Φιντέλ, Τσε και η χαμένη ψυχή της νιότης μας
Μιχάλης, Κυριακίδης
2016-12-02
Άναψε η συζήτηση και ο καυγάς με αφορμή τον θάνατο του Φιντέλ Κάστρο, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν επαναστάτης ή δικτάτορας; Στην Ελλάδα, υπήρξε πλούσια η αρθρογραφία των τελευταίων ημερών, αλλά και οι αναρτήσεις στα σόσιαλ μίντια. Άλλοι εξέφραζαν τη λύπη τους για έναν μεγάλο επαναστάτη που έφυγε και άλλοι δεν έκρυβαν τη χαρά τους για έναν δικτάτορα που επιτέλους πέθανε.
Παρακολούθησα τι συζητήσεις μεταξύ φίλων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Φίλων παλιών και καινούριων πολλοί από τους οποίους είχαν κάποτε στα χρόνια της «επαναστατημένης» νιότης τους είχαν γεμίσει τους τοίχους των δωματίων τους με αφίσες του Τσε,φόραγαν τα αμπέχονα, το μπερέ της επανάστασης και άφηναν γενιάδα, αλά Κάστρο.
Τώρα- κάποιοι από αυτούς δε θέλουν να τα θυμούνται και επιχειρούν να σβήσουν από τη μνήμη κάθε τι που τους θυμίζει εκείνα τα χρόνια.
Ποια είναι όμως η αλήθεια; Ήταν ο Φιντέλ Κάστρο επαναστάτης ή στυγνός δικτάτορας;
Ο Φιντέλ ήταν αναμφίβολα μια από τις πιο χαρισματικές προσωπικότητες του περασμένου αιώνα. Μετά το πραξικόπημα στην Κούβα του παράφρονα και αδίστακτου στρατηγού Φουλχένσιο Μπατίστα το 1952, οργανώνει τον ένοπλο αγώνα μαζί με τον αδελφό του Ραούλ. Δίπλα του και ο Τσε, άλλο ένα σύμβολο της επαναστατημένης γενιάς του ’60 και του ’70. Το 1959 ανέτρεψε μαζί με τους συντρόφους του τον παράφρονα δικτάτορα Μπατίστα και επέβαλε το καθεστώς του, ένα κομμουνιστικό καθεστώς «κάτω από την μύτη» των ΗΠΑ, σε μια περίοδο κορύφωσης του Ψυχρού Πολέμου.
Για το λόγο αυτό αποτέλεσε μαζί με τον Τσε το σύμβολο των ελπίδων του Τρίτου Κόσμου και των απελευθερωτικών κινημάτων στη Λατινική Αμερική και σε όλο τον κόσμο. Το σύμβολο, επίσης, της επαναστατημένης νεολαίας στην Ευρώπη. Οι αφίσες του Τσε και του Κάστρο, υπήρξαν στα περισσότερα φοιτητικά -και όχι μόνο- δωμάτια, ως σύμβολα της εξέγερσης και της αντίθεσης στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, την περίοδο μάλιστα του πολέμου στο Βιετνάμ, την εξέγερση στα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και τον Γαλλικό Μάη του ’68. Κλασσική ενδυμασία επίσης τα στρατιωτικά αμπέχονα και οι «επαναστατικές» γενειάδες, αλλά Τσε και Φιντέλ.
Είναι αλήθεια ότι και ο Φιντέλ και ο Τσε και όλοι οι άλλοι ήταν επαναστάτες.
Όμως, όλα αυτά, μέχρι που κατέλαβαν την εξουσία στην Κούβα. Ο επαναστάτης Φιντέλ, μετατράπηκε σε ένα αδίστακτο δικτάτορα. Ο λαός που τον ακολούθησε στην επανάστασή του και την ανατροπή του δικτάτορα Μπατίστα, ανακάλυψε σιγά-σιγά πως εγκαθιδρύθηκε ένα νέο δικτατορικό καθεστώς, που του στέρησε και πάλι την ελευθερία.
Ο επαναστάτης Φιντέλ Κάστρο μετατράπηκε σε δικτάτορα, εγκαθιδρύοντας καθεστώς αυταρχικό και ολοκληρωτικό, στέλνοντας χιλιάδες αντιφρονούντες -«αντεπαναστάτες» τους αποκαλούσε- στις φυλακές, ενώ πολλές χιλιάδες κατέφυγαν με όλα τα μέσα στις ΗΠΑ.
Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή που δίνει ένας από τους συντρόφους του στην επανάσταση, αντάρτης με τον Τσε στη Βολιβία, ανώτατος αξιωματούχος στην Κούβα του Φιντέλ, ο Daniel Alar-con Ramirez, γνωστός ως Benigno, όπως την καταγράφει σε άρθρο του στην «Μεταρρύθμιση», ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος.
Γράφει ο Daniel Alar-con Ramirez: «…Ο λαός της Κούβας τα βλέπει αυτά και τα καταλαβαίνει, αλλά τον τρομοκρατούν τόσο που δεν μπορεί να πει τίποτε. Σήμερα υπάρχει στην Κούβα πολύ μεγάλος τρόμος και εμείς οι στρατιωτικοί χρησιμοποιηθήκαμε για να εμφυτεύσουμε και να διατηρήσουμε τον τρόμο αυτόν, αν και μπορώ να πω με βεβαιότητα, χωρίς το φόβο ότι σφάλλω, πως περισσότερο από το ενενήντα τοις εκατό των κουβανικών Ενόπλων Δυνάμεων δεν είναι με την κυβέρνηση ούτε με το Φιντέλ. Απλώς είναι άνθρωποι που δεν έχουν πού αλλού να πάνε και ζουν μέσα στο φόβο. Έχω συζητήσει με χιλιάδες υψηλόβαθμους αξιωματικούς και οι ερωτήσεις τους είναι πάντα οι ίδιες: μέχρι πότε θα κρατήσει αυτό; Τι θα σκεφτεί να κάνει ο Φιντέλ; Η αίσθηση του λαού είναι ότι δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής και ότι η χώρα πρέπει να αλλάξει πολιτική, αλλά δεν το εκδηλώνει γιατί μια φράση αρκεί για να θεωρηθείς αντεπαναστάτης»…
Στην πορεία, πολλοί -οι περισσότεροι ίσως- στην Ευρώπη, που τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στόλιζαν με τις αφίσες του Τσε και του Κάστρο τα δωμάτιά τους, τις αποκαθήλωσαν και τις εξαφάνισαν, ενώ τα «επαναστατικά» αμπέχονα ξεχάστηκαν στα ντουλάπια, καθώς η ελπίδα της «επανάστασης της Ουτοπίας», απλώς αποδείχτηκε ουτοπία και σκόρπισε απογοήτευση.
Πολλοί μάλιστα αναρωτήθηκαν, παρακολουθώντας και τα όσα συνέβαιναν στους άλλους κομμουνιστικούς «παραδείσους», τι είναι αυτό που φταίει και οι ιδέες για ελευθερία, ισοτιμία, αλληλεγγύη, ανθρωπισμό και αξίες του σοσιαλισμού, μετατρέπονται στην πράξη σε απάνθρωπα, ανελεύθερα καθεστώτα, σε στυγνές δικτατορίες;
Πολλοί -οι περισσότεροι- έδωσαν την απάντηση. Το μοντέλο είναι αυτό που φταίει. Το θεωρητικό μοντέλο που δημιούργησαν ο Μάρξ και οι επόμενοι θεωρητικοί του κομμουνισμού, παρά τις εξαγγελίες για ισοτιμία, δικαιοσύνη και «αταξική κοινωνία», δεν περιείχε μέσα τις μεγάλες ανθρώπινες κατακτήσεις της φιλελεύθερης σκέψης και της δημοκρατίας. Αντιθέτως, απορρίφθηκαν ως «αστικά δημιουργήματα».
Και αυτό που απέμεινε ήταν η δικτατορία του προλεταριάτου, που εξελίχθηκε σε δικτατορία του Κόμματος και στη συνέχεια σε δικτατορία των ολίγων, του πολιτμπιρό ή του ενός…
Και έτσι πολλοί από εμάς διαπιστώσαμε με μελαγχολία ότι χάθηκε η ψυχή της νιότης μας (μαζί με πολλά άλλα) και μείναν τα όνειρα κενά.
Διαπιστώσαμε, ωστόσο, πως τα «αστικά δημιουργήματα» του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας, είναι οι μεγάλες- οι πιο μεγάλες – κατακτήσεις του πολιτισμού μας και απαραίτητες προϋποθέσεις για να υλοποιηθούν οι αξίες που πιστεύαμε τότε. Για τον σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο.
Διότι, όπως μου έλεγε χθες ο φίλος μου από τα νεανικά χρόνια, ο Νίκος, με τον οποίο συνταξιδέψαμε σε αυτό τον αγνό κόσμο των αξιών : «Σοσιαλισμός, χωρίς τον φιλελευθερισμό, την φιλελεύθερη σκέψη, δεν είναι σοσιαλισμός»…
Εκτύπωση στις: 2024-04-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=9762