Καθώς το 2025 μας αφήνει και γίνεται συνεπώς ιστορία, είναι σύνηθες στην αλλαγή του χρόνου να γίνεται ένας απολογισμός των πεπραγμένων της χρονιάς που πέρασε και μια πρόβλεψη για τη χρονιά που έρχεται. Και για το πρώτο τα πράγματα είναι πιο εύκολα, αν και η κρίση για αυτά περιέχει ένα βαθμό υποκειμενικότητας, αλλά για το δεύτερο η πρόβλεψη έχει στοιχεία αβεβαιότητας καθώς ο κόσμος μας περνάει μια βαθιά μεταβολή με απρόβλεπτες συνέπειες στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.
Τι άλλαξε τη χρονιά που εκπνέει; Βεβαιότητες που ως τα τώρα ήταν σταθερές στην εξωτερική πολιτική, καταρρίπτονται για έναν μόνο λόγο, ότι ο καινούργιος ένοικος του Λευκού Οίκου αποδεικνύεται στη δεύτερη, κι ευτυχώς ύστερη θητεία του, εξαιρετικά απρόβλεπτος και ιδιαίτερα εσωστρεφής. Απρόβλεπτα προβλέψιμος και εσωστρεφής αναφορικά με τον ρόλο του ως παγκόσμιου ηγέτη. Και παρά τις διακηρύξεις του δεν διστάζει να επεμβαίνει, ακόμα και στρατιωτικά, εκεί που τα συμφέροντα των ΗΠΑ διακυβεύονται. Παράδειγμα, ο ναυτικός αποκλεισμός της Βενεζουέλας ή η βοήθεια των ΗΠΑ στο Ισραήλ.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία αποδεικνύεται μια μείζων απειλή για την Ευρώπη, η οποία έχει αποδυθεί σε έναν άγονο επανεξοπλισμό, γνωρίζοντας ότι δεν θα έχει αναγκαστικά την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού μαζί της σε περίπτωση σύγκρουσης με τη δύναμη αυτήν. Αν και η περίπτωση γενίκευσης της Ουκρανικής σύγκρουσης στην ήπειρό μας φαντάζει απειροελάχιστη, το πνεύμα του προπολεμικού (πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) παθήματος, φαίνεται να οδηγεί τα βήματα των Ευρωπαίων ηγετών.
Έτσι, η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα σε αναστάτωση, πράγμα που έχει συνέπειες σε βασικές αξίες της, που είχαν στέρεα εδραιωθεί στον μεταπολεμικό κόσμο μας. Και καθώς ο Πρόεδρος Τράμπ έχει κάνει σαφές ότι η Ευρώπη δεν είναι προτεραιότητά του, αλλά έχει στο νου του κυρίως την Ασία, τη σταθερή μεγέθυνση της Κίνας και τη σχέση της με τη Ρωσία, εμείς, μόνοι μας πιά, προσπαθούμε να ανατρέψουμε μια πάγια για χρόνια πολιτική, του «Μεγάλου Αδελφού». Η οποία επέτρεψε στην ήπειρό μας μια λελογισμένη αμυντική ικανότητα και μια διοχέτευση των οικονομικών μεγεθών σε ειρηνικές ενασχολήσεις.
Κάτω από αυτό το δυσμενές περιβάλλον, η Ελλάδα περνάει με σχετική ανεμελιά τον χρόνο της. Κυρίως γιατί οι επιτυχίες του ετήσιου απολογισμού δύσκολα παρακάμπτονται. Από τη μια μεριά η πρόσφατη εκλογή του κ. Πιερρακάκη ως επί κεφαλής του Eurogroup προκάλεσε, δικαίως, τον γενικό ενθουσιασμό, καθώς από παρίας η Ελλάδα αναδεικνύεται σε υπολογίσιμη μονάδα της ευρωπαϊκής οικογένειας. Και δεύτερον, ο μήνας του μέλιτος φαίνεται να συνεχίζεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που μετά από περιορισμένους κλυδωνισμούς, δείχνουν να έχουν αποκατασταθεί, σύμφωνα με τη Διακήρυξη των Αθηνών.
Στο Αιγαίο επικρατεί ηρεμία, χωρίς τις καθημερινές παραβιάσεις και παραβάσεις της τουρκικής αεροπορίας, και χωρίς ναυτικά επεισόδια του διαμετρήματος του 2020. Βέβαια, τα πάντα εξαρτώνται από την ελληνική στάση, καθώς εκκρεμεί η επανάληψη των ερευνών για την τελική πόντιση του ηλεκτροφόρου καλωδίου καθώς και η εκκίνηση των ερευνών για την αναζήτηση υδρογονανθράκων κάτω από την Κρήτη.
