Οριοθέτηση Αιγύπτου: υπερβολές και ψευδαισθήσεις

Θόδωρος, Τσίκας

Τα Νέα, 2022-12-16

Η μονομερής και μερική οριοθέτηση προς τα δυτικά της που έκανε η Αίγυπτος, όσον αφορά την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) με την Λιβύη, έγινε δεκτή στην Ελλάδα με υπερβολές και πανηγυρισμούς.

Η κίνηση αυτή έχει κάποιο θετικό αντίκτυπο, πολιτικό και διπλωματικό, αλλά ήταν φυσιολογική και αναμενόμενη. Εφόσον η Αίγυπτος έχει υπογράψει με την Ελλάδα τη γνωστή κοινή οριοθέτηση ΑΟΖ, προφανώς θα επέλεγε τη συγκεκριμένη γραμμή οριοθέτησης και προς την Λιβύη.

Από κει και πέρα, η διαπίστωση ότι αυτή η κίνηση ακυρώνει, αχρηστεύει κ.ο.κ. το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, δημιουργεί ψευδαισθήσεις.

Πρώτον, διότι η συγκεκριμένη χάραξη γραμμής επικαλύπτει μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα θαλάσσιας περιοχής που καθορίζεται από το τουρκο-λιβυκό Σύμφωνο. Και μάλιστα δικαιωμάτων της Λιβύης, και όχι της Τουρκίας, σύμφωνα με αυτό. Η υπόλοιπη περιοχή που καθορίζεται από Τουρκία και Λιβύη, και ιδιαιτέρως αυτή που αφορά την Ελλάδα (πέραν της μερικής οριοθέτησης Ελλάδας-Αιγύπτου) μένει ακάλυπτη.

Δεύτερον, διότι η κίνηση της Αιγύπτου είναι μονομερής και άρα αυθαίρετη. Δεν μπορεί να έχει νομικά αποτελέσματα καθώς -σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο - οριοθέτηση ΑΟΖ μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν συμφωνίας μεταξύ των απέναντι ή των διπλανών χωρών. Αυτό σημαίνει ότι για να υπάρχει έγκυρο αποτέλεσμα είναι αναγκαία η διαπραγμάτευση μεταξύ Αιγύπτου και Λιβύης.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρξουν διαπραγματεύσεις Ελλάδας-Λιβύης, Ελλάδας-Αιγύπτου για την υπόλοιπη περιοχή, Ελλάδας-Τουρκίας, Κύπρου -Τουρκίας για την μεταξύ τους περιοχή κλπ. Για ορισμένες θαλάσσιες περιοχές θα χρειαστούν τριμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών, ώστε να καθοριστούν τα σημεία επαφής των ΑΟΖ τους. Μέχρι τότε το καθεστώς των διεθνών υδάτων μεταξύ τους παραμένει ως έχει, χωρίς δικαιώματα οικονομικής εκμετάλλευσης. Αυτό ισχύει για όλες τις χώρες, προφανώς και για την Ελλάδα.

Το θέμα με το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο δεν θα ξεπεραστεί τόσο εύκολα.

Ακόμα και αν υπήρχε συμφωνία για ολόκληρη την περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο θα ήταν εκεί. Θα είχαμε δύο επικαλυπτόμενες συμφωνίες. Τα σύμφωνα αυτά ακυρώνονται με δύο τρόπους: είτε οι υπογράφοντες αποσύρουν την υπογραφή τους (κάτι δύσκολο στην προκειμένη περίπτωση), είτε με προσφυγή σε διεθνές διαιτητικό ή δικαστικό όργανο. Ας σημειώσουμε ότι η Λιβύη έχει δηλώσει ότι αποδέχεται a priori την δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, άρα θα ήταν σχετικά εύκολο να θέσει μαζί με την Ελλάδα το θέμα ενώπιον του. Φυσικά και γι αυτό θα χρειαστεί προηγουμένως πολιτικός διάλογος μεταξύ των δύο χωρών.

Η Αίγυπτος στα θέματα των νησιών, ιδιαιτέρως των μικρών, έχει απόψεις πιο κοντά στην Τουρκία, παρά προς τα δόγματα της επίσημης ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ως ηπειρωτική χώρα με μεγάλη ακτογραμμή υποβαθμίζει τα δικαιώματα των μικρών νησιών και νησίδων σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Στην μερική οριοθέτηση Αιγύπτου-Ελλάδας, δύο μικρά ελληνικά νησάκια νότια του νομού Λασιθίου στην Κρήτη έχουν μηδενική επήρεια. Αυτός είναι και ο λόγος που η οριοθέτηση με την Ελλάδα έφτασε μόνο μέχρι και την δυτική ακτή της Ρόδου. Η Αίγυπτος δεν δέχτηκε να επεκταθεί ανατολικότερα και να συμπεριλάβει την ευρύτερη περιοχή του Καστελόριζου. Διότι θεωρεί ότι η Τουρκία έχει δικαιώματα εκεί, τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν.

* Ο Θόδωρος Τσίκας είναι Πολιτικός Επιστήμονας - Διεθνολόγος

Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=13017