Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Εντείνονται οι απειλές για το κλίμα του πλανήτη

Ελίζα, Παπαδάκη

Αυγή της Κυριακής, 2007-07-29


Προς τα πάνω αναθεώρησε τις προβλέψεις του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την περασμένη εβδομάδα: Το παγκόσμιο προϊόν θα αυξηθεί κατά 5,2% φέτος και άλλο τόσο το 2008, με ρυθμό κατά τρία δέκατα της μονάδας υψηλότερο παρ όσο είχε προβλεφθεί στην έκθεση του Απριλίου.

Η επιτάχυνση οφείλεται κατά κύριο λόγο στις καλούμενες "αναδυόμενες" οικονομίες: την Κίνα, όπου μετά την εκπληκτική μεγέθυνση 11,5% του φετινού πρώτου εξαμήνου στις προβλέψεις προστέθηκε μία μονάδα και πλέον, 11,2% για φέτος και 10,5% για το 2008, ακολουθούμενη από την Ινδία, 9% και 8,4% αντίστοιχα (συν 0,6%), και κατόπιν από τη Ρωσία, 7% και 6,8% (συν 0,6% και 0,9%). Στη Βραζιλία το ΔΝΤ διατηρεί τις ίδιες καλές προβλέψεις 4,4% και 4,2%, αλλά ακόμα και στην Αφρική τώρα τις βελτιώνει σε 6,4% και 6,2%, μεγέθυνση αισθητά ανώτερη από εκείνη της τελευταίας διετίας 2005-2006 (5,5%).

Στον ανεπτυγμένο κόσμο η μόνη αναθεώρηση προς τα κάτω αφορά τις ΗΠΑ, όπου ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ θα είναι μόνο 2% φέτος μετά την κρίση των κατοικιών, για το 2008 όμως εκφράζεται η αισιοδοξία ότι θα ανακάμψει σε 2,8%. Βελτιωμένες είναι οι προβλέψεις τόσο για την Ευρωζώνη 2,6% και 2,5% (ιδίως για τη Γερμανία κατά 0,8% σε 2,6% φέτος), όσο και για την Ιαπωνία 2,6% και 2%, καθώς εκτιμάται ότι η χρόνια ασθενική εγχώρια ζήτηση αρχίζει να παίζει πιο κεντρικό ρόλο.

Για το ενδεχόμενο οι ρυθμοί να μην επαληθευθούν τελικά τόσο ισχυροί, το ΔΝΤ εντοπίζει δύο κινδύνους: Μια πιθανή νέα έξαρση των τιμών του πετρελαίου και την προοπτική του πληθωρισμού που θα οδηγούσε τις κεντρικές τράπεζες σε πιο περιοριστικές νομισματικές πολιτικές. Και την εντεινόμενη αστάθεια στις χρηματοοικονομικές αγορές. Συνολικά ωστόσο οι εκτιμήσεις του είναι ίσως οι ευνοϊκότερες της τελευταίας δεκαετίας.

Αλλά δεν πρόλαβαν να δημοσιευθούν οι νέες προβλέψεις του ΔΝΤ την Τετάρτη, και την Πέμπτη είδαμε μια γλαφυρή απεικόνιση των κινδύνων που ανέφεραν: Η επιδείνωση στις διεθνείς πιστωτικές αγορές, όπου στην κρίση των αμερικανικών ενυπόθηκων δανείων ήρθε να προστεθεί ο υπερδανεισμός των αρπακτικών ιδιωτικών μετοχικών κεφαλαίων (έτσι σκόνταψε η εξαγορά μαμούθ της Chrysler καθώς και της μεγάλης βρετανικής αλυσίδας φαρμακείων Boots), επηρέασε έντονα τα Χρηματιστήρια στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Ασία, οδηγώντας σε μαζικές πωλήσεις που έριξαν δραστικά τις τιμές των μετοχών (παντού, εκτός από την Κίνα, όπου ο δείκτης της Σαγκάης έκανε νέο ρεκόρ), πορεία που συνεχιζόταν και την Παρασκευή. Ταυτόχρονα οι τιμές του πετρελαίου σημείωναν νέα άνοδο, με το Brent κάποια στιγμή να ξεπερνάει τα 77 δολάρια το βαρέλι. Πρόσφατα άλλωστε η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας ΙΕΑ προειδοποιούσε για πιθανές μεγάλες ανατιμήσεις, καθώς η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο προβλέπεται ως το 2012 να αυξάνεται κατά 2,2% το χρόνο, όταν η ετήσια αύξηση της προσφοράς δεν θα ξεπερνά το 1%.

