Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Τα ΜΜΕ εκφράζουν την εξουσία του χρήματος

Σερζ, Αλιμί

Συνέντευξη στην Τσερεζόλε Ελένη, Αυγή της Κυριακής, 2008-04-06


Ο Σερζ Αλιμί, που ανέλαβε πρόσφατα τη θέση του διευθυντή της γνωστής μηνιαίας εφημερίδας "Μοντ Ντιπλοματίκ", διαδεχόμενος τον Ινάσιο Ραμονέ, βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα για τα 10 χρόνια της ελληνικής έκδοσης της "Μοντ Ντιπλοματίκ" με την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", και μίλησε στο Γαλλικό Ινστιτούτο. "Πιστεύω ότι αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια η συλλογική εκπαίδευση για μια κριτική ανάγνωση των ΜΜΕ, λόγω και των δημοσιογραφικών λαθών, τα οποία οι αναγνώστες / τηλεθεατές δεν ξεχνάνε, και γι’ αυτό τώρα είναι επιφυλακτικοί έναντι της πληροφόρησης που τους σερβίρουν", είπε ο Αλιμί μιλώντας στην "Κ.Α.".

* Πώς αισθάνεσθε που αντικαταστήσατε τον Ινάσιο Ραμονέ στη θέση του διευθυντή της "Μοντ Ντιπλοματίκ";

Προκαλεί δέος το να καταλαμβάνει κανείς μια θέση που παλιότερα κατείχαν ο Ιμπέρ Μπεβ Μερί, ο Φρανσουά Αντί, ο Κλωντ Ζιλιέν και ο Ινάσιο Ραμονέ. Κάποια στιγμή πρέπει να γίνει η αλλαγή και έτυχε να αναλάβω εγώ διευθυντής. Θα κάνω ό,τι μπορώ για να φανώ αντάξιος των κεκτημένων που οικοδόμησαν οι προκάτοχοί μου.

* Λέγεται ότι ο Τύπος γνώμης γνωρίζει κρίση. Ποιο είναι το μυστικό της "Μοντ Ντιπλοματίκ" που με τις μακροσκελείς της αναλύσεις μοιάζει να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα των καιρών;

Είχαμε κι εμείς πτώση της κυκλοφορίας μας τα τελευταία χρόνια - δεν το κρύβουμε. Στο μέτρο που η ερευνητική δουλειά στην ανάλυση των πληροφοριών, η παρουσίαση της διεθνούς επικαιρότητας, είχε παραγνωριστεί από τις άλλες εφημερίδες, "κληρονομήσαμε", θα μπορούσε να πει κανείς, τους αναγνώστες εκείνους που αισθάνθηκαν εγκαταλελειμμένοι από τα έντυπά τους και εντέλει στράφηκαν σε εμάς, θεωρώντας μας ένα από τα ελάχιστα έντυπα που ασχολείται με τα διεθνή και δεν υποτιμά την εξυπνάδα των αναγνωστών του, προτείνοντάς τους άρθρα σύντομα, εντυπωσιασμού, επιφανειακά. Η δική μας εφημερίδα ζητά από πανεπιστημιακούς, αναλυτές, ερευνητές να κάνουν τις αναλύσεις τους προσβάσιμες χωρίς ωστόσο να τις διαστρεβλώνουν.

* Πώς καταφέρατε να διατηρήσετε την οικονομική σας ανεξαρτησία;

Είναι πολύ απλό: η οικονομική μας ανεξαρτησία διασφαλίζεται από τους αναγνώστες και τους συνδρομητές μας. Και όταν λέω "αναγνώστες" εννοώ εκείνους που αγοράζουν την εφημερίδα, όχι αυτούς που τη διαβάζουν στο Διαδίκτυο. Έχουμε σήμερα πάνω από 80.000 συνδρομητές και πολλούς αναγνώστες εντός και εκτός Γαλλίας που εγγυώνται την ελευθερία μας να επιλέγουμε τα άρθρα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον χωρίς να κάνουμε παραχωρήσεις στον εντυπωσιασμό. Δεύτερον, ίσως να γνωρίζετε ότι το 1995 δεχθήκαμε μια σημαντική δωρεά που μας επέτρεψε να δημιουργήσουμε μια εταιρεία συντακτών, από τον Γκιντέρ Ολζμάν, έναν Γερμανό αντιφασίστα. Αυτή η εταιρεία συντακτών είναι πλέον μέτοχος της "Μοντ Ντιπλοματίκ", ορίζει τον διευθυντή της και συνδέεται με μια εταιρεία αναγνωστών, γιατί και οι αναγνώστες έχουν βάλει χρήματα, για την απόκτηση μέρους του κεφαλαίου της εφημερίδας. Αυτές οι δύο εταιρείες κατέχουν το ήμισυ του κεφαλαίου της και αυτό επίσης συνιστά το σκληρό πυρήνα της ανεξαρτησίας μας. Το υπόλοιπο κεφάλαιο ανήκει στη "Μοντ", που κι αυτή διοικείται ουσιαστικά από εταιρεία δημοσιογράφων. Αυτή η οικονομική δομή υφίσταται γιατί υπάρχουν άνθρωποι έτοιμοι να την υπερασπιστούν με τη συνδρομή τους και την αγορά της εφημερίδας.

