Η Ευρώπη και ο Τραμπ – Τι πρέπει να κάνουμε
Guy, Verhofstadt
Πroject syndicate, Μεταρρύθμιση, 2016-11-14
Εμείς οι Ευρωπαίοι υποθέταμε για πάρα πολύ καιρό ότι είναι πιο φτηνό και πιο ασφαλές να αφήσουμε τις ΗΠΑ να λύσουν τα προβλήματά μας. Τώρα η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει την εκλογή του Τραμπ σαν καμπανάκι για να πάρει στα χέρια της τη μοίρα της
Οπως ακριβώς με τις δημοσκοπήσεις πριν από το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο για το Brexit, οι δημοσκοπήσεις κατά την πορεία προς τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές ήταν λανθασμένες. Και όπως ακριβώς με το Brexit, συνέβη το αδιανόητο: ο Ντόναλντ Τραμπ είναι τώρα ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ, σηματοδοτώντας τον θρίαμβο του εθνισμού έναντι του διεθνισμού. Στη διαμάχη ανάμεσα στις ανοικτές και στις κλειστές κοινωνίες, οι κλειστές κερδίζουν σαφώς και η φιλελεύθερη δημοκρατία γρήγορα γίνεται ένα κίνημα αντίστασης.
Με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν εμμονή με τον εαυτό τους. Με ασφάλεια μπορεί να πει κανένας ότι η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) είναι πλέον παγωμένη. Ωστόσο η προεδρία Τραμπ θα επηρεάσει δυσμενώς την Ευρώπη με περισσότερους τρόπους. Διακυβεύεται τώρα η ίδια η εδαφική ακεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Τραμπ κατέστησε εξαιρετικά σαφές ότι οι προτεραιότητές του στην εξωτερική πολιτική δεν περιλαμβάνουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Δεν αναγνωρίζει τη στρατηγική αναγκαιότητα του ΝΑΤΟ και έχει δείξει ενδιαφέρον για τις ευρωατλαντικές σχέσεις μόνο όταν αφήνει υπονοούμενα για απλήρωτους λογαριασμούς. Η προεδρία του Τραμπ θα οδηγήσει σε μια τεραστίων διαστάσεων γεωπολιτική μετατόπιση: για πρώτη φορά από το 1941 η Ευρώπη δεν μπορεί να βασίζεται στην αμερικανική αμυντική ομπρέλα· τώρα στέκεται μόνη.
Η Ευρώπη ήταν πολύ πρόθυμη να διευκολύνει τη ζωή της για τον εαυτό της. Κατά τον αιώνα που πέρασε οι ευρωατλαντικές σχέσεις ήταν κολλημένες σε μια στρεβλή, άρρητη δυναμική, όπου όσο πιο ενεργές ήταν οι ΗΠΑ, τόσο περισσότερο αποκοιμιζόταν η Ευρώπη. Οταν οι Αμερικανοί παρενέβαιναν σε άλλες χώρες, όπως έκαναν στο Ιράκ, η Ευρώπη απαντούσε με βαρύγδουπες «διαλέξεις» για την «υπερεπέκταση της αυτοκρατορίας». Και όταν οι Αμερικανοί αποτύγχαναν να παρέμβουν, είτε παρενέβαιναν καθυστερημένα ή αναποτελεσματικά, όπως στη Συρία και στη Λιβύη, οι Ευρωπαίοι απαιτούσαν περισσότερη αμερικανική ηγεσία.