Το κλίμα, ο μεγάλος κίνδυνος

Για την ώρα πάντως, ούτε η χρηματοοικονομική αστάθεια, ούτε η ανοδική τάση των τιμών της ενέργειας εμπνέουν φόβους για κάποια μείζονα κρίση. Οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η εμπειρία που έχει συσσωρευθεί στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα έχει αυξήσει την ανθεκτικότητά του, απομακρύνοντας την πιθανότητα εξελίξεων ντόμινο, σαν την προ δεκαετίας χρηματοοικονομική κατάρρευση της Νοτιοανατολικής Ασίας ή τις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 70. Άλλοι σοβαροί κίνδυνοι συνοδεύουν αυτήν την εξαιρετική οικονομική μεγέθυνση, η οποία φαίνεται να βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο για εκατοντάδες εκατομμύρια κατοίκους της Γης: εκείνοι που εντείνουν την αλλαγή του κλίματος, ακριβώς εξ αιτίας μιας ανάπτυξης που στηρίζεται στην καύση για την ενέργεια, στην εξάλειψη των δασών για καλλιέργειες και οικιστική επέκταση.

Από τη δημοσίευση της έκθεσης Sterns τον περασμένο Οκτώβριο, και κατόπιν, στις αρχές του έτους, της αντιπροσωπευτικής για όλα τα κράτη έκθεσης των εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών, το γεγονός ότι η ανθρώπινη οικονομική δραστηριότητα ευθύνεται για την απειλητική άνοδο της πλανητικής θερμοκρασίας έχει πάψει να αμφισβητείται σοβαρά. Η επίγνωση των κινδύνων αυξάνεται σε όλες κυβερνήσεις, η συνειδητοποίησή τους εξαπλώνεται σε όλες τις κοινωνίες, αλλά χωρίς ακόμα διόλου να αντιστοιχούν στο μέγεθος της απειλής.

Σποραδικά μέτρα άρχισαν να λαμβάνονται, άλλα, πιο προωθημένα, σχεδιάζονται. Απέχουν όμως πάρα πολύ από εκείνα που θα εξασφάλιζαν μια σταθεροποίηση του κλίματος σε επίπεδα με αντιμετωπίσιμο κόστος κάπου στα μέσα αυτού του αιώνα. Οι ειδικοί επιστήμονες δεν είναι σε θέση να προβλέψουν με ακρίβεια τί πρόκειται να συμβεί και πότε, εφόσον δουλεύουν με σύνθετα μοντέλα που ενέχουν βαθμούς αβεβαιότητας. Ωστόσο γνωρίζουν, και μας έχουν προειδοποιήσει σχετικά, ότι ακόμα και αν, ως δια μαγείας, σταματούσε κάθε ανθρωπογενής επιβάρυνση τούτη τη στιγμή, η άνοδος της θερμοκρασίας που ξεκίνησε με τη βιομηχανική επανάσταση θα συνεχιζόταν για δύο δεκαετίες ακόμα τουλάχιστον. Δεν έχουμε μπροστά μας ούτε δεκαπέντε χρόνια για να αλλάξουμε ριζικά πολιτικές και συμπεριφορές ώστε να αποτρέψουμε τον κίνδυνο τρομακτικών καταστροφών προς τα τέλη του αιώνα, σύμφωνα με την έκθεση Sterns.

Καύσωνες, φωτιές, πλημμύρες, ερήμωση

Στην Ευρώπη στο μεταξύ, το φετινό καλοκαίρι ήταν φοβερό: Πολύ υψηλές θερμοκρασίες στο Νότο, που συνδυάσθηκαν με τεράστιες πυρκαγιές στην Ελλάδα ιδίως, πρωτοφανείς σε ένταση βροχοπτώσεις στο Βορρά που προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες στη Βρετανία: πέρα από τα σπίτια και τις καλλιέργειες που καταστράφηκαν, 350.000 βρέθηκαν εκεί χωρίς πόσιμο νερό και ηλεκτρικό ρεύμα. Ανάλογες πλημμύρες έζησε άλλωστε το 2001 η Γερμανία και η Ανατολική Ευρώπη.

