Η «Οδός Ανακύκλωσης» οδηγεί στην Ευρώπη
Κίµων, Χατζημπίρος
Ελευθεροτυπία, 2005-12-17
Ο εύπορος καταναλωτής απολαμβάνει τα αγαθά που επιθυμεί και, όταν είναι πια άχρηστα, τα στέλνει κάπου όπου δεν τον ενοχλούν. Ο μη προνομιούχος καταναλώνει βέβαια λιγότερο, αλλά οφείλει επιπλέον να υποστεί τη θεσμοθετημένη εγκατάσταση των απορριμμάτων ολόκληρης της πόλης στη γειτονιά του. Ταφή των σκουπιδιών δεν νοείται κοντά σε αριστοκρατικές περιοχές κατοικίας ή παραθερισμού. Η ταξική διάσταση είναι πρόδηλη στην εφαρμοζόμενη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων, αναγκαία, κατά τα άλλα, για την προστασία υγείας και περιβάλλοντος.Η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων από τα σκουπίδια απαιτεί κάτι περισσότερο από το να πληρώνει με χρήμα ο ρυπαίνων, καθότι δεν αρκεί η σημερινή, έστω και ακριβή, τεχνολογία. Χρειάζεται απαραιτήτως διαχωρισμός σε διαφορετικά συστατικά και το ιδανικό ρομπότ που θα μπορούσε να τον κάνει δεν έχει ακόμα εφευρεθεί. Η άμεση διαλογή των απορριμμάτων τη στιγμή που δημιουργούνται εντάσσεται επομένως στις κοινωνικές υποχρεώσεις. Η ενεργός συμμετοχή του ρυπαίνοντος στην αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να θεωρηθεί σαν ένα είδος φορολογίας ανάλογης με την ποσότητα κατανάλωσης.
Με τη διαλογή στην πηγή, τα απόβλητα δεν είναι πλέον σκουπίδια, αλλά χρήσιμη πρώτη ύλη που μπορεί άμεσα να αξιοποιηθεί. Τα απορρίμματα π.χ. της Αθήνας περιέχουν κατά 23,5% χαρτί, 10,8% πλαστικό, 3,4% γυαλί, 3,8% μέταλλα. Ολα αυτά, αν δεν αναμειχθούν, είναι δεκτά ως πρώτη ύλη από τις αντίστοιχες βιομηχανίες για να μετατοραπούν σε χρήσιμα προϊόντα. Τα οργανικά ζυμώσιμα, δηλαδή τα υπολείμματα φαγητού και τα κλαδιά, φτάνουν το 46,5% και μπορούν να υποστούν επεξεργασία με κομποστοποίηση, σε κεντρική εγκατάσταση ή αποκεντρωμένα μέσα στους κήπους. Εναλλακτικά, το σύνολο των διαλεγμένων βιοαποδομήσιμων απορριμμάτων μπορεί να αξιοποιηθεί για ενεργειακή παραγωγή χωρίς περιβαλλοντικό κίνδυνο. Τα αδρανή υπόλοιπα, που δεν ξεπερνούν το 15%, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή να ταφούν ανώδυνα, αφού δεν προκαλούν καθόλου ρύπανση. Αυτές οι δραστηριότητες είναι σχετικά καθαρές βιομηχανικές διεργασίες που μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς οχλήσεις, διότι τα υλικά που μεταφέρονται και ανακυκλώνονται δεν έχουν σχέση με τα γνωστά σκουπίδια.
Ανακύκλωση χωρίς διαλογή στην πηγή είναι αδύνατη. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, διαλογή στην πηγή και ανακύκλωση των απορριμμάτων είναι ενιαία και ταχέως αναπτυσσόμενη δραστηριότητα, η οποία μάλιστα γίνεται σταδιακά υποχρεωτική, μέσω της νομοθεσίας της Ε.Ε. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες σημεία συλλογής γυαλιού, χαρτιού, μετάλλων, πλαστικού στις ευρωπαϊκές πόλεις. Η ανακύκλωση π.χ. του αλουμινίου όχι μόνο απαλλάσσει το περιβάλλον από έναν τοξικό ρύπο, αλλά αποτρέπει την εξόρυξη ολόκληρων βουνών από βωξίτη και εξοικονομεί το 95% της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή νέου αλουμινίου.
Πέρα πάντως από το περιβαλλοντικό όφελος, επιτυγχάνεται με την ανακύκλωση η απαλλαγή των φτωχών και υποβαθμισμένων περιοχών από το πρόσθετο βάρος των σκουπιδιών όλης της κοινωνίας, πράγμα που συνιστά σημαντική διάσταση του σύγχρονου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Στόχος είναι να μηδενιστεί το ποσοστό των ανθρώπων που είναι υποχρεωμένοι να ζουν ή να εργάζονται κοντά σε περιοχές όπου θάβονται σκουπίδια ή να βλέπουν συνεχώς απορριμματοφόρα να περνούν μπροστά από τα σπίτια τους.
Είναι φυσικό ότι ουδείς θέλει να έχει στη γειτονιά του μια εγκατάσταση σκουπιδιών που, ακόμη και με τις καλύτερες προδιαγραφές, δεν παύει να είναι πολύ βρώμικη. Οι ανεξέλεγκτες χωματερές είναι ανεπιθύμητες, αλλά οι θιγόμενοι ελπίζουν ότι κάποια στιγμή θα καταργηθούν. Κανείς όμως δεν δέχεται να μετατραπεί μια ειδυλλιακή χαράδρα της περιοχής του σε οργανωμένο χώρο ταφής απορριμμάτων. Οι κίνδυνοι για την ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων δεν εξουδετερώνονται από τα όποια αντισταθμιστικά οφέλη, γι’ αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί κοινωνική αποδοχή. Αποδεκτή λύση αποτελεί μόνο η αξιοποίηση των απορριμμάτων, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή είναι ευέλικτη διαδικασία, μπορεί να εφαρμοστεί σταδιακά και δεν δικαιολογείται η τεράστια μέχρι τώρα καθυστέρηση. Η οργάνωσή της είναι άμεσα εφικτή, με κατάλληλη και διαρκή προετοιμασία του κοινού. Θα απέδιδε πολύ πιο γρήγορα από τις χρονοβόρες και δαπανηρές δήθεν «εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης», που προωθούνται σήμερα στοχεύοντας πρακτικά σε απλή ταφή των σκουπιδιών.
* Καθηγητής Ε.Μ.Π.
Εκτύπωση στις: 2024-04-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=918