Ξημερώματα Παρασκευής, αγουροξυπνημένοι Ευρωπαίοι πολιτικοί βρήκαν στα εισερχόμενα της αλληλογραφίας τους ένα δυσοίωνο μήνυμα. Αργά το βράδυ της Πέμπτης, στην Ουάσιγκτον, είχε δημοσιευτεί το κείμενο της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, που φέρει την υπογραφή του Προέδρου Τραμπ. Η ανάγνωσή του θα πρέπει να ήταν, για τους Ευρωπαίους αναγνώστες του, ένα σοκ. Παραλυτικό ή εγερτήριο, μένει να αποδειχθεί.
Όταν ξεκινούσε η δεύτερη θητεία Τραμπ, στην Ευρώπη επικρατούσε μια εντελώς, όπως αποδείχθηκε, λανθασμένη αντίληψη για τα επερχόμενα. Πίστευαν, οι περισσότεροι, ότι το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», ήταν ο τίτλος μιας πολιτικής αμερικανικού νέο-απομονωτισμού. Ότι η Αμερική του Τραμπ θα αποσυρόταν στον εαυτό της, απρόθυμη να μπλέξει σε προβλήματα εκτός των συνόρων της, ιδίως σε προβλήματα της Ευρώπης. Ότι θα επικέντρωνε τα ενδιαφέροντα και την ενέργειά της στον Ειρηνικό και στον ανταγωνισμό με την ανερχόμενη Κίνα. Ο φόβος των Ευρωπαίων ήταν ότι η Αμερική θα τους αφήσει στρατηγικά μόνους. Τώρα συνειδητοποιούν ότι ο κίνδυνος δεν είναι η ορφάνια, μα μια καταπιεστική κηδεμονία.
Οι πρώτοι δέκα μήνες της δεύτερης θητείας Τραμπ- χωρίς τα πολιτικά και θεσμικά φρένα που ανέκοπταν την ορμή του προέδρου στην πρώτη θητεία- έδειξαν ήδη αυτό που το κείμενο στρατηγικής διατυπώνει ρητά. Πως «Πρώτα η Αμερική» δεν σημαίνει ότι η ισχυρότερη χώρα του κόσμου θα κοιτά προς τα μέσα, προς τον εαυτό της. Αλλά πως η υπέρ-δύναμη θα χρησιμοποιεί όλη την ισχύ της, γυμνή και δίχως προσχήματα, για την επιβολή στον υπόλοιπο κόσμο (στους συμμάχους της προπάντων) των συμφερόντων της -όπως το σύστημα Τραμπ και οι επιχειρηματικοί κολοσσοί που το στηρίζουν τα αντιλαμβάνονται.
Ο έλεγχος των δρόμων της ενέργειας και των πολύτιμων σπάνιων πόρων. Η προστασία των μεγάλων ψηφιακών επιχειρήσεων από κάθε απειλή ρυθμιστικής παρέμβασης (σαν αυτές που αποπειράται η μισητή Ευρώπη). Το δυτικό ημισφαίριο ως πίσω αυλή της Ουάσιγκτον, την οποία δικαιούται να ελέγχει, ακόμη και δια της βίας. Ο ρόλος της ηγέτιδας δύναμης του πάλαι ποτέ δυτικού κόσμου, ως ρόλος με πολλά δικαιώματα και μηδενικές υποχρεώσεις απέναντι σε εκείνους που δεν έχουν επιλογή παρά να ακολουθούν. Κάπως έτσι περιγράφεται το νέο δόγμα.
Για την Ευρώπη, ειδικά, το κείμενο είναι ανατριχιαστικά σαφές. Ο στόχος είναι ο άμεσος τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, ώστε να αποκατασταθεί μια «στρατηγική σταθερότητα» με την Ρωσία. Ο εχθρός δεν είναι ο Πούτιν που εισέβαλε, αλλά οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που έχουν «μη ρεαλιστικές προσδοκίες» και εμποδίζουν την άμεση επιβολή της ειρήνης (με τους όρους της Μόσχας προφανώς), σε αντίθεση με τη βούληση της πλειοψηφίας των Ευρωπαίων. Ο ρόλος των ΗΠΑ είναι να βοηθήσουν την Ευρώπη να αναστρέψει την σημερινή της πορεία. Δηλαδή, να επανεθνικοποιηθεί. Να ξαναγίνει μια συμμαχία κυρίαρχων, «υγιών» εθνικών κρατών, με ενισχυμένες αμυντικές δαπάνες και αγορές ανεμπόδιστα ανοιχτές σε αμερικανικά αγαθά και υπηρεσίες. Που, φυσικά, θα διοικούνται από κυβερνήσεις «πατριωτικές», από πολιτικές δυνάμεις που ανιστέκονται πολιτιστικά στον ευρωπαϊσμό και εφαρμόζουν αυστηρή αντί-μεταναστευτική πολιτική.
Πόσο τοις μετρητοίς πρέπει να τα πάρει κανείς όλα αυτά; Κάποιοι αισιόδοξοι έσπευσαν να σημειώσουν ότι δεδομένου του ευμετάβλητου τραμπικού χαρακτήρα, ο όρος «στρατηγική» είναι μάλλον υπερβολικός. Και πως ό,τι γράφεται σήμερα δεν είναι βέβαιο ότι θα ισχύει και αύριο. Αλλά το ερώτημα δεν είναι αν η Αμερική θα ακολουθήσει όντως την συνταγή. Αλλά αν η Ευρωπη έχει τρόπο να αντισταθεί στη μοίρα που η συνταγή της επιφυλλάσσει, τη μοίρα ενός αθροίσματος αδύναμων κρατών που κινούνται στην σφαίρα επιρροής της υπερδύναμης και εκλιπαρούν ή διαπραγματεύονται, η καθεμία μόνη της, την εύνοιά της.
Σε ότι μας αφορά, διαβάζοντας το κείμενο αμερικανικής στρατηγικής από την ελληνική οπτική γωνία, δύο γρήγορα συμπεράσματα είναι προφανή. Ένα, πως ακόμη κι αν οι ΗΠΑ δεν κουνήσουν το δαχτυλάκι τους να τις βοηθήσουν, για τις πολιτικές δυνάμεις που κινούνται δεξιά της δεξιάς, το κείμενο αυτό θα λειτουργήσει ως ενθάρρυνση. Και δεύτερον, πως επείγει μια νέα συζήτηση και μια νέα συναίνεση για τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής και της εθνικής πολιτικής ασφάλειας, χωρίς την αυταπάτη πως μπορουμε να κοιμόμαστε ήσυχοι επειδή απλώς το αμερικανικό φυσικό αέριο θα ρέει δια της Αλεξανδρούπολης.
Εκτύπωση στις: 2025-12-08
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?export=print&tid=13815