επί της οθόνης. Και αν σταθεί άτυχος με τον χρόνο των εκλογών, απειλείται και ο Τσίπρας με ανάλογη μοίρα.
Κι ήταν, τέλος, η αυταπάτη της «εθνικής λύσης στην κρίση». Δεν αναφέρομαι στις θεωρίες παρηγορίας - πως μια εύκολη, ανώδυνη και ανέξοδη λύση ήταν εφικτή αν γυρίζαμε στη δραχμή και μηδενίζαμε το χρέος διά του πληθωρισμού, αν ζητούσαμε δανεικά από τη Μόσχα ή από το Πεκίνο, αν κουρεύαμε μονομερώς το χρέος α λα Αργεντινή, αν το συμψηφίζαμε με τις πολεμικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο των Γερμανών, αν βγάζαμε πετρέλαιο, αν τούτο ή αν εκείνο. Αναφέρομαι στη ριζωμένη πεποίθηση πως αν «πέσουν λεφτά στην αγορά», αν τονωθεί η εσωτερική ζήτηση, αν οι επιτηρητές ή οι αγορές μάς το επέτρεπαν, η ύφεση θα τελείωνε κι όλα θα γίνονταν ωραία όπως πριν.
Από τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης Παπανδρέου τον Δεκέμβριο του 2009 ώς τα Ζάππεια του Σαμαρά και ώς τις πρόσφατες εξαγγελίες Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη, η ιδέα αυτή αναπαράγεται αδιάκοπα. Κι ας διαψεύδεται, όπως εξηγούσε πρόσφατα ο Φίλιππος Σαχινίδης, από την εμπειρία Καραμανλή το 2007-09, όταν μια πολιτική τόνωσης της εσωτερικής ζήτησης με δανεικά απέτυχε να συγκρατήσει την ύφεση και πέτυχε, αντίθετα, να γιγαντώσει το χρέος, να διευρύνει τα δημόσια ελλείμματα και να εκτινάξει το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, αφού η εσωτερική ζήτηση δεν δημιούργησε τζίρο και θέσεις εργασίας σε ελληνικές επιχειρήσεις αλλά έφερε περισσότερες εισαγωγές στα ράφια των καταστημάτων.
Οι τρεις αυταπάτες με τις οποίες ζήσαμε τα τελευταία έξι χρόνια έχουν μεγάλη αντοχή στον χρόνο, διακομματική εμβέλεια κι έναν κοινό τόπο: Επιτρέπουν στους πολιτικούς που τις επικαλούνται, με τη μια ή την άλλη μορφή τους, να λένε τα εύκολα και να αποφεύγουν τα δύσκολα. Να αποφεύγουν, δηλαδή, να αναμετρηθούν με τη σκληρή αλήθεια πως το ελληνικό μοντέλο παρασιτικού καπιταλισμού και το πολυσυζητημένο παραγωγικό (ή αντιπαραγωγικό) πρότυπο δεν είναι βιώσιμο, θα είχε χρεοκοπήσει με πάταγο ήδη από το 2007 αν δεν έπαιρνε ανάσα από τα χαμηλά επιτόκια και το φθηνό χρήμα της ευρωζώνης, και χρειάζεται να αλλάξει ριζικά.
Από την άποψη αυτή, η τρίτη αυταπάτη, η μόνη που επιβιώνει αλώβητη ώς σήμερα, έχει κόκκον αληθείας, που λέγαν οι παλαιοί. Γιατί, αν η απαλλαγή από τον ζουρλομανδύα της λιτότητας, η αναπτυξιακή στροφή που χρειαζόμαστε, είναι υπόθεση ευρωπαϊκών διαστάσεων, η αλλαγή παραγωγικού προτύπου είναι όντως και αποκλειστικά εθνική υπόθεση. Μόνο που οι πολιτικές δυνάμεις, για διαφορετικούς λόγους η καθεμία, αποφεύγουν να μιλούν γι’ αυτή.
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=8000