Εδώ και δύο χρόνια σχεδόν, βρισκόμαστε μέσα σε μία κρίση από αυτές που συμβαίνουν «μία στον αιώνα».
Όσο διαρκεί η πανδημία ως καθοριστικός παράγων της δημόσιας υγείας και κατ’επέκταση όλων των πτυχών της ανθρώπινης ζωής, οι κοινωνικές σταθερές ρευστοποιούνται και οι κυρίαρχες αξίες του σύγχρονου κόσμου τίθενται σταδιακά σε αμφισβήτηση.Πόσο μάλλον τώρα που οι μεταβολές δεν είναι τόσο αργόσυρτες όσο στο παρελθόν και οι
αλλαγές εξελίσσονται με εκθετικές ταχύτητες που δύσκολα μπορούν να αφομοιωθούν από τις κοινωνίες.
Οι άνθρωποι, ή έστω η μεγάλη πλειοψηφία τους παρακολουθεί ένα «κόσμο» να περνά από μπροστά τους με ταχύτητα και να χάνεται προς ένα μέλλον στο οποίο οι ίδιοι δε νιώθουν ότι θα έχουν κάποιο ρόλο.
Είναι αυτός ακριβώς ο συνδυασμός που πάνω στο υπόστρωμα της κλιματικής αλλαγής ανοίγει την 5η εποχή της ανθρώπινης διαδρομής στη Γη. Την εποχή της μεγάλης άμυνας.
Μιας εποχής που η απρόσκοπτη κυριαρχία του ανθρώπου επάνω στον πλανήτη Γη, θα πάψει να είναι αυτονόητη και επομένως όλες οι κρίσιμες πολιτικές επιλογές θα επανεξεταστούν και θα αναθεωρηθούν με γνώμονα το οικολογικό τους αποτύπωμα.
Οι άνθρωποι αδυνατούν να φανταστούν ένα δυστοπικό αύριο (να ένας λόγος που χρειάζεται ακόμα η πολιτική) αλλά παρ΄ όλα αυτά επιβιώνουν και μέσα σε πρωτόγνωρες δυσκολίες.
Όμως αυτό που τους ωθεί προς το μέλλον είναι η προσαρμοστικότητα τους και όχι η προνοητικότητα τους.
Γι’ αυτό και πιστεύω ότι η 5η εποχή θα είναι αμυντική. Δεν θα δημιουργούμε το μέλλον, θα το αντιμετωπίζουμε και τα δύο μεγάλα παρεπόμενα αυτής της συνθήκης θα είναι η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και ο πολιτικός δεσποτισμός.
Σε πολιτικό επίπεδο αυτό σημαίνει ότι η παλιά κυρίαρχη διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς θα διαχυθεί μέσα στις νέες προτεραιότητες, ήδη έχει συμβεί αυτό σε κάποιο βαθμό. Σήμερα, είναι φανερό ότι ούτε η Αριστερά στις διάφορες εκδοχές της αλλά ούτε και οι φιλελεύθεροι ή οι συντηρητικοί διαθέτουν μία γενική θεώρηση του κόσμου στην οποία να θεμελιώνουν τα πολιτικά τους προτάγματα.
Τόσο το αίτημα της κοινωνικής ισότητας όσο και αυτό των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών συμπιέζονται κάτω από τη βίαιη και απρόβλεπτη αποσταθεροποίηση του περιβάλλοντος που γεννά διαρκείς κρίσεις κάθε είδους.
Για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα είναι φανερό ότι η πρόσβαση σε εμβολιαστικά προγράμματα ή η πρόσβαση ή μη στο νερό θα είναι παράγοντες μειζόνων ανισοτήτων αλλά και
ο κεντρικός έλεγχος και η διανομή τρομακτική παράμετρος πολιτικής ισχύος και δεσποτείας.
Προς ένα νέο σύστημα
Στο νέο κόσμο της 5ης Εποχής της Άμυνας δεν θα είναι οι σχέσεις παραγωγής αυτές που θα διαμορφώνουν το κοινωνικό πλέγμα.
Η παραγωγή και οι ρυθμοί ανάπτυξης στην αμυντική εποχή θα υποχωρήσουν προς όφελος της κλιματικής εξομάλυνσης.
Το κοινωνικό πλέγμα θα καθορίζεται περισσότερο από τις δυνατότητες ασφαλούς διαβίωσης. Είναι επομένως ένα μεγάλο ερώτημα το πως θα συγκροτηθεί το νέο «σύστημα».
Ποιοι και με ποιο τρόπο θα κυριαρχούν, θα έχουν δηλαδή αυξημένα προνόμια στην ασφαλή διαβίωση.