Αν όμως εμείς εδώ γνωρίζουμε πέρα από κάθε αμφιβολία την ευθύνη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων για την καταστροφή των δασών, ενώ υποθέτουμε επίσης τη συμβολή τους στους καύσωνες (με βεβαιότητα τουλάχιστον σε επίπεδο μικροκλίματος, στην Αττική για παράδειγμα), για πρώτη φορά δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στο έγκυρο περιοδικό Nature μελέτη που δείχνει την ανθρώπινη επίδραση στις συντελούμενες αλλαγές στη διάρθρωση των βροχοπτώσεων μέσα στον 20ό αιώνα. Το άρθρο, που υπογράφουν οκτώ επιστήμονες από ερευνητικά ιδρύματα των ΗΠΑ, του Καναδά, της Βρετανίας και της Ιαπωνίας, είχε υποβληθεί στη σύνταξη του περιοδικού από το Φεβρουάριο, και ήρθε τώρα εξαιρετικά επίκαιρα να προκαλέσει μεγάλη αίσθηση στον ευρωπαϊκό Τύπο.

Οι ερευνητές διαπιστώνουν ανθρωπογενή επίδραση στην αύξηση των βροχοπτώσεων στα μεσαία πλάτη του βορείου ημισφαιρίου (40-70 μοίρες), στην εντεινόμενη ξηρασία στις υποτροπικές και τροπικές περιοχές του βορείου ημισφαιρίου επίσης, αλλά και στη μεγαλύτερη υγρασία στις υποτροπικές και τροπικές περιοχές του νοτίου ημισφαιρίου. Οι παρατηρηθείσες μεταβολές, σημειώνουν, μεγαλύτερες παρ όσο εκτιμούνταν βάσει προσομοιώσεων των μοντέλων, έχουν ίσως ήδη σημαντικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, τη γεωργία και την ανθρώπινη υγεία σε περιοχές ευαίσθητες σε αλλαγή των βροχοπτώσεων.

Ενώ ως παράδειγμα αναφέρουν το αφρικανικό Σαχέλ, όπου η ερήμωση είναι πολύ πιο τραγική από τις όποιες συνέπειες των βροχών στην Ευρώπη, η δημοσιότητά της είναι, προφανώς, πολύ λιγότερη.

Ελληνική αδιαφορία

Αν παντού στον κόσμο μπορούμε να παρατηρήσουμε μιαν αύξηση της επίγνωσης των απειλών που συνεπάγονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες για το κλίμα, σε ό,τι αφορά την ελληνική κυβέρνηση η επίγνωση αυτή, όσο υπάρχει, σε καμία πρακτική δεν μεταφράζεται.

Ανακοινώνοντας την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης με υπερηφάνεια τη μεγάλη αύξηση των επιδοτούμενων με δημόσιους πόρους ιδιωτικών επενδύσεων, δεν είχε ούτε λέξη να πει για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των επενδύσεων αυτών. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να καταδείξει την "καταλυτική" σύγκριση του δικού του νόμου με τον προηγούμενο του ΠΑΣΟΚ. Υπολόγισε έτσι σε υπερτριπλάσιες τις ετήσιες εγκρίσεις που δίνει το υπουργείο τώρα και σε υπερεξαπλάσιο το ετήσιο ύψος των επιδοτούμενων επενδύσεων. Μέσα σε δύο χρόνια και τέσσερες μήνες έφθασαν, όπως μας είπε, τα 8,259 δισ. ευρώ (από τα οποία 3,444 δισ., το 42%, ήταν δημόσια επιχορήγηση), και προβλέπεται να δημιουργήσουν 21.281 θέσεις εργασίας. Μπροστά σε τέτοια ποσά, που διατίθενται χωρίς κανένα σχεδιασμό για την ανάπτυξη που χρειάζεται η χώρα, με μόνα τα κριτήρια της αγοράς, πόσο βάρος έχουν τα 25 εκατομμύρια ευρώ που υπέγραψε ο κ. Αλογοσκούφης να διατεθούν για την αναδάσωση της Πάρνηθας;

Ούτε άλλωστε στα περιφερειακά προγράμματα του Εθνικού Πλαισίου Στρατηγικής Αναφοράς, που ανακοίνωσε επίσης υπερήφανα ο υπουργός ότι υπέβαλε ταχύτερα από άλλες χώρες στις Βρυξέλλες, έκανε κάποιο λόγο για το περιβάλλον, όταν τόσα δάση καίγονται και είναι γνωστό ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει απορροφήσει πολύ σημαντικά κονδύλια για την προστασία των δασών ήδη από το Γ ΚΠΣ...

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1969