Ποιος το περίμενε;

Γιώργος, Γιαννουλόπουλος

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2016-09-11

Οσο πιο μαχητικός γίνεται ο λόγος της πολιτικής αντιπαράθεσης τόσο ενισχύεται η τάση να θεωρούμε τα πράγματα πιο ξεκάθαρα και πιο απλά από ό,τι είναι. Αναμενόμενο, όταν σε πνίγει το δίκιο σου ή πιστεύεις ότι κάποιοι καταστρέφουν τη χώρα.

Ερχονται στιγμές όμως που η πραγματικότητα αρνείται να χωρέσει στο μανιχαϊκό σχήμα του άσπρου-μαύρου κι αρχίζει να σου βάζει δύσκολα. Αυτό συνέβη όταν η αρμόδια επίτροπος της Ε.Ε. επιδίκασε πρόστιμο 13 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Apple για φοροαποφυγή κατά συρροή.

Ποιος το περίμενε; Σύμφωνα με την Αριστερά –και όχι μόνο– η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ένας υπεροργανισμός, στελεχωμένος από απρόσωπους και διορισμένους μανδαρίνους, οι οποίοι, εμφορούμενοι από το πνεύμα του νεοφιλελευθερισμού, το επιβάλλουν στις εκλεγμένες εθνικές κυβερνήσεις έχοντας οικειοποιηθεί μεγάλο μέρος της δικαιοδοσίας τους.

Σωστό ή λάθος; Κατά τη γνώμη μου σωστό, ως γενική κατεύθυνση. Πράγματι, η ισχύουσα δόξα στις Βρυξέλλες επιτάσσει να αρθούν οι πολιτικές και οι πρακτικές που λειτουργούν ως τροχοπέδη στην ελεύθερη λειτουργία της αγοράς. Σωστό μέχρι ενός σημείου όμως, όπως έδειξε η απόφαση για την Apple.

Ας το δούμε από πιο κοντά. Κατ’ αρχάς η δήλωση της ιρλανδικής κυβέρνησης ότι θα προσβάλει την απόφαση, όχι απλώς καταρρίπτει το επιχείρημα ότι η εθνική κυριαρχία είναι το άσπρο και οι Βρυξέλλες το μαύρο, αλλά αντιστρέφει τους ρόλους του αφηγήματος.

Κατά δεύτερο λόγο –κι αυτό οφείλω να το πω μολονότι δίνω όπλα στους ιδεολογικούς αντιπάλους μου– η τιμωρία της Apple μπορεί να εκληφθεί ως εκδήλωση ενός ακραίου νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος, για να εξασφαλίσει τον απόλυτα ελεύθερο ανταγωνισμό, δεν αποδέχεται αθέμιτα προνόμια και οποιαδήποτε ρύθμιση προς όφελος των πολύ μεγάλων καρχαριών σε βάρος των μικρών.

Δεν ξέρω τι είχε κατά νου η Δανέζα επίτροπος. Κρίνοντας όμως από τις συζητήσεις που προκάλεσε –όχι στην Ελλάδα, όπου η μονοθεματική προσοχή μας είχε επικεντρωθεί στα κανάλια– υπάρχει και μια άλλη ανάγνωση, εντελώς διαφορετική και επικρατέστερη.

Και πιο ευοίωνη, θα πρόσθετα. Σύμφωνα με αυτήν, η αρχική υπόκωφη αμηχανία για την ασυδοσία των πολυεθνικών και των πλουσίων εν γένει άρχισε εδώ και καιρό να προσλαμβάνει τις διαστάσεις πάνδημης οργής.

Η σκανδαλώδης εύνοια των νομοθετών που εξαιρούν τους οικονομικά ισχυρούς από υποχρεώσεις οι οποίες ισχύουν για τους απλούς θνητούς, είναι θέμα που δεν αποσιωπάται πλέον αλλά επανέρχεται συνεχώς στα ΜΜΕ.

Τα εν λόγω προνόμια δεν περιορίζονται στην ελάχιστη φορολόγηση των πολυεθνικών· συνδυάζονται επίσης με τα παραθυράκια που δίνουν τη δυνατότητα στους πολύ πλούσιους να παρκάρουν τα λεφτά τους σε φορολογικούς παραδείσους, όπου κανείς δεν θα τους ρωτήσει πώς τα απέκτησαν.

