Την περασμένη Δευτέρα, ο υπουργός Παιδείας της Γαλλικής Δημοκρατίας βεβαίωνε πως τα σχολεία δεν θα διακόψουν τη λειτουργία τους, διότι «το σχολείο δεν είναι πρωτεύων παράγοντας μετάδοσης του ιού». Δύο μέρες αργότερα, ο πρόεδρος Μακρόν ανακοίνωνε πως παιδικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία και δημοτικά κλείνουν για τρεις εβδομάδες, οι υπόλοιπες εκπαιδευτικές βαθμίδες για τέσσερις. Η Γαλλία μπήκε για τρίτη φορά σε καθολικό λοκντάουν. Κι ας είχε στοιχηματίσει το κύρος του ο πρόεδρος πως η χώρα θα το αποφύγει. Κι ας δήλωνε πριν από ένα μήνα ο υπουργός Υγείας ότι «ένα τρίτο λοκντάουν βρίσκεται στη σφαίρα του απίθανου». Πρώτο δίδαγμα, λοιπόν: Απέναντι σε έναν ιό που βγάζει περιφρονητικά τη γλώσσα στο «πρωτείο της πολιτικής», απέναντι σε μια πανδημία επιθετική και, σε μεγάλο βαθμό, απρόβλεπτη, οι πολιτικοί είναι καλό να μετρούν τα λόγια τους, να διαγράψουν από το λεξιλόγιό τους τα «ποτέ» και να αναγνωρίσουν ότι οι υπουργικές γραβάτες καλό είναι να μένουν ένα βήμα πίσω από τις λευκές ποδιές.
Στη Γαλλία τα ρίχνουν τώρα στο υπερσυγκεντρωτικό σύστημα που δίνει τη δυνατότητα σε έναν άνθρωπο, τον πρόεδρο, να αποφασίζει μόνος του, ακόμη και να αναγορεύεται σε εθνικός επιδημιολόγος. Στη Γερμανία έχουν το αντίστροφο πρόβλημα. Το υπεραποκεντρωμένο σύστημα δεν επιτρέπει υγειονομικό συντονισμό. Αλλά μάλλον δεν είναι αυτή η αιτία που κάνει τη Γερμανία να βασανίζεται από τις συνέπειες του τρίτου κύματος. Και τη Μέρκελ να υφίσταται μια ασυνήθιστη για εκείνη ήττα, υποχρεωμένη να παίρνει πίσω μέσα σε 24 ώρες τα μέτρα που ανακοίνωσε, να ζητά συγγνώμη από τους πολίτες που 16 χρόνια τώρα κυβερνά, και να βλέπει τη δημοτικότητά της - που ήταν στα ύψη την άνοιξη - να γλιστρά. Δίδαγμα δεύτερο, λοιπόν: Κανείς, απολύτως κανείς ηγέτης δεν είναι άτρωτος στα διαπεραστικά βέλη του Απόλλωνα.
Την περασμένη άνοιξη, όλα ήταν αλλιώς. Η Γερμανία, η Ευρώπη συνολικά, έμοιαζε να αντιμετωπίζει με επιτυχία το πρώτο πανδημικό κύμα, την ώρα που δυστυχισμένες χώρες που είχαν την ατυχία να τις κυβερνούν ανερμάτιστοι λαϊκιστές, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Βραζιλία, παράδερναν και πενθούσαν εκατόμβες θυμάτων. Στον γερμανικό και διεθνή Τύπο φιλοξενήθηκαν ύμνοι στο υπόδειγμα Μέρκελ, στο ευρωπαϊκό υπόδειγμα τεχνοκρατικής επάρκειας και ψυχραιμίας. Ο επίτροπος Μπορέλ έγραφε ότι η πανδημία «φέρνει στο προσκήνιο την αξία της γνώσης και των ειδικών, όλες τις αρχές, δηλαδή, που οι λαϊκιστές απορρίπτουν ή γελοιοποιούν, καθώς τις ταυτίζουν με τις ελίτ». Στη μεγάλη μάχη του λαϊκισμού με την «κεντρώα» μετριοπάθεια και την τεχνοκρατική επάρκεια στη διακυβέρνηση, μάχη που κατέλαβε την ευρωπαϊκή σκηνή τα τελευταία δέκα χρόνια, η πανδημία και η αντιμετώπισή της θα ήταν - έτσι πιστεύαμε - το έδαφος της οριστικής ήττας των λαϊκιστών. Η ετυμηγορία δεν ήταν αδικαιολόγητη. Μα ήταν πρόωρη. Η γερμανική διαχείριση της πανδημίας, των εμβολιασμών προπάντων, προκαλεί τώρα, αντί θαυμασμού, κύματα οργής στην ίδια τη Γερμανία. Και η «Bild», για να ρίξει αλάτι στις πληγές, κυκλοφόρησε με ένα πρωτοσέλιδο που έλεγε στους Βρετανούς: «Σας ζηλεύουμε»! Επειδή η Βρετανία έχει προσφέρει μία δόση εμβολίου σε τετραπλάσιους, αναλογικά, πολίτες της από ό,τι η Γερμανία. Να, λοιπόν, ένα τρίτο δίδαγμα: Στη μακρά και απρόβλεπτη μάχη με την πανδημία οι πανηγυρισμοί και οι πολιτικοί απολογισμοί καλό είναι να περιμένουν το τέλος του έργου. Και το έργο δεν έχει τελειώσει, η μάχη δεν έχει κριθεί.
