Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Νόμος περί Τύπου και αγωγές

Γιώργος, Γιαννουλόπουλος

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2015-04-10


Οταν έμαθα ότι ο Π. Καμμένος και ο Ν. Κοτζιάς, επικαλούμενοι τον ισχύοντα νόμο περί Τύπου, έχουν κινήσει αγωγές κατά των Α. Πετρουλάκη και Μ. Βασιλάκη, του Protagon και της Athens Review of Books, αντίστοιχα, έκανα μια βόλτα στο Διαδίκτυο, όπου διαπίστωσα ότι τέτοιου είδους ενέργειες δεν είναι τίποτα το καινούργιο. Αν κρίνει κανείς από τις ανακοινώσεις της ΕΣΗΕΑ, οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ εδώ και χρόνια μιλούν για «τυποκτόνο τρομονόμο» που τους δένει τα χέρια επειδή δεν τους επιτρέπει να ασκήσουν κριτική στους ισχυρούς και να καυτηριάσουν τα κακώς κείμενα.

Δεν γνωρίζω την πρόθεση του νομοθέτη. Αν όμως θυμηθούμε κάποια περιστατικά στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, νομίζω ότι θα μπορούσαμε να δώσουμε, ή τουλάχιστον να μην αποκλείσουμε, την εξής επιεικέστερη ερμηνεία: ο νόμος ευνοεί με διάφορους τρόπους τον ενάγοντα επειδή ο απλός πολίτης δύσκολα θα βρει το δίκιο του αν τα βάλει με ένα εκδοτικό συγκρότημα ή ένα τηλεοπτικό κανάλι που έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν την κοινή γνώμη και επίσης διαθέτουν ικανούς και καλοπληρωμένους δικηγόρους. Ισως αυτό θέλησε να διορθώσει ο νομοθέτης ευνοώντας τον ασθενέστερο. Και μη μου πείτε ότι το αναφαίρετο δικαίωμα των δημοσιογράφων να επικρίνουν την εξουσία δεν επιτρέπει σε μερικούς απ’ αυτούς να την ασκούν ενίοτε και οι ίδιοι, με τον τρόπο τους φυσικά.

Εδώ λοιπόν, στην άνιση σχέση ισχυρού και ανίσχυρου και την άσκηση εξουσίας, νομίζω ότι εντοπίζεται το πρόβλημα: ο νομοθέτης δεν προέβλεψε ή δεν θέλησε να προβλέψει ότι οι διατάξεις που ευνοούν τα θύματα των ΜΜΕ θα μπορούσαν να γίνουν στα χέρια των ισχυρών όπλο ακαταμάχητο που αποτρέπει την άσκηση κριτικής σε βάρος τους. Ετσι ξεκίνησε η περιβόητη βιομηχανία αγωγών. Με πρώτο διδάξαντα, εξ όσων γνωρίζω, τον Λεπέν στη Γαλλία, η μέθοδος αυτή είναι απλή: το «θύμα» ισχυρίζεται ότι όποιος αμφισβητεί την ιδέα που έχει ο ίδιος για τον εαυτό του θίγει την τιμή του, προσβάλλει την προσωπικότητά του, τον συκοφαντεί και, για να αποκατασταθεί η υπόληψή του, ζητάει να του επιδικαστεί ένα ποσό, από σεβαστό μέχρι εξοντωτικό. Για να πετύχει τον στόχο του δεν είναι ανάγκη να κερδίσει καν τη δίκη. Η ιδέα και μόνο ότι ο εναγόμενος δεν μπορεί εξ ορισμού να προβλέψει με απόλυτη σιγουριά την απόφαση του δικαστηρίου είναι αρκετή για να αποθαρρύνει άλλους που θα ήθελαν να ασκήσουν κριτική. Επειδή δε οι έννοιες της προσβολής της προσωπικότητας και γενικότερα της τιμής και της υπόληψης είναι τόσο ασαφείς ώστε να ισχύουν ακόμα και για μια αρνητική βιβλιοκρισία ή ένα μειωτικό χαρακτηρισμό, όπως π.χ. ότι ο τάδε ποδοσφαιριστής «σερνόταν στο γήπεδο», η επίκληση του νόμου περί Τύπου μπορεί να οδηγήσει -και έχει συχνά οδηγήσει- σε καταστάσεις όπου το γελοίο αποκτά καφκικές διαστάσεις.

Στις μέρες μας ακούγονται βαριές κουβέντες κι από τις δύο μεριές: γερμανοτσολιάδες και εθελόδουλοι λένε οι μεν, αριστεριστές και ιδεολογικά τυφλωμένοι σταλινιστές απαντούν οι δε. Αυτό κι αν είναι προσβολή της προσωπικότητας και της υπόληψης! Θα λύσουμε τέτοιες διαφορές με αγωγές στα δικαστήρια;

Και κάτι τελευταίο: όπου και να εντάσσεται ο καθένας μας πολιτικά, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως εκτός από το ορθό (για μας) υπάρχει και το ποιοτικό. Αν λοιπόν αυτό ισχύει, νομίζω ότι θα γίνουμε όλοι φτωχότεροι και το επίπεδο της συζήτησης θα υποβιβαστεί αισθητά αν, ο μη γένοιτο, το Athens Review of Books και ο ιστότοπος Protagon αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης ως αποτέλεσμα αυτής της θλιβερής ιστορίας.


Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=8371