Και για το πρώτο υπάρχει πηγή ανησυχίας, καθώς δεν ξεχνάμε το επεισόδιο στην Κάσο, ενώ για το δεύτερο η παρουσία της Chevron, μιας αμερικανικής εταιρίας εξασφαλίζει, μάλλον, τη σιωπή της Τουρκίας, καθώς πιστεύουμε ότι η γειτονική χώρα δε θα θελήσει να έρθει αντιμέτωπη με αμερικανικά συμφέροντα, και να διακινδυνεύσει μια σύγκρουση με αμερικανικά πολεμικά, τα οποία είναι σχεδόν βέβαιον ότι θα προστρέξουν για βοήθεια, σε περίπτωση επεισοδίου ανάλογο με αυτό της Κάσου.
Θα πρέπει εδώ να ειπωθεί ότι ο Λίβυος πρόεδρος της Βουλής δήλωσε ρητά στον Έλληνα υπουργό των Εξωτερικών πως θεωρεί το Τουρκολιβυκό μνημόνιο παράνομο, αφού δεν έχει κυρωθεί από τη, Λιβυκή Βουλή. Ενώ, παράλληλα, διατράνωσε την πεποίθησή του ότι η Κρήτη, ένα από τα μεγάλα νησιά της Μεσογείου δεν δικαιούται υφαλοκρηπίδας, γιατί τάχα απέχει σε μικρή απόσταση από τις ακτές της Λιβύης. Το να θεωρήσουμε μικρή την απόσταση των 300+ χιλιομέτρων είναι έργο επιστημονικής φαντασίας , που ουδείς καλοπροαίρετος ηγέτης θα τολμούσε να εκστομίσει.
Αυτό το καλό κλίμα στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας εξασφαλίζει την επανάληψη των συνομιλιών σε ανώτατα κλιμάκια , και, πιθανόν, οι διερευνητικές επαφές, τμήμα πιά του πολιτικού διαλόγου να ενεργοποιηθούν. Σε αυτές τις τελευταίες αποθέτουμε και τις ελπίδες μας για μια απαλλαγή από τις περιττές διεκδικήσεις, που η Τουρκία έχει παρουσιάσει, όπως λόγου χάρη η σύνδεση της αποστρατικοποίησης με την κυριαρχία των ακραίων ανατολικών νησιών μας, ή το θέμα των μειονοτήτων που η Τουρκία επιμένει να ονομάζει τουρκικές (και λέω μειονοτήτων, γιατί πρόσφατα η γειτονική μας χώρα ήγειρε και θέμα για τους μουσουλμάνους των Δωδεκανήσων), όπως, επίσης, και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο ο ίδιος ο επικεφαλής της νομοθετικής εξουσίας της Λιβύης το χαρακτήρισε παράνομο.
Αν μπορούσαμε να απαλλαγούμε από αυτά τα βάρη, έστω και αν τα παραμερίζαμε για κάποιο χρονικό διάστημα, τότε ο δρόμος για διαπραγματεύσεις θα ήταν ανοικτός. Διαπραγματεύσεις, όμως, που θα οδηγούσαν σε συνυποσχετικό για την τελική παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης, το οποίο είναι αρμόδιο και ικανό να λύσει τον πολύπλοκο γρίφο της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Με τη δική μας πλευρά να υποχωρούσε στο ζήτημα της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ν.μ. μόνο στα ηπειρωτικά, και διατήρησης των 6 ν.μ. στα νησιά, σύμφωνα και με παλαιότερες προτάσεις της Τουρκίας. Μια δίκαιη λύση, η οποία όχι μόνον ικανοποιεί την αιώνια αντίπαλό μας, αλλά και τρίτες χώρες, που διαπλέουν το Αιγαίο προς τον Εύξεινο Πόντο, και κυρίως τις ΗΠΑ και η Ρωσία.
Μπορεί αυτή η λύση να φαντάζει ονειρική, αλλά δεν είναι. Μέσα στα αρνητικά θαύματα που μας επιφύλασσε το 2025, ας σκεφθούμε παραγωγικά και γόνιμα, για να ζήσουμε ειρηνικά και δημιουργικά το 2026 που είναι προ των πυλών.
Εκτύπωση στις: 2025-12-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?export=html&tid=13829