Αυτή η εποχή τώρα τελείωσε. Ο Τραμπ γνωρίζει ότι η ΕΕ έχει τα χρήματα, την τεχνολογία και την τεχνογνωσία για να γίνει παγκόσμια δύναμη ισοδύναμη με τις ΗΠΑ. Δεν είναι δικό του πρόβλημα ότι η Ευρώπη δεν έχει την πολιτική θέληση να δαμάσει όλο το δυναμικό της. Εμείς οι Ευρωπαίοι υποθέταμε για πάρα πολύ καιρό ότι είναι πιο φτηνό και πιο ασφαλές να αφήσουμε τις ΗΠΑ να λύσουν τα προβλήματά μας, ακόμα και αυτά στην αυλή μας. Με την εκλογή του Τραμπ (και με δεδομένη την άνιση κληρονομιά της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ), πρέπει να απορρίψουμε αυτήν την πεποίθηση.
Η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει την εκλογή του Τραμπ σαν καμπανάκι για να πάρει στα χέρια της την μοίρα της. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις, όπως ο αιματηρός εμφύλιος στη Συρία και η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία καθώς και η παρέμβασή της στην ανατολική Ουκρανία, επηρεάζουν ευθέως την ασφάλεια των χωρών-μελών, τις οικονομίες και τις κοινωνίες τους. Ωστόσο είναι οι Ρώσοι και οι Αμερικανοί, παρά οι Ευρωπαίοι, που έχουν καθορίσει ως τώρα την μοίρα της Ουκρανίας και τη μοίρα των άλλων παραμεθόριων περιοχών της Ευρώπης. Σαν αποτέλεσμα, η ΕΕ έχει εκχωρήσει τον απόλυτο έλεγχο της ασφάλειας της, των εμπορικών σχέσεων της και των μεταναστευτικών ροών.
Το 2014 διέρρευσε και δημοσιεύτηκε στο Διαδίκτυο μια αποκαλυπτική συζήτηση ανάμεσα στην αμερικανίδα υφυπουργό Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, Βικτόρια Νούλαντ και στον τότε πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Ουκρανία Τζέφρι Πάιατ (σσ: ο νυν πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα). Συζητώντας την αμερικανική απάντηση για την Ουκρανία -και αφού ο πρώην πρόεδρος της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς είχε διαφύγει στη Ρωσία- η Νούλαντ λέει: «Γ… την ΕΕ». Αυτή είναι μια συμπεριφορά που τη βοήθησε να υπάρχει η ίδια η Ευρώπη. Παρότι ήταν αρκετά άσχημο να ακούσουμε να εκφράζονται τέτοια αισθήματα από μία αξιωματούχο της κυβέρνησης Ομπάμα, μπορεί κανένας απλώς να φανταστεί τι θα συναντήσουμε επί Τραμπ, ο οποίος ενδέχεται να μην μπει καν στον κόπο να ορίσει αξιωματούχο για τις «Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις».
Για αυτόν τον λόγο, η ΕΕ δεν μπορεί να περιμένει περισσότερο για να οικοδομήσει τη δική της Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα και να αναπτύξει τη δική της στρατηγική ασφάλειας. Πρέπει να αρχίσει βάζοντας σε τάξη και επεκτείνοντας τις διμερείς και περιφερειακές σχέσεις, ειδικά ανάμεσα στις βαλτικές και σκανδιναβικές χώρες, όπως και ανάμεσα στο Βέλγιο και στην Ολλανδία και στη Γερμανία και στη Γαλλία. Ολες αυτές οι διαφορετικές σχέσεις πρέπει να ενοποιηθούν κάτω από μία ενιαία ευρωπαϊκή διοίκηση με κοινή χρηματοδότηση και κοινό σύστημα αμυντικών προμηθειών.
Η ΕΕ πρέπει να γίνει μόνη της ικανή να διασφαλίσει την ασφάλειά της. Ο,τιδήποτε λιγότερο θα είναι ανεπαρκές για να ασφαλίσει την επικράτειά της. Αυτή είναι μια δύσκολη αλλά ζωτικής σημασίας απόφαση που η ΕΕ έχει αναβάλει για πολύ καιρό. Τώρα που εξελέγη Τραμπ, δεν μπορεί να περιμένει άλλο.
© The Project Syndicate
Εκτύπωση στις: 2024-04-25
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=9741