Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Απογοήτευση και ευθύνες

Γιώργος, Γιαννουλόπουλος

Η Εφημερίδα των Συντακτών, 2017-03-25


Αν κρίνουμε από τις δημοσκοπήσεις, στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ διαχέεται ολοένα και περισσότερο μια αίσθηση απογοήτευσης.

Και δεν το λένε μόνο οι δημοσκοπήσεις. Εχει σαφώς αλλάξει η περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Η αρχική αισιοδοξία, ο δυναμισμός και η προσδοκία της αλλαγής που ευαγγελίζεται η άνοδος της Αριστεράς στην εξουσία για πρώτη φορά, όλα έχουν ουσιαστικά εκπνεύσει και διατηρούνται εν ζωή σε επικοινωνιακό μόνο επίπεδο με ενέσεις ρητορικής ανατρεπτικότητας.

Πώς πρέπει να διαβάσουμε αυτή την απογοήτευση;

Κατ’ αρχάς, ποιοι αποτελούν τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ; Σίγουρα όχι εκείνοι που μέσα στη μαύρη απελπισία τους τον ψήφισαν γιατί ήθελαν από κάπου να πιαστούν.

Για εμένα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι οι «συνειδητοποιημένοι», όπως λέγαμε παλιά, οι οποίοι ανήκουν σε δύο διαφορετικές κατηγορίες, με κριτήριο το είδος της απογοήτευσης που αισθάνονται.

Στην πρώτη εντάσσονται όσοι πιστεύουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κακώς υποχώρησε και εμμένουν στη λύση της ανατροπής.

Η στάση αυτή, ορθή ή μη, είναι απόλυτα συνεπής. Είναι όμως ποσοτικά αμελητέα.

Διότι αν ο άνεμος φυσούσε προς τα εκεί, θα βλέπαμε τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ να τις εισπράττουν τα κόμματα που βρίσκονται αριστερά του. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

Στη δεύτερη και κατά πολύ μεγαλύτερη κατηγορία ανήκουν όσοι πιστεύουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ άλλα έλεγε, άλλα υποσχόταν και άλλα έπραξε.

Κοντολογίς είπε ψέματα ή, σύμφωνα με την επιεικέστερη (και επίσημη) εκδοχή, είχε αυταπάτες.

Νομίζω ότι μέχρι εδώ κομίζω γλαύκα εις Αθήνας. Αυτή η διαπίστωση, όμως, ότι δηλαδή η κυβέρνηση της Αριστεράς, είτε εκ του πονηρού είτε από αφέλεια, υπερτίμησε τις δυνάμεις της και υποτίμησε τις δυνάμεις των κακών, οδηγεί σε κάποιες σκέψεις με βάση την κοινή λογική: όταν κατηγορούμε κάποιον επειδή μας είπε ψέματα, θεωρούμε δεδομένο ότι εμείς θέλαμε να ακούσουμε την αλήθεια.

Ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση; Για να το διατυπώσω αλλιώς, αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατέβαινε στις εκλογές χωρίς αυταπάτες, θα τις κέρδιζε; Οπωσδήποτε όχι.

Γιατί τις εν λόγω αυταπάτες τις συμμερίζονταν όλοι οι σήμερα απογοητευμένοι. Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ είπε τα ψέματα που ήθελαν να ακούσουν.

Και το κακό είναι ότι δεν υποσχέθηκε μόνο ότι θα αντισταθεί σε κάποια μέτρα που προσπαθούν να επιβάλουν οι δανειστές για λόγους καθαρά ιδεολογικούς –οι «μεταρρυθμίσεις» στα εργασιακά είναι το καλύτερο παράδειγμα– χωρίς να λάβει υπόψη του τον ισχύοντα συσχετισμό δυνάμεων, αλλά και κάτι επιπλέον, απαράδεκτο και δηλητηριώδες: υποσχέθηκε, εμμέσως πλην σαφώς, ότι θα μπορέσουμε σταδιακά να επιστρέψουμε στις παλιές καλές μέρες χωρίς να θεραπεύσουμε τις δικές μας παθογένειες για τις οποίες δεν ευθύνονται οι ξένοι αλλά εμείς.

Αν τα παραπάνω ισχύουν, τα πράγματα περιπλέκονται. Γιατί μπορεί μεν ο ΣΥΡΙΖΑ να κατηγορείται για αθέτηση των υποσχέσεών του, αλλά την κατηγορία αυτή δεν δικαιούνται να την απαγγείλουν εκείνοι που του ζήτησαν να τις δώσει.

Για να παραφράσω τη διαβόητη ρήση του Πάγκαλου, όλοι μαζί παραμυθιαστήκαμε (ή μάλλον όλοι όσοι τον ψήφισαν).

Και τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο αν μιλήσουμε πιο γενικά: εφόσον στη δημοκρατία τις μεγάλες αποφάσεις τις παίρνει ο λαός, πώς είναι δυνατόν ο λαός να μην φταίει ποτέ και να φταίνε πάντα οι πολιτικοί;

Εχω την εντύπωση ότι το δόγμα του «αθώου λαού» απέκτησε στις μέρες μας το κύρος του αυτονόητου, επειδή προς αυτό συγκλίνουν από διαφορετικές κατευθύνσεις τρία ιδεολογικά ρεύματα.

Το πρώτο είναι ο λαϊκισμός με τις νεφελώδεις και συνάμα χοντροκομμένες έννοιες των «επάνω» κακών και των «κάτω» καλών και προδομένων.

Το δεύτερο έχει να κάνει με τα κομματικά αντανακλαστικά στις αστικές δημοκρατίες, όπου ο ψηφοφόρος είναι ο πελάτης που έχει πάντα δίκιο, άρα δεν του πάμε ποτέ κόντρα.

Το τρίτο είναι λιγότερο εμφανές, αλλά διαμορφώνει εκ βαθέων τον πολιτικό λόγο της Αριστεράς, επειδή επικαλείται ανομολόγητα και ίσως ανεπίγνωστα έναν παρωχημένο εγελιανό μαρξισμό, σύμφωνα με τον οποίο η εργατική τάξη (σημερινή μετάφραση, ο «λαός») δεν μπορεί να σφάλλει εφόσον είναι το υποκείμενο που θα πραγματώσει την ιστορική αναγκαιότητα.

Απαισιόδοξο συμπέρασμα: όσο παράξενο και να φαίνεται –σε μένα τουλάχιστον–, η απογοήτευση με τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί μεν να χαροποιεί τους πολιτικούς αντιπάλους του, αλλά ίσως αποδειχθεί κακό σημάδι.

Κι αυτό επειδή αναπαράγει έναν από τους πιο ολέθριος αυτοματισμούς της σκέψης μας, σύμφωνα με τον οποίο, όταν βρούμε έναν ένοχο, όλοι οι υπόλοιποι είμαστε αθώοι.

Οι αυταπάτες του ΣΥΡΙΖΑ δεν διαφέρουν σε τίποτε από τις αυταπάτες όσων τον ψήφισαν και τώρα δηλώνουν απογοητευμένοι χωρίς να κάνουν τη δική τους αυτοκριτική.


Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=9996