Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Και μετά τι;

Παύλος, Τσίμας

Τα Νέα, 2015-10-10


Τυπικά, οι προγραμματικές δηλώσεις που παρουσίασε η νέα κυβέρνηση έχουν ορίζοντα τετραετίας. Αλλωστε, μέχρι την άνοιξη του 2019, ο πολιτικός χρόνος είναι καθαρός, χωρίς ενδιάμεσα εκλογικά ραντεβού. Αλλά είναι η τετραετία ο πραγματικός πολιτικός ορίζοντας αυτής της κυβέρνησης;

Ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε έναν άλλον, εγγύτερο ορίζοντα. Τον Απρίλιο του 2017, τότε που λήγουν οι είκοσι δύσκολοι μήνες για τους οποίους μας προετοίμασε. Αλλά όποιος άκουγε τη συζήτηση στη Βουλή θα καταλάβαινε ότι ο ορίζοντας της κυβέρνησης είναι, στην πραγματικότητα, πολύ βραχύτερος κι από αυτό. Είναι το επόμενο δίμηνο. Η επόμενη αξιολόγηση.

Τα βλέμματα δεν πάνε πέρα από τον κάβο της επόμενης αξιολόγησης. Κι έπειτα - ελπίζουν -, με τις τράπεζες ξανά στη ζωή και με καλύτερες συνθήκες ρευστότητας, θα ανοίξει ο δρόμος για την άρση των capital controls. Κι έπειτα - ελπίζουν -, αφού περάσουν και οι ισπανικές εκλογές που αναγγέλθηκαν για τις παραμονές Χριστουγέννων, θα ανοίξει στην Ευρώπη και η συζήτηση για το τάμα του έθνους. Για την ελάφρυνση του χρέους.

Και μετά; Αν θέσεις το ερώτημα αυτό σε κυβερνητικό, θα λάβεις την απάντηση: «Μετά βλέπουμε». Αν υπάρχει κάποιο σχέδιο για μετά, οι υπουργοί που παρήλασαν από το βήμα της Βουλής κατάφεραν να το κρατήσουν κρυφό.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή η πρώτη αξιολόγηση είναι δύσκολη, είναι κρίσιμη, κανείς δεν μας έχει ασφαλίσει έναντι του κινδύνου αποτυχίας και κανείς δεν διαθέτει εναλλακτική λύση σε περίπτωση αποτυχίας. Αλλά το ερώτημα παραμένει: Ας υποθέσουμε ότι περνάμε αυτόν τον κάβο. Και μετά;

Μετά, όπως έλεγε ο διάσημος καθηγητής του Χάρβαρντ Ντάνι Ρόντρικ, που βρέθηκε στην Αθήνα λίγο πριν από τις προγραμματικές, η Ελλάδα χρειάζεται όχι μεταρρυθμίσεις γενικά, όχι μεταρρυθμίσεις σαν αυτές που περιγράφει το νέο Μνημόνιο, αλλά μεταρρυθμίσεις που μπορούν να αποδώσουν άμεσα ανάπτυξη. Και αυτές δεν είναι οι μεγάλες, μακράς πνοής και μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις. Είναι οι μικρές κινήσεις που απελευθερώνουν αναπτυξιακό δυναμικό.

Κοινή λογική: Από πού μπορεί να απελευθερωθεί αναπτυξιακό δυναμικό; Οχι βέβαια από την αύξηση της εσωτερικής ζήτησης, αφού τα εισοδήματα έχουν συμπιεστεί. Ούτε από την αύξηση της δημόσιας δαπάνης - όσο κι αν οι ευρωπαϊκοί πόροι μπορούν να την τονώσουν - αφού δημοσιονομικά περιθώρια δεν υπάρχουν ακόμη. Τι μένει; Η ζήτηση που έρχεται εκτός συνόρων. Οι τομείς οικονομικής δραστηριότητας που παραμένουν εξωστρεφείς και παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Αν χρειάζεται ένα «παράλληλο πρόγραμμα», παράλληλο του Μνημονίου, θα έπρεπε να είναι αυτό: ένα πρόγραμμα μικρών μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων που ν’ απελευθερώνουν και να τονώνουν τους εξωστρεφείς τομείς της κοινωνίας, που να δίνουν κίνητρα για επενδύσεις σ’ αυτούς και μόνο αυτούς τους τομείς.

Θα το κάνει αυτό η ελάφρυνση του χρέους αν επιτευχθεί - όπως όλοι ελπίζουμε; Οχι, βέβαια. Δεν είναι το ύψος του χρέους που εμποδίζει επενδυτές να επενδύσουν. Ούτε η μείωσή του θα φέρει ουρές επενδυτών να χτυπούν την πόρτα μας.

Με τα λόγια του καθηγητή Ρόντρικ: «Αν είχα να διαλέξω, δεν θα επένδυα το πολιτικό μου κεφάλαιο τόσο στη μείωση του χρέους όσο στη διεύρυνση των περιθωρίων ελευθερίας της ελληνικής κυβέρνησης να εφαρμόσει ένα δικό της, εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων με αναπτυξιακό προσανατολισμό». Οχι πως είναι ασήμαντο ή ανώφελο να μειωθεί το βάρος του χρέους στο μέλλον. Αλλά είναι σημαντικότερο να γυρίσει γρήγορα σε θετικούς ρυθμούς η οικονομία με βιώσιμο τρόπο. Σ’ ένα αναπτυξιακό περιβάλλον, η συναίνεση για μεταρρυθμίσεις μπορεί να είναι ευκολότερη και ισχυρότερη. Σ’ ένα περιβάλλον ύφεσης, είναι αδύνατον να εξασφαλιστεί για πολύ η συναίνεση των πολιτών σ’ ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που επιβάλλουν θυσίες σήμερα στο όνομα κερδών που θα έρθουν πολύ αργότερα.

Το πολιτικό της κεφάλαιο η νέα κυβέρνηση θα έπρεπε εκεί να το επενδύσει: Στη διεκδίκηση της ελευθερίας να εφαρμόσει ένα δικό της, αναπτυξιακό σχέδιο μεταρρυθμίσεων και προσέλκυσης επενδύσεων, πιο ωφέλιμο από το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Μνημονίου. Αρκεί να έχει τέτοιο πρόγραμμα, φυσικά. Και, προς το παρόν, αυτό δεν είναι προφανές.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=8845