(Παράδειγμα η Apple: ανέβηκε στα κεραμίδια για τα 13 δισεκατομμύρια πρόστιμο, ενώ η χρηματιστηριακή της αξία φτάνει τα 570 δισεκατομμύρια δολάρια και τα αποθεματικά τα 230 δισεκατομμύρια, διασκορπισμένα σε διάφορες «φιλόξενες» χώρες, όπου οι εφοριακοί έχουν εκπαιδευτεί να μη θέτουν δύσκολες ερωτήσεις σε όσους έχουν λεφτά.)

Κι επειδή αυτό, από τη στιγμή που άρχισε να συζητιέται ανοιχτά, παραβιάζει κατάφωρα την πιο στοιχειώδη αίσθηση δικαίου, οι πολιτικοί αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν το πρόβλημα και υποσχέθηκαν ότι κάτι πρέπει να γίνει.

Φρόντισαν όμως να μην κάνουν τίποτα ουσιαστικό (μέχρι την απόφαση για την Apple που τους κακοφάνηκε). Απλώς παραδέχθηκαν ότι όντως υπάρχει πρόβλημα, το οποίο θα λυθεί κάπως και κάποτε στο μέλλον. Πρόκειται για κλασική περίπτωση επικοινωνιακού damage limitation management.

Ολα αυτά στηρίζονται σε ένα ιδιοτελές και κυνικό επιχείρημα. Δεν το έχω δει πουθενά γραμμένο με απλά λόγια, αλλά μερικές φορές, σε συζητήσεις, διατυπώνεται από ανθρώπους που πιστεύουν ότι οφείλουμε να ευθυγραμμιστούμε με την περιβόητη «σημερινή πραγματικότητα».

Το παραθέτω ως έχει: Δεδομένου ότι το κράτος και γενικότερα ο δημόσιος τομέας πάσχουν από τις γνωστές ανίατες ασθένειες (αναποτελεσματικότητα, σπατάλη, γραφειοκρατία, διαφθορά κ.λπ.), μόνον ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να φέρει την ανάπτυξη.

Και για να το κάνει θα πρέπει να είναι κερδοφόρος. Και για να είναι κερδοφόρος θα πρέπει να αφεθεί όσο γίνεται πιο ελεύθερος, δηλαδή να μειωθούν ή να καταργηθούν εντελώς διάφορα εμπόδια, όπως η εργασιακή νομοθεσία (το δικαίωμα της απεργίας, το πώς και υπό ποιες συνθήκες επιτρέπονται οι απολύσεις κ.ο.κ. με απώτερο στόχο τη μείωση του εργατικού κόστους) και να αρθούν διάφοροι κανονισμοί που θεσμοθετεί το κράτος.

Μόνον έτσι οι πλούσιοι και συνεχώς πλουσιότεροι θα δώσουν την ευκαιρία στους φτωχούς να βγάλουν ένα κομμάτι ψωμί. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη αντίδραση της Apple στην απόφαση της Ε.Ε. να επιβάλει το πρόστιμο ήταν ότι θα κινδυνεύσουν θέσεις εργασίας!

Και κάτι τελευταίο. Οι απορρυθμισμένες αγορές σίγουρα ευθύνονται για την οικονομική κρίση που ταλανίζει ολόκληρο τον πλανήτη από τον 2008 και μπορεί να μας επιφυλάσσει ακόμα χειρότερα. Στην Ελλάδα όμως, όπου ισχύει η λογική ότι αν ο αντίπαλός μου είναι κακός, εγώ είμαι καλός, όσοι καταριούνται τους νεοφιλελεύθερους, δεν σημαίνει ότι έχουν αυτομάτως δίκιο και στα υπόλοιπα.

Διότι στη δική μας περίπτωση το πρόβλημα δεν το δημιούργησαν οι πολυεθνικές και οι χρηματοπιστωτικές φούσκες, αλλά η δημοσιονομική κραιπάλη από τα δύο μεγάλα κόμματα της Μεταπολίτευσης.

Με την Αριστερά όχι να προειδοποιεί και να διαμαρτύρεται, αλλά να ζητάει περισσότερα για τον «λαό». Λυπάμαι που το επαναλαμβάνω για πολλοστή φορά, αλλά αυτός είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο που οι αριστεροί κάνουν πως δεν βλέπουν.

Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=9619