Δημοσιονομικά περιθώρια

Κώστας, Καλλίτσης

Η Καθημερινή, 2023-02-25

Το «υπάρχουν λεφτά» δεν ακουγόταν ευχάριστα, είναι μια φορτισμένη διατύπωση, με αρνητικούς συνειρμούς. Έτσι βρέθηκε ένα ισοδύναμο, πιο σικάτο, τεχνοκρατικό, κάτι σαν μια σαγηνευτική αχλή, ένα φινετσάτο πέπλο υπεύθυνης διαχείρισης, για να καλύπτει παντός είδους προεκλογικές παροχές. Η νέα διατύπωση είναι «υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια». Συστηματικά γίνεται επίκληση αυτής της διατύπωσης για να παρουσιαστεί ως ορθολογική και να εξαγνιστεί κάθε κυβερνητική δράση με οσμή ψηφοθηρίας: Αφού υπάρχουν περιθώρια, ας τα εξαντλήσουμε! Τι είδους είναι, τι ουσία έχουν, πόσο σταθερά ή μη είναι αυτά τα περιθώρια, αν προκλήθηκαν από κάποια επενδυτική άνοιξη ή από μια πληθωριστική έκρηξη, είναι ένα θέμα.

Ένα άλλο, πολύ σημαντικό, θέμα είναι ότι στα όποια/όσα δημοσιονομικά περιθώρια αντιστοιχούν εναλλακτικές δυνατότητες αξιοποίησής τους, που προκύπτουν από διαφορετικές ιεραρχήσεις αναγκών/προτεραιότητες. Αν υπάρχουν λεφτά, σημαντική απόφαση είναι που/προς τι θα τα διαθέσεις. Αν, μάλιστα, υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια όχι εξαιτίας μιας ρηξικέλευθης πολιτικής μεταρρυθμίσεων αλλά λόγω του πληθωρισμού και της -με δημόσιο δανεισμό και κρατική χρηματοδότηση- ταχείας ανάκτησης του χαμένου ΑΕΠ, τότε η αξιοποίηση αυτών των περιθωρίων ίσως είναι η μόνη πραγματικά σημαντική πολιτική απόφαση. Πώς αξιοποιείς τα όποια περιθώρια, υποδηλώνει τι σκέφτεσαι για την Ελλάδα.

Είναι διαφορετικό αν τα χρησιμοποιείς για μόνιμες προσλήψεις στο ΕΣΥ, για να ενισχυθούν τα Κέντρα Υγείας, να αποσυμφορηθούν τα νοσοκομεία, να σμικρύνουν οι λίστες πολύμηνης αναμονής για μια χειρουργική επέμβαση σε ένα νοσοκομείο παίδων. Κι άλλο αν τα διαθέτεις για οριζόντια εκλογικά επιδόματα σε 8,5 εκατ. ψηφοφόρους. Άλλο αν τα διαθέτεις για να ενισχύσεις τη μετακίνηση της μισθωτής εργασίας σε βιώσιμες θέσεις εργασίας κι άλλο αν επιδοτείς τις μη βιώσιμες θέσεις εργασίας. Άλλο αν ενισχύσεις start up επιχειρήσεις κι άλλο αν γίνεσαι χορηγός για καταθέσεις, ΙΧ και ακίνητα πλουσίων ιδιοκτητών υπό πτώχευση επιχειρήσεων (και) της γνωστής ραχοκοκαλιάς. Άλλο είναι να στηρίζεις ευάλωτα νοικοκυριά, άλλο να ενισχύεις οριζόντια όσους έχουν δικαίωμα ψήφου.

Η διαφάνεια θα βοηθούσε στην πιο συνετή διαχείριση του δημοσίου χρήματος, με κριτήρια δικαιοσύνης και ορθολογισμού. Αν όποιος ενισχύθηκε από τα περίπου 65 δισ. ευρώ που διανεμήθηκαν σε ό,τι κινείται στην επικράτεια τα τελευταία δυόμισι χρόνια, ήταν υποχρεωμένος να το δηλώνει, αν όποια επιχείρηση ενισχύθηκε είχε την υποχρέωση να βάλει ένα αυτοκόλλητο στην είσοδό της με τα χρήματα που έλαβε και τον λόγο για τον οποίο τα έλαβε, πολλά δισ. θα είχαν εξοικονομηθεί. Όπως είναι βέβαιο ότι θα συμβάλει στη συνετή διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ο νόμος που αναμένεται μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι τα κράτη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να δημοσιοποιούν τον κατάλογο με τις 100 επιχειρήσεις που πήραν τα περισσότερα κεφάλαια.

Ειδικά για την Ελλάδα, η χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος δεν είναι μόνο ένα (πολύ σημαντικό) θέμα δικαιοσύνης. Είναι υπαρξιακό θέμα, επιβίωσης. Με ένα τεράστιο δημόσιο χρέος της τάξης των 400 δισ. ευρώ, συνεχή και μεγάλο ανοίγματα στο ισοζύγιο πληρωμών και ένα ιδιωτικό χρέος της τάξης των 260 δισ., δύσκολα μιλά κανείς, γενικώς, για δημοσιονομικά περιθώρια. Εξαρτάται, για την ακρίβεια, τι βλέπει και μέχρι που βλέπει. Αν ο ορίζοντας είναι εκλογικός, άλλα δυο-τρία χρόνια με το γνωστό λάφυρο της εξουσίας (κράτος), πολλά εξηγούνται. Αν, πάλι, ο ορίζοντας έφτανε λίγο μακρύτερα, στο 2027-28 και μέχρι το 2032, τότε που λήγει η περίοδος χάριτος και το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 7,1 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, αφού θα προστεθούν σε αυτό και οι έως τότε σωρευμένοι τόκοι, τότε θα απέφευγε να χρησιμοποιήσει τις φράσεις «υπάρχουν λεφτά/ υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια». Θα φοβόταν ότι ίσως κάποιοι τον πάρουν στα σοβαρά και το πιστέψουν.

Εκτύπωση στις: 2024-04-27
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=13143