Μή βιώσιμο

Κώστας, Καλλίτσης

Η Καθημερινή της Κυριακής, 2025-11-23


Το «θα» το έσπειραν αλλά δεν φύτρωσε. Ωστόσο, στο πρόσωπο της κυβέρνησης έχει βρει έναν φανατικό καλλιεργητή. Οι απαντήσεις σε προβλήματα που ταλανίζουν την καθημερινότητα των πολιτών αρχίζουν με ένα φιλοτεχνημένο «θα» κι έχουν σταθερά επαναλαμβανόμενο μοτίβο: Η επίλυση κάθε προβλήματος παραπέμπεται στο «άμεσο μέλλον», με «καινοτόμες πολιτικές» που «θα» αντιμετωπίσουν κι αυτήν τη «χρόνια παθογένεια» με τρόπο «μόνιμο κι αποτελεσματικό». Η κυβέρνηση υπόσχεται ότι «θα» κάνει κάτι σημαντικό αύριο, για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι δεν κάνει αυτά που είναι ανάγκη να γίνουν σήμερα. Είναι χαρακτηριστική η επικοινωνιακή – πολιτική διαχείριση στα θέματα τιμών και εισοδημάτων.

Ο πληθωρισμός αφέθηκε να λεηλατεί τα λαϊκά εισοδήματα κατ’ ουσίαν ανενόχλητος, με την κυβέρνηση άλλοτε να στέλνει «κατεπείγουσες» επιστολές στην φον ντερ Λάιεν κι άλλοτε να επιβάλει πρόστιμα, που (μετά τον εφήμερο επικοινωνιακό θόρυβο) πέφτουν στα δικαστήρια. Τελευταία, μάλιστα, χρησιμοποιεί την ακρίβεια ως ευκαιρία για να μεγαλώσει το κράτος, με άλλον ένα οργανισμό εποπτείας της αγοράς. Έτσι δοκιμάζει να επισκιάσει μια αφόρητη αδράνεια: Ότι δεν ενισχύεται η Επιτροπή Ανταγωνισμού, δεν στηρίζεται η ανάπτυξη ενός κινήματος καταναλωτών, δεν ελέγχονται οι τιμές ούτε καν στα είδη πρώτης ανάγκης -κι ας τελειώνει το μηνιάτικο πριν το μήνα, για το 40% των νοικοκυριών.

Αντί άλλων, ένα σόφισμα παρουσιάζεται ως σοφία: Το φάρμακο για την ακρίβεια –λένε- είναι η αύξηση της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων. Αφενός, δεν είναι: Δεν καταστέλλει την ακρίβεια η αύξηση της αγοραστικής δύναμης, αντιθέτως, από μόνη η αύξηση των εισοδημάτων μπορεί να τροφοδοτήσει περαιτέρω την ακρίβεια. Αφετέρου, η αλήθεια είναι ότι το εισόδημα από μισθωτή εργασία είναι ίσως το μόνο που έχει παραμείνει σε καθεστώς αποπληθωρισμού: Οι τιμές γης και ακινήτων ξεπερνούν τα προ κρίσης επίπεδα, τα κέρδη τα έχουν ξεπεράσει προ πολλού, όλες οι τιμές ανεβαίνουν, πλην της τιμής της μισθωτής εργασίας. Γιατί; Κυρίως διότι, παράλληλα με τα κατά καιρούς ευχολόγια περί αύξησης των μισθών, οι διαδικασίες συλλογικής διαπραγμάτευσης τελούν σε μνημονιακό καθεστώς.

‘Έτσι, τα τελευταία χρόνια:

Πρώτον: Η τιμή της εργασίας έχει πέσει κάτω από το κόστος αναπαραγωγής της. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 46,3% των μισθωτών, περίπου 1,1 εκατ. άνθρωποι, έχουν μισθό έως 1.000 ευρώ μικτά, και το 16,2% των μισθωτών, άλλες 463 χιλ. άνθρωποι, έχουν μικτό μισθό από 1.000 έως 1.200 ευρώ. Τα 1.200 ευρώ μικτά αντιστοιχούν σε 956 ευρώ καθαρά, τα 1.000 ευρώ μικτά αντιστοιχούν σε 824 ευρώ στην τσέπη. Σε προηγούμενα χρόνια, φτωχοί ήταν κυρίως οι άνεργοι. Σήμερα, λίγο περισσότεροι από 1,5 εκατ. μισθωτοί είναι φτωχοί, παρότι έχουν δουλειά.

Δεύτερον: Οι νεόπτωχοι είναι μια έκφανση της πρωτοφανούς αναδιανομής σε βάρος της μισθωτής εργασίας, υπέρ των κερδών. Η μεταβολή της συμμετοχής κερδών και μισθών στο ΑΕΠ μεταξύ 2019 και 2024 (με τον ίδιο, τυποποιημένο τρόπο υπολογισμού αυτών των μεγεθών και τις δύο χρονιές) το επιβεβαιώνει χωρίς αμφιβολία: Το 2019 τα εισοδήματα από κέρδη ήταν μεγαλύτερα από αυτά της εργασίας κατά 21,3 δισ. ευρώ. Το 2024 ήταν μεγαλύτερα κατά 36,1 δισ. ευρώ. Η διαφορά διευρύνθηκε 69,5% σε βάρος της μισθωτής εργασίας.

Με τα «θα», λοιπόν, η κατάσταση της μισθωτής εργασίας επιδεινώνεται και οι ανισότητες διευρύνονται. Και πίσω από τους αριθμούς, πληθαίνουν εκείνοι που δεν έχουν λεφτά να βγάλουν το μήνα, οι οικογένειες που μετρούν κάθε ευρώ, οι νέες και οι νέοι που φεύγουν ή σχεδιάζουν να φύγουν στο εξωτερικό αναζητώντας μια καλή ζωή, με αξιοπρέπεια. Ένα ολόκληρο πολιτικο-οικονομικό μοντέλο παύει να λειτουργεί συμπεριληπτικά, δουλεύει για λίγους, περιφρονεί τους πολλούς, αφήνει όλο και περισσότερους ηττημένους πίσω. Δεν είναι βιώσιμο.


Εκτύπωση στις: 2025-11-23
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?export=html&tid=13804