Στο πολιτικό επίπεδο, έχω την εντύπωση ότι ο κύριος κορμός των παλιών συστημικών δυνάμεων θα συμπτύξουν σταδιακά κοινό μέτωπο. Έχουν και οι δυο πόλοι τους να «χάσουν» αν
συνεχιστεί η περιβαλλοντική απορρύθμιση. Αν συνεχίσουν να σκιαμαχούν για αλλότρια θέματα, κάτι καινούργιο θα αναδειχθεί στη θέση τους. Γιατί η σημερινή εντύπωση του «απροσδόκητου» των κρίσεων σταδιακά θα αποδυναμωθεί και οι πολιτικές ευθύνες της απρονοησίας θα αναδειχθούν.
Και δεν είναι -κι ας φαίνεται έτσι- μια δήθεν προσπάθεια να εμφανιστούν σήμερα σχεδόν όλες οι παραδοσιακές κοινοβουλευτικές κομματικές δυνάμεις ως οικολογικά ευαίσθητες όταν μιλούν για το περιβάλλον, είναι μια αδήριτη ανάγκη πολιτικής επιβίωσης που ίσως και οι ίδιες να μη συνειδητοποιούν ακόμα, και η οποία αύριο, όταν αυτή η πολιτική ατζέντα θα κυριαρχεί, θα δημιουργήσει συνθήκες σύγκλισης απέναντι στους κάθε είδους αρνητές.
Αρνητές της κλιματικής αλλαγής, αντιεμβολιαστές, συνωμοσιολόγοι και άνθρωποι «εκτός των τειχών» του σημερινού κόσμου της κυριαρχίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, είναι έτοιμοι να συναντηθούν με δυναμική κινημάτων και αυτό που αναζητούν έστω και ακούσια είναι το πως και το πότε. Ήδη τα παραδείγματα υπάρχουν. Από την επίθεση στο Καπιτώλιο στις ΗΠΑ, από τις διαδηλώσεις αντιεμβολιαστών, από το «μαύρο» διαδίκτυο και από τόσα άλλα.
Αυτοί θα διαμορφώσουν τον άλλο πόλο μαζί με ένα απόκομμα του σημερινού συστήματος που θέλει να κυριαρχήσει κόντρα σε κάθε τι ορθολογικό.
Σήμερα φαίνονται αδύναμοι γιατί το υπάρχον πλαίσιο αντέχει ακόμα παρά τη ρήγματα που όλο και μεγαλώνουν. Όμως κάθε «κρακ» είναι άλλη μια νίκη γι’ αυτούς, άλλη μια αυτοεπιβεβαίωση της «ορθότητας» του καταστροφικού τους μένους. Κάθε «κρακ» του σημερινού κόσμου θα τους ισχυροποιεί και θα επιταχύνει τη συνάντηση τους.
Πότε θα συμβούν όλα αυτά;
Η εύκολη απάντηση είναι πως θα συμβούν μέσα στη δεκαετία που διανύουμε και θα κορυφωθούν προς το τέλος της. Όμως υπάρχει μία σχετικότητα στις εκτιμήσεις και οι λόγοι είναι προφανείς, έχουν να κάνουν με την πληθώρα των παραγόντων που με μια ανεπαίσθητη αρχική αλλαγή σήμερα μπορούν να διαμορφώσουν εντελώς διαφορετικά σενάρια εξελίξεων. Μακάρι οι εξελίξεις αυτές να δείξουν ότι έχουμε περισσότερο χρόνο για να δουλέψουμε προς τη σωστή κατεύθυνση.
Όμως σε κάθε περίπτωση χρειάζεται πολιτική βούληση και νέο πλαίσιο αξιών για να αντιδράσουμε έστω και τώρα. Αυτή είναι η αξία της πολιτικής. Να συλλαμβάνει το όλον, να συνθέτει και να καθοδηγεί.
Ειδικά εμείς εδώ στην Ελλάδα, σε ένα ευαίσθητο ακρωτήρι της Μεσογείου, έχουμε κάθε λόγο να βιαστούμε.
Ας κάνουμε εθνική μας υπόθεση την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Θα μπορούσαμε ίσως να πάρουμε μια μεγάλη πρωτοβουλία παγκόσμιας εμβέλειας και σε αυτή την
πρωτοβουλία να εφεύρουμε ξανά ρόλους και αποστολές, να αναγεννήσουμε το κομματικό μας σύστημα, να αξιοποιήσουμε αλλά και να φτιάξουμε νέους «πρεσβευτές» των δημοκρατικών αξιών μας.
Μια πρωτοβουλία που θα δει την υπόθεση της κλιματικής αλλαγής όχι μόνο μέσα από αριθμητικούς στόχους μείωσης των ρυπογόνων ή άλλων αντι-περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, αλλά και θέσπισης νέων πολιτικών για το νερό και τα δάση, για τις μορφές ενέργειας, την κυκλική οικονομία, τη θαλάσσια προστασία και τόσων άλλων σημαντικών θεμάτων.
Δεν θα ήταν αν μη τι άλλο αυτός ένας τρόπος για να τιμήσουμε τα 200 χρόνια της Ελληνικής ιδέας κοιτώντας προς το μέλλον;
Εκτύπωση στις: 2024-04-20
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=12031