* Στις αναλύσεις σας δίνετε έμφαση στην εξάρτηση των γαλλικών εντύπων από επιχειρηματικούς ομίλους. Πιστεύετε ότι αυτή είναι η "αχίλλειος πτέρνα" των σύγχρονων, δυτικών ΜΜΕ, των οποίων το μήνυμα διαπλάθεται από τις οικονομικές εξουσίες;

Ένα από τα προβλήματα του Τύπου, δεν είναι το μόνο, στις περισσότερες δυτικές χώρες, μεγάλοι επιχειρηματικοί και χρηματοοικονομικοί όμιλοι είναι ιδιοκτήτες των πιο σημαντικών ΜΜΕ. Στην περίπτωση της Γαλλίας αυτό ισχύει απόλυτα... Το γεγονός θέτει ένα βασικό πρόβλημα γιατί η δημοκρατική θεωρία προϋπέθετε ότι ο Τύπος είναι η 4η εξουσία. Ισχύει αυτό όταν τα ΜΜΕ είναι στα χέρια της οικονομικής εξουσίας που αρχίζει η γίνεται η 1η εξουσία; Λειτουργούν τα ΜΜΕ ως εξισορροπητικός παράγοντας της εξουσίας αυτής ή ως ο εκφραστής της; Είναι δηλαδή αντι-εξουσία ή εκφραστής της εξουσίας του χρήματος; Η κατάσταση που υφίσταται σε όλο και περισσότερες δυτικές χώρες μας κάνει να πιστέψουμε ότι πρόκειται για εκφραστή της εξουσίας του χρήματος. Αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα. Υπάρχει κι εκείνο της ολοένα και αυξανόμενης κοινωνικής ομοιογενοποίησης των δημοσιογράφων. Πριν από 30 χρόνια οι δημοσιογράφοι προέρχονται από διάφορα κοινωνικά στρώματα, σήμερα οι δημοσιογράφοι προέρχονται από καλλιεργημένους κύκλους, από την αστική τάξη, που έχουν τελειώσει σχολές δημοσιογραφίας που τους μαθαίνουν τα "μυστικά του επαγγέλματος", όχι πάντα το κριτικό πνεύμα, που παλιά ήταν απαραίτητο...

Όταν λοιπόν έχετε από τη μια την οικονομική εξουσία που κατέχει τα ΜΜΕ και δημοσιογράφους που προέρχονται από προνομιακές κοινωνικές ομάδες, από την άλλη έχετε ένα επικίνδυνο μείγμα. Αν τώρα προσθέσετε και το αυξανόμενο βάρος της διαφήμισης, βρίσκεστε σε ένα περιβάλλον που δεν προδιαθέτει για μια κριτική παρουσίαση της διεθνούς κοινωνικής τάξης.

* Υπάρχει διαφορά μεταξύ των γαλλικών και των αμερικανικών ΜΜΕ σε ό,τι αφορά στην ανεξαρτησία τους από οικονομικά συμφέροντα;

Έχω αναλύσει πολύ τα αμερικανικά ΜΜΕ. Θεωρώ ότι η φήμη περί ανεξαρτησίας και τόλμης των αμερικανικών ΜΜΕ είναι σε μεγάλο βαθμό υπερβολική. Όταν τίθεται ένα σημαντικό θέμα στις ΗΠΑ, που θα έπρεπε να προκαλέσει έντονες συζητήσεις, βλέπουμε με απογοήτευση ότι οι όροι της πολιτικής συζήτησης καθορίζονται από τα ΜΜΕ που έχουν όλα την ίδια προσέγγιση. Κατά τον πόλεμο του Ιράκ δεν υπήρξε έντονη συζήτηση, παρά μόνο εθνικιστική φρενίτιδα με τίτλους που συνέκλιναν: η φιλορεπουμπλικανική "Γουώλ Στρητ Τζέρναλ" και οι φιλοδημοκρατικοί "Νιού Γιόρκ Τάιμς" είχαν την ίδια άποψη...

* Ανεγνώρισαν το λάθος τους μετά...