Οταν ο «Μαύρος Θάνατος» σκότωσε περίπου έναν στους τρεις κατοίκους της τότε Αγγλίας - έγραφε ο Γιουβάλ Χαράρι - ο θρόνος του βασιλιά Εδουάρδου Γ΄ δεν κλονίστηκε. Από κανενός το μυαλό δεν περνούσε ότι ένας βασιλιάς μπορούσε να κάνει το παραμικρό απέναντι στη μυστηριώδη αρρώστια. Τώρα, αντίθετα, η επιστήμη αποκρυπτογράφησε το γονιδίωμα του ιού λίγες μέρες μετά την πρώτη του εμφάνιση και προσέφερε μια γκάμα από αποτελεσματικά εμβόλια, λίγους μήνες αργότερα. Οπότε όλα τα βλέμματα - και όλα τα βάρη - πέφτουν στους πολιτικούς. Οι οποίοι, ιδίως σε κοινωνίες που δεν αντέχουν το οικονομικό και κοινωνικό τίμημα που κατέβαλαν χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ταϊβάν ή η Αυστραλία, δυσκολεύονται και παραδέρνουν ανέμεσα σε αντιφατικές δηλώσεις, δύσκολες επιλογές και μεγάλα ρίσκα. Επικρίνονται όταν μας κλείνουν στο σπίτι, επικρίνονται κι όταν ανοίγουν την οικονομία.
Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνον η υγεία και η ζωή των ανθρώπων. Είναι επίσης η τύχη του προτύπου της φιλελεύθερης δημοκρατίας απέναντι στην αναδυόμενη, σκοτεινή γοητεία των ανελεύθερων, αυταρχικών δημοκρατιών. Κι η τύχη της, σε μεγάλο βαθμό, εξαρτάται από την ικανότητα των δημοκρατιών να διαχειριστούν μέχρι τέλους με επιτυχία την πανδημική απειλή. Ο πολιτικός λογαριασμός, προς το παρόν, μοιάζει ασφαλής. Στη Γερμανία, οι Χριστιανοδημοκράτες πλήρωσαν ακριβά το τίμημα της επιδημιολογικής αποτυχίας σε δύο τοπικές εκλογές. Αλλά δεν επωφελήθηκαν εκείνοι που έκαναν αντιπολίτευση στα υγειονομικά μέτρα, το AfD. Αλλά οι Πράσινοι. Στην Ολλανδία, παρά τις μέτριες επιδόσεις απέναντι στον κορωνοϊό, ο συντηρητικός Ρούτε εξασφάλισε επανεκλογή και κερδισμένοι στις κάλπες δεν βγήκαν οι ακροδεξιοί ευρωσκεπτικιστές, αλλά οι φιλελεύθεροι ευρωπαϊστές του D66. Στην Ιταλία οι πρωταθλητές του λαϊκισμού υποχρεώνονται, προς το παρόν, να υποστηρίζουν την κυβέρνηση του πιο μισητού αντιπάλου τους, του Μάριο Ντράγκι.
Είναι πολύ νωρίς για συμπεράσματα. Μα αν πρέπει να κρατήσει κανείς ένα ακόμη δίδαγμα, θα ήταν, νομίζω, αυτό: Πως εκείνοι που κυβερνούν πρέπει να ξέρουν ότι, αν κάτι πάει στραβά, θα πληρώσουν ακόμη και λάθη που δεν έκαναν. Αλαζονεία δεν συγχωρείται. Και οι αντιπολιτευόμενοι ότι, ακόμη κι αν όλα πάνε στραβά, η «αντιπολίτευση στην πανδημία» δεν φέρνει πολιτικά κέρδη.
Εκτύπωση στις: 2024-04-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=11669