Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Στο προσκήνιο η απασχόληση

Mια μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής προστασίας φαίνεται αναγκαία

Ελίζα, Παπαδάκη

2005-09-28


H μεγάλη ανεργία αποτελεί μόνιμο χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας από πολλά χρόνια. Στην έκθεση «Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές» που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ελλάδα εμφανίζει για το 2005 και το 2006 το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας - 10,5% - μεταξύ 29 προηγμένων οικονομιών, όπου συγκαταλέγονται και οι 12 της ευρωζώνης. Και είναι η μόνη χώρα που προβλέπεται να διατηρήσει αμετάβλητο το διψήφιο ποσοστό του 2004 επί μία τριετία.

H ανεργία είναι ζωτικό πρόβλημα γι’ αυτούς που πλήττει άμεσα: περισσότερο τις γυναίκες, τον έναν στους τέσσερις νέους, τους τραγικά αυξανόμενους το τελευταίο διάστημα απολυόμενους λίγα χρόνια πριν φτάσουν στη σύνταξη. Ταυτόχρονα συνιστά παράλογη σπατάλη για ολόκληρη την κοινωνία που ακινητοποιεί ένα μέρος από το ζωντανό παραγωγικό της δυναμικό.

Ολοκληρωμένη πολιτική για τη διεύρυνση της απασχόλησης εντούτοις δεν εφαρμόζεται στη χώρα μας, μόνο κάποια αποσπασματικά μέτρα και προγράμματα, με γενναιόδωρη κοινοτική χρηματοδότηση, που αφήνουν ανεπηρέαστο τον κύριο όγκο της ανεργίας. Το θέμα δεν προβληματίζει καν την κεντρική πολιτική και κοινωνική αντιπαράθεση, πέρα από εκατέρωθεν δημαγωγικές κορόνες χωρίς πρακτικό αντίκρυσμα. Συμπεριφερόμαστε σαν να έχουμε συμβιβαστεί με το παράδοξο να συντηρούμε ποσοστά επίσημης ανεργίας της τάξεως του 10%, όταν την τελευταία οκταετία η ελληνική οικονομία είχε ρυθμούς μεγέθυνσης 4% και πλέον και απορρόφησε εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες, που με την εργασία τους συνέβαλαν στους ρυθμούς αυτούς.

Προτάσεις για τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση της απασχόλησης έρχονται κυρίως απ’ έξω: H τελευταία αποστολή του ΔΝΤ στη χώρα μας υπέδειξε ξανά να χαλαρώσει η αυστηρή νομοθεσία που ισχύει για την προστασία από τις απολύσεις, με το σκεπτικό ότι οι εργοδότες θα προσλαμβάνουν τότε ευκολότερα, και να δημιουργηθεί μηχανισμός για να παρακάμπτονται οι κατώτατες αμοιβές που ορίζουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας σε κλάδους που υφίστανται οικονομική πίεση. Λιγότερο συγκεκριμένα, στην ανάγκη να γίνουν οι αγορές εργασίας στην ευρωζώνη εν γένει πιο ευέλικτες και προσαρμόσιμες, ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, και το θεσμικό πλαίσιο να μην περιορίζεται μόνο στη διασφάλιση όσων ήδη κατέχουν θέσεις εργασίας, επέμεινε σε πρόσφατη ομιλία του στην Αθήνα ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουκάς Παπαδήμος. Στην ίδια λογική, πολύ περισσότερο επεξεργασμένες και αναλυτικές προτάσεις είχε καταθέσει τον Ιούνιο ο ΟΟΣΑ με την τελευταία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, επισημαίνοντας την παράλληλη συνύπαρξη περισσότερων αγορών εργασίας με διαφορετικούς όρους: στο Δημόσιο, στον ιδιωτικό τομέα, στην παραοικονομία, για τους μετανάστες.

Πολιτικές αλλαγές νεοφιλελεύθερης έμπνευσης στον τομέα της απασχόλησης αποκρούονται στην Ελλάδα από ολόκληρο σχεδόν το πολιτικό σύστημα, την κοινή γνώμη, βεβαίως και από τα συνδικάτα. Εύλογα, θα έλεγε κανείς: Ακόμα και με την υπόθεση ότι μια αγορά εργασίας απαλλαγμένη από περιορισμούς θα οδηγούσε «τελικά» σε ισορροπία προσφοράς και ζήτησης και σε μιαν αναπτυξιακή δυναμική - υπόθεση αμφίβολη, που έχει διαψευσθεί πλήρως σε χώρες όπως η Πολωνία π.χ. - το κόστος μετάβασης για τους εργαζομένους, για όλην την κοινωνία, θα ήταν αβάσταχτο. Αλλά καθώς στο όνομα αυτής της απόρριψης δεν αναζητούνται νέοι τρόποι οργάνωσης της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής προστασίας, γίνονται σιωπηρά ανεκτές οι τεράστιες ανισότητες μεταξύ εργαζομένων και ανέργων, μεταξύ διαφόρων κατηγοριών εργαζομένων, γίνεται ανεκτή η πελώρια σπατάλη ζωντανών παραγωγικών πόρων την οποία συνιστά η μακροχρόνια υψηλή ανεργία.

Στο άτυπο Συμβούλιο ECOFIN του Μάντσεστερ (9 Σεπτεμβρίου) είχε κατατεθεί προς συζήτηση μια εργασία του καθηγητή Αντρέ Σαπίρ με θέμα «Παγκοσμιοποίηση και η μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών κοινωνικών μοντέλων». Εκεί αναλύονται τέσσερις εκδοχές κοινωνικού κράτους που λειτουργούν στην Ευρώπη και οι επιπτώσεις τους. Στη μεσογειακή, όπου περιλαμβάνεται η Ελλάδα, οι ανισότητες συντηρούνται μεγάλες και η οικονομική αποτελεσματικότητα χαμηλή. Μεγάλες ανισότητες με καλύτερες οικονομικές επιδόσεις και χαμηλή ανεργία παρουσιάζει το αγγλοσαξονικό μοντέλο. Το ηπειρωτικό (Γαλλία, Γερμανία) παρέχει ευρεία προστασία στους εργαζομένους, αλλά διατηρεί εμπόδια στην επιχειρηματική δραστηριότητα και υψηλή ανεργία. Μόνο το σκανδιναβικό μοντέλο έχει κατορθώσει να συγκεράσει μεγάλη ευελιξία για τις επιχειρήσεις και πλήρη κοινωνική προστασία, που χρηματοδοτεί το κράτος από την υψηλή φορολογία, με αποτέλεσμα τις καλύτερες οικονομικές επιδόσεις και τις μικρότερες κοινωνικές ανισότητες.

Μια μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα φαίνεται αναγκαία. Θα προϋπέθετε όμως μιαν ευρεία διαπραγμάτευση μεταξύ εργαζομένων διαφόρων κατηγοριών (από τους δημοσίους υπαλλήλους μέχρι τους πιτσαδόρους και, βέβαια, τους μετανάστες), ανέργων, εργοδοτών μεγάλων και μικρών και από διαφόρους κλάδους, και του κράτους. Εκεί θα μπορούσε παραγωγικά να συζητηθεί μεταξύ άλλων το ερώτημα, αν είναι προτιμότερη η μείωση της φορολογίας που προπαγανδίζει ο κ. Αλογοσκούφης ή η χρηματοδότηση μιας πιο αποτελεσματικής κοινωνικής προστασίας, και με ποια ανταλλάγματα.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=804