Ναι, ναι, μετά. Στο ενδιάμεσο έχουν χάσει τη ζωή τους πάνω από 4.000 Αμερικανοί στρατιώτες και άγνωστος αριθμός Ιρακινών. Επίσης η τακτική του να κάνεις ένα λάθος, να το αναγνωρίζεις, να λες ότι δεν θα επαναληφθεί και αυτό να επαναλαμβάνεται, τείνει πλέον να γίνει συνηθισμένη. Τα ΜΜΕ πλέον λειτουργούν στη βάση της αναδρομικής αυτοκριτικής και μετά της αμνησίας.

* Και στη βάση ενός πνεύματος "κοπαδιού"...

Ανέλυσα το θέμα την περίοδο του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου, με τον Ντομινίκ Βιντάλ γράψαμε ένα βιβλίο για την παρουσίαση του πολέμου από τα ΜΜΕ. Όταν συμβαίνει κάτι, όπως αυτός ο πόλεμος, και υπάρχουν σφαγές, ακρωτηριασμοί, δεν κινδυνεύετε καθόλου όταν "ακολουθείτε το κοπάδι" και λέτε ότι υπήρξαν 500.000 ή ένα εκατομμύριο νεκροί. Μπορείτε μετά να πείτε ότι ήταν καλύτερα να καταγγείλουμε. Αντιθέτως, αν υποστήριξετε ότι οι νεκροί δεν είναι 500 αλλά 20 χιλιάδες, κάτι που είναι αρκούντως φοβερό, και μετά αποδειχθεί ότι ήταν 500 χιλιάδες, τότε θα σας αντιμετωπίσουν ως αρνητή, συνεργάτη δραστών γενοκτονίας. Στη μια περίπτωση κάνετε απλά λάθος, στην άλλη αντιμετωπίζετε σοβαρές συνέπειες.

* Το γεγονός αυτό εξηγεί και γιατί ο κόσμος δεν εμπιστεύεται τα ΜΜΕ;

Ναι, το θεωρώ ενθαρρυντικό. Οι δημοσιογράφοι θα έπρεπε να αισθάνονται ικανοποίηση όταν διαπιστώνουν ότι όταν δεν δουλεύουν καλά, υφίστανται κυρώσεις από την πλευρά των αναγνωστών. Εκείνοι που εργάζονται καλά μπορούν να χρησιμοποιήσουν την πίεση των αναγνωστών για παραπάνω προσπάθεια.

* Οι ΗΠΑ οδηγούνται σε μια επανάσταση, αν ο Μπαράκ Ομπάμα κερδίσει το χρίσμα και μετά την προεδρία;

Κάνετε δύο υποθέσεις. Η πρώτη δεν είναι τόσο τολμηρή όσο η δεύτερη. Είναι πράγματι πολύ πιθανόν να πάρει το χρίσμα. Αλλά αν θα καταφέρει τελικά να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, αυτό είναι άλλο πράγμα. Στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή το κλίμα είναι ιδιαίτερο, καθώς εκφράζονται μόνο οι πιο συνειδητοποιημένοι ψηφοφόροι. Και γι’ αυτό έχουμε κι αυτήν την εικόνα ενθουσιασμού γύρω από τον Μπαράκ Ομπάμα. Αλλά στις προεδρικές εκλογές προσέρχονται ψηφοφόροι που δεν είναι πολύ πολιτικοποιημένοι, που ίσως στραφούν προς ένα υποψήφιο όπως ο Μακέιν, μεγαλύτερης ηλικίας, εθνικό ήρωα, λευκό, σχετικά συντηρητικό, παρά να κάνουν το άλμα προς το άγνωστο. Να ψηφίσουν δηλαδή έναν μαύρο, κάτι πολύ τολμηρό για τα δεδομένα των ΗΠΑ, και επίσης να ψηφίσουν έναν υποψήφιο που είναι ο πιο αριστερός από την εποχή του Κλίντον το 1992, που είχε κατέβει ως συντηρητικός νεο-Δημοκρατικός, αποδεχόμενος πολλά νεοφιλελεύθερα, αντιδραστικά μέτρα. Με τον Ομπάμα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά: είναι νεο-Δημοκρατικός αλλά δεν ταυτίζεται με τους Ρεπουμπλικάνους. Είναι αριστερός νεο-Δημοκρατικός. Αν τελικά οι ΗΠΑ περάσουν από έναν πολιτικό όπως ο Μπους, της δεξιάς πτέρυγας των Ρεπουμπλικάνων, σε έναν όπως ο Ομπάμα της αριστερής πτέρυγας των Δημοκρατικών, θα πρόκειται για σημαντική αλλαγή.

Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=2512