Από την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ μαζί με την Τουρκία στις αρχές του 1952 μέχρι και σήμερα, υπάρχει μια διάσταση ανάμεσα στην επίσημη ρητορική και την πραγματικότητα που προσδιορίζουν το δόγμα ασφαλείας της Αθήνας.
Στην πρώτη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, με την ταυτόχρονη ένταξη Ελλάδας και Τουρκίας, δεν υπήρχε στα Βαλκάνια η αντιπαράθεση των δύο μπλοκ που εκτυλισσόταν στα σύνορα των δύο γερμανικών κρατών.
Η Γιουγκοσλαβία είχε έλθει σε ρήξη με τον Στάλιν το 1948, με συνέπεια τη γεωγραφική απομόνωση της Αλβανίας, ενώ στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία δεν υπήρχαν σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Η Ελλάδα και η Τουρκία, από τότε μέχρι και σήμερα, αντιμετωπίζονται από τις ΗΠΑ ως ενιαίος αμυντικός χώρος, μια πραγματικότητα που όχι μόνον δεν σταθεροποίησε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά μετά το 1974 το σύνολο σχεδόν των προβλημάτων ανάμεσα στις δύο χώρες είναι μια σύγκρουση στο εσωτερικό της Συμμαχίας.
Το ίδιο ισχύει και για την ενεργειακή αξιοποίηση της Ανατολικής Μεσογείου, με τις ΗΠΑ να θεωρούν ότι υπάρχει ρόλος για όλους τους εμπλεκομένους.
Έτσι το δόγμα ασφάλειας της Ελλάδας είναι σταθερά ετερόφωτο, καθώς η θεώρηση της Τουρκίας ως στρατηγικής απειλής προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στη Μέση Ανατολή.
Ενιαίος Αμυντικός Χώρος και προσδιορισμός της τουρκικής απειλής σε σταθερή συνάρτηση με τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας διαμορφώνουν στην Αθήνα μια κατά κύριο λόγο τουρκοκεντρική θεώρηση των περιφερειακών εξελίξεων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η γεωπολιτική φαντασίωση του Εast Med που απεδείχθη τακτικός ελιγμός άσκησης πίεσης των ΗΠΑ προς τον Ερντογάν, πριν επιστρέψουμε στην πεπατημένη της μεταφοράς της ενέργειας μέσω Τουρκίας.
Δόγμα άξιο του ονόματός του δεν διαμορφώθηκε ποτέ από το 1974 και μετά, που να ιεραρχεί μακροπρόθεσμους στόχους και να μην περιορίζεται σε απλουστεύσεις του τύπου «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου».
Όλα τα παραπάνω περιγράφουν, φωτίζουν και αναδεικνύουν περιορισμένα περιθώρια ελιγμών, με συνέπεια η Ελλάδα να αντιδρά σε ατζέντες που διαμορφώνονται ερήμην της.
Όταν το 1955 η εμπλοκή της Τουρκίας στο Κυπριακό έθεσε για πρώτη φορά σε δοκιμασία τη διμερή προσέγγιση που θεμελίωσαν το 1929-1930 οι Βενιζέλος και Κεμάλ, η εξέλιξη θεωρήθηκε απόκλιση από μια αδιαμφισβήτητη κανονικότητα στην οποία οι δύο χώρες όφειλαν να επιστρέψουν για να αντιμετωπίσουν τον «από Βορρά κίνδυνο».
Όταν στα τέλη του 1973 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Τουρκίας ο χάρτης των παραχωρήσεων για υποθαλάσσιες έρευνες πετρελαίου, κανείς δεν προέβλεψε ότι μετά από μισό αιώνα ένα μεγάλο μέρος των ελληνοτουρκικών διαφορών θα αφορούσε νατοϊκές ασκήσεις και όρια ευθύνης συμμαχικών στρατηγείων.
Σήμερα, βρισκόμαστε σε μια μεταβατική εποχή την οποία χαρακτηρίζει μια πρωτοφανής ρευστότητα και αβεβαιότητα.
Η έκβαση των δύο εν εξελίξει συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια τόσο της Τουρκίας όσο και της Ελλάδας, με ζητούμενο το αν η συνύπαρξή τους θα εξακολουθήσει να είναι συγκρουσιακή.
Εκτύπωση στις: 2024-05-08
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=13523